Erfrecht
Table of Contents
Inleiding................................................................................................................................ 6
Afdeling 1. Definitie en begrippen........................................................................................ 6
Afdeling 2. Bronnen van het erfrecht .................................................................................. 6
Afdeling 3. Het voorwerp van het erfrecht: de nalatenschap ...................................... 7
I. Het actief van de nalatenschap ...................................................................................................... 7
II. Het passief van de nalatenschap ................................................................................................. 7
III. Extrapatrimoniale rechten ........................................................................................................... 8
Afdeling 4. De ‘gewone’ en de anomale nalatenschap ................................................... 8
Afdeling 5. Verkijging iure hereditario – iure proprio .................................................. 8
HOOFDSTUK 1 HET OPENVALLEN VAN DE NALATENSCHAP .............................. 10
Afdeling 1. De nalatenschap valt open door de dood ...................................................10
I. “Overlijden” ...................................................................................................................................... 10
A. Fysiek overlijden ..................................................................................................................................... 10
B. Vermissing ................................................................................................................................................. 10
C. Afwezigheid ............................................................................................................................................... 10
II. Relevantie ....................................................................................................................................... 11
Afdeling 2. De nalatenschap valt open in de woonplaats ...........................................11
HOOFDSTUK 2 ERFBEKWAAMHEID ........................................................................... 12
Afdeling 1. Bestaan ..................................................................................................................12
I. De erfgenaam moet al leven ..................................................................................................... 12
A. Algemeen .................................................................................................................................................... 12
B. Het bijzondere geval van het reeds verwekte kind .................................................................. 12
C. Bijzondere problemen bij medisch begeleide voortplantingstechnieken ...................... 12
II. De erfgenaam moet nog in leven zijn .................................................................................. 13
A. Algemeen .................................................................................................................................................... 13
B. Het bijzondere geval van vermissing en afwezigheid ............................................................. 13
C. Het bijzondere geval van de commoriënten................................................................................ 13
Afdeling 2. Niet onwaardig zijn ...........................................................................................14
I. De onwaardigheid bij ab intestaat devolutie..................................................................... 14
A. Algemene gronden van onwaardigheid ........................................................................................ 14
§1. De onbetamelijke gedragingen ...................................................................................................... 14
a. Automatisme: opzettelijke feiten met de dood tot gevolg ......................................... 15
b. Geen automatisme: opzettelijke feiten zonder de dood tot gevolg ....................... 15
§2. Gevolgen van de erfonwaardigheid ............................................................................................. 15
a. Gevolgen van de onwaardigheid voor de onwaardige erfgenaam ......................... 15
1. Geen rechtstreekse aanspraken op de nalatenschap ............................................. 15
2. Geen onrechtstreekse erfrechtelijke aanspraken.................................................... 16
b. De gevolgen voor de erfgenamen van de onwaardige erfgerechtigde ................. 16
c. De gevolgen voor de derden-verkrijgers ........................................................................... 16
B. Specifieke gronden tot onwaardigheid ......................................................................................... 16
§1. Artikel 33, 5e Jeugdbeschermingswet ......................................................................................... 16
§2. Artikel 745septies J. Artikel 7450octies BW ............................................................................ 17
II. De onwaardigheid bij de conventionele devolutie ................................................................... 17
HOOFDSTUK 3 OVERGANG VAN DE NALATENSCHAP............................................ 18
Afdeling 1. De voorlopige bezitsoverdracht....................................................................18
I. Algemeen .......................................................................................................................................... 18
II. Kenmerken van de saisine ....................................................................................................... 19
, Afdeling 2. De eigendomsoverdracht en de erfkeuze ..................................................19
I. Het optierecht ................................................................................................................................. 19
II. Kenmerken van het optierecht .............................................................................................. 21
III. Kenmerken van de uitoefening van het optierecht ..................................................... 21
HOOFDSTUK 4 WETTELIJKE DEVOLUTIE ................................................................. 23
Afdeling 1. De ab intestaat erfgerechtigden ....................................................................23
Onderafdeling 1. De ‘gewone’ wettelijke devolutie ................................................................ 23
