Practicum kinderen en jongeren
Les 2: deontologie
Art 458 strafwetboek stelt dat “geneesheren, heelkundigen, officieren van gezondheid,
apothekers, vroedvrouwen en alle andere personen die uit hoofde van hun staat of beroep
kennis dragen van geheimen die hun zijn toevertrouwd en deze bekendmaken buiten het
geval dat ze worden opgeroepen om in rechte of voor een parlementaire
onderzoekscommissie getuigenis af te leggen en buiten het geval dat de wet hen verplicht
de geheime, bekend te maken, worden gestraft met een gevangenisstraf van 8 dagen tot 6
maanden en een geldboete van 100-500 euro”
Wie?
Bepaalde beroepen (bv: arts, homeopaat, vroedvrouw, psycholoog,…)
Personeelsleden van bepaalde sectoren (bv: CGG, CAW, CLB,…) integrale hulp
Bij het uitvoeren van bepaalde taken (bv: wettelijk erkende vertrouwenspersonen)
Noodzakelijke vetrouwensfiguren, dus ook stagiairs!
Welke info?
Alles wat uitdrukkelijk of stilzwijgend wordt toevertrouwd aan de hulpverlener of
zorgverstrekker door de betrokkene of door derden
Wat hulpverlener of zorgverstrekker heeft vastgesteld (bv: tijdens een huisbezoek)
Info die betrekking heeft op de privésfeer van betrokkene
Info die betrokkene zelf impliciet of expliciet als vertrouwelijk bestempeld
Bv jong kind: alles wat gezegd wordt, blijft tussen ons. Soms zullen we ook zaken aan mama
en papa zeggen, maar hier praten we eerst met jou over.
Bv oud kind: alles wat gezegd wordt, blijft tussen deze muren. Soms zullen we ook zaken
aan je ouders zeggen, maar dit bespreken we dan eerst met jou.
Bv jongere: ik heb beroepsgeheim, wat wil zeggen dat…
Waarom?
Samenleving garandeert geheimhouding, zodat mensen makkelijker en met meer
vertrouwen de stap zetten naar hulpverlening, met moeilijke, gevoelige of intieme
problemen
,Schending
Men kan strafrechtelijk vervolgd worden wanneer twee elementen bewezen worden: de
drager van het beroepsgeheim moet vertrouwelijke informatie bekendgemaakt hebben
aan derden, de bekendmaking van het geheim moet opzettelijk gebeurd worden
Gevolgen schending
Deuk in vertrouwensrelatie, schadevergoeding, gevangenisstraf, geldboete, schorsing,…
Bv: Bij Leon werd ADHD vastgesteld door een diagnostisch centrum. Wanneer de
ouders de leerkrachten hierover willen inlichten, blijkt deze al op de hoogte te
zijn à schending van het beroepsgeheim behalve als de ouders zelf zeggen dat het
oké is om de info te delen met de school
Bv: Tijdens een oudercontact bespreekt een mama een conflict tussen haar zoontje
en een andere kleuter met de zorgcoördinator. De zorgcoördinator stelt de mama
gerust door te zeggen dat de andere kleuter ASS heeft en dus wat moeilijkheden
heeft met sociaal contact àzorgcoördinator heeft geen beroepsgeheim maar wel
discretieplicht
Discretieplicht
“De verplichting om bij het uitoefenen van een functie of ambt geen gegevens vrij te
geven aan anderen dan diegenen die gerechtigd zijn er kennis van te nemen”
Ondersteundende beroepen, bv: personeelsleden binnen het onderwijs (leerkrachten,
vertrouwensleerkrachten, zorgleerkrachten,…) mogen zaken bespreken met collega’s
Verschillen tussen de discretieplicht en het beroepsgeheim:
Beroepsgeheim Discretieplicht
In belang van vertrouwensrelatie client In belang van de dienst
Geld tav iedereen Niet tav collega’s of overste
Zwijgrecht (geen zwijgplicht) tav rechter Geen zwijgrecht tav rechter
Arbeids- of tuchtrechtelijke sanctie of Arbeids of tuchtrechtelijke sanctie of
schadevergoeding + Strafsanctie schadevergoeding
Bv: JAC of CLB Bv: school
Gedeeld beroepsgeheim
Hulpverleners en zorgverstrekker kunnen in het belang van hun client of patiënt die hiervan
op voorhand geïnformeerd werd, bepaalde, noodzakelijke informatie doorgeven, aan
derden die ook dragers zijn van het beroepsgeheim en die in dezelfde hoedanigheid, en
binnen dezelfde context betrokken zijn bij de hulpverlening of gezondheidszorg
2
,Binnen integrale jeugdhulp: uitwisselen van noodzakelijke gegevens is toegestaan, in het
belang van personen tot wie de jeugdhulp zich richt, in functie van uitvoeren opdracht, altijd
proberen instemming te verkrijgen van de betrokkene
Voorwaarden
Iedereen moet drager zijn van het beroepsgeheim, de client of patiënt moet er vooraf over
geïnformeerd zijn, info kan enkel tussen hulpverleners binnen zelfde context (bv: niet
tussen vrijwillige en gerechtelijke hulpverlening)
Het CLB is een uitzondering: ze mogen met een school relevante informatie uitwisselen
Bv: Maaike heeft het moeilijk met de scheiding van de ouders. Ze gaat naar de huisarts door
de stress en wordt doorverwezen naar een pc uit de groepspraktijk. De pc stuurt om de 3
maanden een verslag over Maaike naar de huisarts om hem op de hoogte te houden van
haar toestand. Het verslag mag door de huisarts niet gedeeld worden met de ouders
Wils-bekwaamheid
Wils-bekwaamheid gaat om het vermogen om: een keuze uit te drukken, informatie te
begrijpen, de situatie en de consequenties op waarde te schatten, de informatie op een
rationele wijze te bewerken (redeneervermogen) + leeftijd + maturiteit
Decreet betreffende de rechtspositie van de minderjarige in de integrale jeugdhulp, in
principe vanaf 12 jaar wilsbekwaam
3
, Beslissingsboom
Uitzonderingen beroepsgeheim
Getuigenis in rechte, wettelijke verplichting, noodtoestand
Getuigenis in rechte
Getuigenis voor parlementaire onderzoekscommissie, een rechter, of onderzoeksrechter
Je MAG maar MOET niet spreken, je hebt spreekrecht (geen spreekplicht), dit geldt niet
voor de politie of parket (tenzij noodtoestand)
4
