De notie van forensisch welzijnswerk
Dit zijn gewoon lesnotities, de powerpoint is niet volledig overgenomen.
Zij geeft het vak welzijn en criminologie. Aan het einde van de les zou je iets
moeten weten over wat forensisch welzijnswerk is en hoe we dat dit semester
gaan aanpakken.
De term forensisch verwijst naar: “ in het kader van het strafrecht”, bijvoorbeeld
forensische psychiatrie, forensische geneeskunde, …
Welzijnswerk verwijst naar een ‘welzijnsgerichte’ hulp- en dienstverlening,
vorming en begeleiding. Alle activiteiten die erop gericht zijn het welzijn van
mensen te verhogen.
Forensisch welzijnswerk: term in 1980 geïntroduceerd door Panopticon, het
tijdschrift voor strafrecht, criminologie en forensisch welzijnswerk.
Bij het ontstaan van het tijdschrift werd de term geboren. Wat stond daar in de
inleiding van het tijdschrift? (quote in pptx dia 3)
Ingewikkelde duiding voor iets waar ze zich duidelijk niet helemaal comfortabel
bij voelen. Ze waarschuwen in de inleiding dat het niet is dat Panopticon dit
woord kiest, dat Panopticon ervan uitgaat dat men sowieso via het strafrecht
welzijn kan bereiken.
Er zijn gewoon veel initiatieven aan het ontstaan in de marge van het strafrecht.
Er wordt dus gewezen op de niet evidente relatie tussen strafrecht en
welzijnswerk.
De eerste vraag die gesteld wordt: is er ruimte voor de vragen naar welzijn en
voor welzijnswerk?
Die ruimte wordt bepaald door het perspectief op criminaliteit en op de rol van
het strafrecht. Dit heeft dan weer te maken met het maatschappelijk klimaat en
de perspectieven die er heersen over het strafrecht.
Het maatschappelijk klimaat gaat over de manier waarop we gaan kijken naar
problemen van criminaliteit, van onveiligheid, van wat mensen eigenlijk nodig
hebben. Dat maatschappelijk klimaat, ontstaan vanuit een verzorgingsstaat, daar
zie je dat er een bepaald idee leeft van wat burgers nodig hebben om een zekere
vorm van welzijn te bereiken.
Maatschappelijk klimaat kan ook te maken hebben met bv. verwijzingen naar een
veel punitiever strafklimaat, meer bestraffing en die zie je in veel teksten op dit
1
,moment terugkomen. Veel academici waarschuwen voor de repressieve neiging
van ons maatschappelijk klimaat.
In veel situaties wordt er verwezen naar activering. Moeten
werkloosheidsuitkeringen in tijd beperkt worden? Moet de vdab werkloze meer
activeren?
Er ligt meer nadruk op individuele verantwoordelijkheid. Veiligheid is een
dominant thema in onze maatschappij. Als de economische situatie onzekerder
wordt zal er vanuit economische angst repressiever worden opgetreden in de
samenleving. In zo’n tijd zien we de gevangenispopulatie toenemen.
Maatschappelijk klimaat hangt dus samen met perspectieven in strafrecht. Die
perspectieven ontwikkelen in een pendelbeweging tussen het sociaal verweer en
het klassiek SR. Er zijn altijd nevenwegen, denk aan de herstel gedachten maar
die staan naast die pendelbeweging.
Als er een achtergrond tekst is dan wordt dat op de slide vermeld, dit is
achtergrondliteratuur, het brengt meer detail tot het verhaal dat net
verteld werd.
welzijn en strafrecht
We bekijken een grafiek, aan de linkerkant aantal gevangenen en op de x-as de
uitgave voor welzijn of voor sociale voorzieningen. We herkennen afkortingen van
landen dus we zien bovenaan Nieuw Zeeland: veel gevangenen en rond de 20
omtrent sociale uitgaven. Landen meer aan de linkerkant van de grafiek zoals
Portugal, relatief gezien een hoger aantal gevangenen. Er is een correlatie tussen
het hoge aantal gevangenen en een lage sociale uitgave. België staat hier ergens
tussenin.
Welzijn en strafrecht zijn een paar apart. Het zijn twee systemen met volledig
andere doelstellingen. Het recht kijkt naar wat er gebeurd is, misdrijven en naar
de wijze waarop hier op gereageerd moet worden. Zorg kijkt naar de persoon zelf
en wat heeft die nodig om de kwaliteit van het leven te bevorderen.
toch noemen we het een paar. Ze zijn erg afhankelijk van elkaar omdat ze samen
in een pendelbeweging zitten. Kan een sanctie naast vergelding ook een soort
preventieve of pedagogische of beschermende doelstelling hebben? En die zijn
niet enkel emanciperend maar ook controleren in de zin van hoe de maatschappij
wil dat de mensen zich ontwikkelen.