I. De bloedverwanten ................................................................................................................................. 23
A. Wie is een erfgerechtigde bloedverwant. ............................................................................... 23
§1. Principe: juridisch vastgestelde afstamming als sleutel tot erfgerechtigdheid .. 23
a. Algemeen ................................................................................................................................... 23
b. Adoptie ....................................................................................................................................... 23
1. Volle adoptie ...................................................................................................................... 24
2. Gewone adoptie ................................................................................................................ 24
§2. Uitzondering: aanspraken op de nalatenschap zonder juridische vaststelling
van de afstamming ............................................................................................................................... 24
B. Toewijzingsregels ............................................................................................................................. 25
§1. Toewijzingsregels .......................................................................................................................... 25
a. Orde ............................................................................................................................................. 25
b. Graad ........................................................................................................................................... 26
c. Lijn ................................................................................................................................................ 26
§2. Toewijzingsregels tussen bloedverwanten ........................................................................ 26
a. Regel 1: Prioriteit van de ordes ....................................................................................... 26
b. Regel 2: prioriteit van de graden binnen dezelfde orde ....................................... 27
1. Algemeen ............................................................................................................................. 27
2. Een bijzonder geval: de toewijzing binnen de tweede orde ......................... 27
c. Uitzondering op de orden- en gradenprioriteit: kloving ...................................... 27
1. (Gewone) kloving............................................................................................................. 27
2. Kleine kloving .................................................................................................................... 27
d. Uitzondering op de gradenprioditeit: plaatsvervulling ........................................ 28
1. Techniek .............................................................................................................................. 28
2. Toepassingsvoorwaarden ............................................................................................ 28
II. De langstlevende partner .................................................................................................................... 29
A. De erfrechtelijke aanspraken van de langstlevende echtgenote .................................. 29
§1. Voorwaarden om te erven ......................................................................................................... 29
a. Niet uit de echt of van tafel en bed gescheiden ......................................................... 29
b. Geen afstand gedaan van de ab intestaat erfrechtelijke aanspraken .............. 29
§2. De omvang van de erfaanspraken .......................................................................................... 30
a. De langstlevende echtgenote komt op met afstammelingen van de
overledene .......................................................................................................................................... 30
1. Algemeen ............................................................................................................................. 30
2. Caveat: tegenwerpelijkheid van de afstamming ................................................ 31
3. Compensatie ten voordele van (bepaal)de afstammelingen ........................ 31
i. Bijzondere regels met betrekking tot het erfrechtelijk vruchtgebruik 31
ii. Assepoesterverplichting ......................................................................................... 32
b. De langstlevende echtgenote komt op met andere bloedverwanten dan
afstammelingen................................................................................................................................ 32
1. Algemeen ............................................................................................................................. 32
2. Compensatiemaatregel ten voordele van de ascendent ................................. 33
c. De langstlevende echtgenote komt op zonder bloedverwanten ....................... 33
d. Erfrechtelijke aanspraken ongeacht met wie de langstlevende echtgenote
tot de nalatenschap komt ............................................................................................................ 33
§3. Bijzondere kenmerken van het erfrechtelijk vruchtgebruik ...................................... 33
a. Bijzondere regels bij de aanvang van het erfrechtelijk vruchtgebruik .......... 33
b. Bijzondere regels inzake de beëindiging van het erfrechtelijk vruchtgebruik
34
1. De omzetting van het erfrechtelijk vruchtgebruik ............................................ 34
i. Begrip ............................................................................................................................... 34
2
, ii. Omzettingsmodaliteiten ......................................................................................... 34
iii. Titularissen van het omzettingsrecht .............................................................. 35
iv. Kenmerken van het omzettingsrecht ............................................................... 37
v. Waardebepaling van het erfrechtelijk vruchtgebruik ................................ 37
vi. Voorwerp van omzetting ....................................................................................... 38
2. Uitsluiting of vervallenverklaring van het erfrechtelijk vruchtgebruik... 38
B. De langstlevende wettelijk samenwonende partner ......................................................... 39
§1. Voorwaarden om te erven ......................................................................................................... 39
