OMSCHRIJVEN & BELANG VAN PSYCHODIAGNOSTIEK (WRM DOEN WE AAN PSYCHODIAGNOSTIEK)
ALLEDAAGS IMPLICIET DIAGNOTISCEREN
= Toekennen van oorzaken aan verschijnselen of gedragingen (attributietheorie)
Iedereen doet het, elke dag, vooral als er een afwijking is van een verwacht patroon
Tijdschriften en magazines als entertainment bv Flair test
Tv en documentaires: extremer (on)gewenst gedrag
PROBLEEM VAN IMPLICIET DIAGNOSTIEK
Het ‘ongewapend oordeel’ of impliciet diagnosticeren Kan zorgen voor foutenbronnen die tekorten en vertekeningen
aantonen
Onderzoek naar foutenbronnen:
a) Hoe gaan mensen om met kansen en waarschijnlijkheden?
b) Wat is de oorzaak?
c) Wat is de impact op de kwaliteit van de psychodiagnostiek?
HOE GAAN MENSEN OM MET KANSEN EN WAARSCHIJNLIJKHEDEN?
Bv “Welke type woorden zijn het meest frequent in het Engels?”
a) Woorden die beginnen met een ‘r’ of
b) Woorden die ‘r’ als derde letter hebben?
De meeste mensen vinden (a) waarschijnlijker dan (b) = Beschikbaarheidsheuristiek, we gaan opzoek naar woorden die
beginnen met een r, we komen daar makkelijker op.
Bv “Mijn vriend is professor. Hij schrijft graag gedichten, is nogal verlegen en klein van gestalte. Op welk terrein is hij werkzaam:
Chinese literatuur of psychologie? De meeste denken dat het om een hoogleraar Chinese literatuur gaat dus
representativiteitsheuristiek want de gemiddelde chinees is klein
Mensen zijn slecht in het schatten, afwegen en herzien van kansen
WAT IS DE OORZAAK VAN FOUTENBRONNEN BIJ HET IMPLICIET DIAGNOSTICEREN?
Heuristiek (vuistregel)
= (Vuist) regel om sneller tot de oplossing van een probleem te komen (vaak impliciet of onbewust) Garanderen niet
altijd een oplossing bv hoe meer, hoe beter dus we denken hoe duurder iets is, hoe betere kwaliteit
Oplossingsstrategieën waar we ons niet bewust van zijn, om zaken snel te kunnen inschatten in complexe/ongewone
situaties.
Ze zijn het tegenovergestelde van algoritmes (=werken altijd en overal)
Informele, intuïtieve en speculatieve oplossingsstrategieën
In tegenstelling tot algoritmen die altijd en overal werken, zijn heuristieken specifieke strategieën die we leren
gebruiken in specifieke situaties en die niet altijd een oplossing garanderen
Hoe meer ervaring met een taak, hoe beter heuristieken ontwikkeld zijn Sneller ideeën dat je denkt te weten wat er
speelt, je gebruikt dus heuristieken maar zijn niet altijd correct
2
, Vaak oorzaak van foutenbron
Representativiteitsheuristiek Vergelijking met typische voorbeelden, prototypes of stereotypen bv je ziet 1 vrouw
die slecht parkeert en denkt nu dat alle vrouwen slecht parkeren
Beschikbaarheidsheuristiek Sneller/ makkelijker uit het geheugen kunnen halen, de informatie die het meeste
voorkomt zal in onze ogen ook het meeste waar zijn.
Hoe statistisch redeneren mensen?
Experiment van Tversky & Kahneman
o Bart is 34 jaar, intelligent, maar weinig creatief. Hij is dwangsmatig en maakt een saaie indruk. Hij was altijd
sterk in wiskunde maar zwak in taal”
o Rangschik dit naar waarschijnlijheid
Bart is accountant
Bart speelt in een hardrockband
Bart is acountant die in een hardrockband speelt
Wiskundig gezien is C , maar puur vanuit representativiteitstheorie zeggen we B
o Verklaring: hoe gemakkelijker voorbeelden van een fenomeen te binnen schieten, des te frequenter is dat
fenomeen
Andere statistische fouten
o Velen denken dat vliegen gevaarlijker is dan autorijden
o Lijst van 19 ‘beroemde’ vrouwen en 20 ‘gewone’ manne,: meeste denken dat er meer vrouwen dan mannen
zijn op de lijst Beschikbaarheidsheuristiek
o Mijn ouders slaan mij, dat is toch niet erg? Beschikbaarheids, want het zit in het geheugen
o Een man en een zoon hebben een zwaar verkeersongeval. De man overlijdt en de zoon wordt met zware
verwondingen naar het ziekenhuis gebracht. De chirurg van dienst stelt echter: “ik kan niet opereren, want dit
is mijn zoon”. Hoe kan dit? Representativiteitsheuristiek
IMPACT OP KWALITATEIT VAN DE PSYCHODIAGNOSTIEK
Extra aandachtspunt: Confirmation bias
IMPLICIET DIAGNOSTICEREN IN PSYCHODIAGNOSTIEK: MOGELIJKE FOUTENBRONNEN
Vaak geen systematische en consistente werkwijze
Informatie zoeken die idee bevestigt (confirmation bias)
Te vlug adviezen formuleren
Gebrekkige betrouwbaarheid en validiteit van de onderzoeksmiddelen en ongeschikte normen
Voor de hand liggende diagnosen en interventies over het hoofd zien
Diagnostisch proces onvoldoende afgestemd op de hulpvragen van de cliënt
Besluitvorming onvoldoende gebaseerd op beschikbare gegevens; geen objectieve criteria hanteren (= verhoging van
de subjectiviteit)
Besluitvorming onvoldoende geëxpliciteerd en daardoor onvoldoende duidelijk voor collega’s en cliënten
Eigen persoon als foutenbron
Onvoldoende samenwerking met cliënt en zijn omgeving
Teveel vakjargon (=woorden die binnen een bepaald vakgebied worden gebruikt) in de communicatie
Fouten en vertekeningen mogelijk in elke fase van de psychodiagnostische besluitvorming De invloed van foutenbronnen kan
verminderd worden door gebruik van een duidelijk (psychodiagnostisch) procesmodel dus door een duidelijk systeem te
gebruiken zoals het procesmodel
3
, EXPLICIETE PSYCHODIAGNOSTIEK ALS OPLOSSING?
Expliciete psychodiagnostiek
Wetenschappelijk verantwoorde vormgeving van het proces
Valide & betrouwbare producten (instrumenten/methodieken) = prescriptief kader of model = psychodiagnostisch
procesmodel
BASIS VAN HET PSD PROCESMODEL
= Empirische cyclus
= Hypothese toetsend denken
Zie slides voor meer vb
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur yunavanreusel1. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,39. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.