de notie forensisch welzijnswerk
Korte herhaling van klassiek strafrecht vs. sociaal verweer
2
,sociaal verweer in de praktijk
De twee uitersten zijn meer theoretische stromingen en we hebben vaak het over
tussen stromen gehad. Bv. Adolf prins is voorlegger van de vooroorlogse ( voor
eerste WO) Neo-klassieke benadering: dit is het sociaal verweer maar met
elementen van het klassiek strafrecht. Prins vond dat klassieke SR eigenlijk
weinig efficiënt is voor de criminaliteitsbestrijding. Dus er ontstaat een
twee-sporen beleid. Prins was geïnspireerd door het wetenschappelijk
positivisme. Criminaliteit is een vorm van sociaal leven en de maatschappij moet
zich daartegen verweren. Een mens heeft keuzevrijheid maar er zijn sommige
groepen die minder keuzevrijheid hebben als anderen. Daarom dat men zegt
tweesporenbeleid.
Lejeune, mensen kunnen vroeger uit de gevangenis komen als we hen helpen
met de resocialisatie. Als je vroeger weg mocht moest je wel aan voorwaarden
voldoen. preventief landlopers van straat halen. wet op kinderbescherming,
onderscheid, wat kinderen doen… die kinderen vallen niet onder dat rationeel
keuze-idee.
Na WOII zien we het nieuwe sociaal verweer van Ancel terug. Veel aandacht voor
mensenrechten. de klassieke elementen zoals het legaliteitsbeginsel en
schuldbeginsel komt heel erg terug naar boven. sociaal verweer omdat strafdoel
blijft individuele preventie, sociale integratie en maatschappelijke bescherming.
hier ook twee sporen stelsel. geestesgestoorde andere bestraffing nl.
Behandeling. voorbeeld hiervan jeugdbescherming en de wet op de bescherming
van de maatschappij (gaat over internering)
Nieuw realisme en abolitionisme
strooming nieuw realisme. Jaren zeventig een zware economische crisis.
Overheid heeft weinig middelen voor alle maatregelen voor bv. probatie. Er is
een wildgroei aan wetten en het SR is onoverzichtelijk geworden.
Gelijkheidsbeginsel terug naar voren geschoven. Het is een heropleving van het
klassieke SR. Stroming te koppelen aan een verzameling van denkrichtingen.
3
, Tegenhanger abolitionisme. Het SR lost eigenlijk niets op en ligt aan de basis van
problemen. Deze stroming benoemt resocialisatie als een systeem van
verregaande controle en net widening. Er ontstaan veel meer mogelijkheden voor
rechters. waardoor er meer bestraffing sneller wordt uitgevoerd. Er belanden zo
meer mensen in het web van bestraffing.
We moeten zoeken naar andere manieren van conflictafhandeling bv.
bemiddeling.
ruimte voor welzijnsgerichte interventies naast strafrecht
Deze dia is gewoon een overzicht van alle stromingen die net besproken zijn.
doelen van al deze verschillende stromingen.
In het KSR zegt men dat er geen ruimte is voor welzijnswerk
In het nieuw realisme zegt men dat hulpverlening los staat van de
strafrechtsbedeling en dat die op vrijwillige basis moet zijn. Zij zien dus ook geen
rol binnen SR voor welzijnsgerichte interventies.
Het sociaal verweer toont men een grote openheid voor dat welzijnswerk.
Persoon behandelen tot hij in M kan worden toegelaten.
Abolitionisme SR moet zo weinig mogelijk worden ingezet. Hulpverlening beter.
Dit is dus het antwoord op vraag 1: is er ruimte voor dat welzijnswerk in het SR.
De notie forensisch welzijnswerk
Een tweede vraag is: Als er ruimte is voor welzijnswerk, welke opvatting over
welzijnswerk wordt er dan gehanteerd?
Welzijnswerk dat bezig is met individuele vraagstukken of ook structureel
maatschappelijk en is het welzijnswerk met een consensus of dissensus werk?
Voor de vraag van individueel of structureel maatschappelijk welzijnswerk wordt
eerst besproken.
verschillende soorten welzijnswerk houden zich bezig met een ander niveau van
analyse. Het welzijnswerk kan problemen benoemen en benaderen vanuit een
individueel perspectief bv. iemand die spijbelt.. opvoedingsprobleem thuis of te
maken met adhd. Een andere manier om te kijken naar de spijbelproblematiek is
vragen of onze scholen wel genoeg bieden (structureel maatschappelijk).
ter illustratie = dia 16
de vraag van consensus of dissensus.
consensus wil zeggen we zijn het eens. Het welzijnswerk gaat zich aligneren met
het strafrecht. Samen gaan zij de normen en waarden in de maatschappij recht
houden.
dissensus welzijnswerk zegt “wij hebben niets te maken met de normen en
waarden van de maatschappij.” “Wij willen gewoon kijken, wat is er voor deze
mensen nodig om een waardevol leven te leiden.” Het is bv. niet aan ons om te
zeggen dat, dat huisje, tuintje, boompje is. er mag verschil zijn in onze M.
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur piep2566. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