a. De wettelijk samenwonende partner ............................................................................ 39
b. Geen afstammeling van de eerstoverledene .............................................................. 40
§2. De omvang van de erfrechtelijke aanspraken ................................................................... 40
a. Een dubbel omschreven erfrechtelijke aanspraak op de preferentiële
goederen voor de langstlevende wettelijk samenwonende partner ........................ 40
b. Compensatiemaatregelen tegenover de erfgerechtigde bloedverwanten
voor het gedeeltelijke verlies van erfrechtelijke aanspraken ...................................... 40
Onderafdeling 2. De anomale devolutie ...................................................................................... 41
Afdeling 2. De wijze van verdeling van de nalatenschap ............................................41
I. Wijze van verdeling ...................................................................................................................... 41
A. (Afgebrokkeld) principe: erfrecht in natura ............................................................................... 41
B. Uitzonderingen op het principe van de kwalitatieve gelijkheid ......................................... 41
§1. Algemeen ................................................................................................................................................. 41
§2. De later opduikende erfgenamen ................................................................................................. 42
a. Algemeen ......................................................................................................................................... 42
b. Principiële bescherming voor derden-verkrijgers ....................................................... 42
c. Toepassingsvoorwaarden ........................................................................................................ 42
II. Het voorwerp van de verdeling: de te verdelen massa ............................................... 43
A. Inleiding ...................................................................................................................................................... 43
B. Aard en doelstelling van de inbreng ............................................................................................... 43
C. Het voorwerp van de inbreng ............................................................................................................ 43
D. De vordering tot inbreng ..................................................................................................................... 43
§1. Titularis van de vordering tot inbreng ....................................................................................... 44
§2. Wie is tot inbreng gehouden? ......................................................................................................... 44
a. Als erfgenaam-bloedverwant tot nalatenschap komen .............................................. 44
1. Principes .................................................................................................................................... 44
2. Enkel schenkingen die de erfgenaam zelf heeft gekregen (?) ............................ 44
i. Plaatsvervulling ................................................................................................................. 44
ii. Inbreng ten behoeve van een derde ........................................................................ 45
b. Begiftigde zijn van een gift binnen erfdeel of schuldenaar van de decuius ....... 45
1. “Gift binnen erfdeel “ ............................................................................................................ 45
2. Schenking van meer dan het erfdeel ............................................................................. 45
E. De wijze van inbreng van giften ....................................................................................................... 46
a. De inbrengregels tussen de erfgenamen-bloedverwanten ....................................... 46
1. Inbreng van de waarde ....................................................................................................... 46
2. Inbreng in waarde ................................................................................................................. 46
b. De positie van de langstlevende partner ........................................................................... 47
1. De positie van de langstlevende echtgenote .............................................................. 47
2. De positie van de langstlevende wettelijk samenwonende partner ............... 48
3. De gevolgen voor de overige erfgenamen................................................................... 48
HOOFDSTUK 5 CONVENTIONELE DEVOLUTIE ........................................................ 49
Afdeling 1. Instrumenten van de conventionele devolutie ........................................49
I. Testamentaire devolutie ............................................................................................................ 49
II. Contractuele devolutie .............................................................................................................. 49
A. Het principiële verbod van erfovereenkomsten ....................................................................... 49
§1. Oud recht ................................................................................................................................................. 49
§2. Nieuwe recht: versoepeld verbod ................................................................................................ 49
a. Draagwijdte verbod .................................................................................................................... 49
b. Algemene geldigheidsvereisten ............................................................................................ 49
c. Specifieke gevolgen van de overeenkomst ....................................................................... 50
3
, d. Sanctie .............................................................................................................................................. 51
B. Enkele wettelijke uitzonderingen .................................................................................................... 51
§1. De algemene erfovereenkomsten ................................................................................................. 51
a. De contractuele erfstelling....................................................................................................... 51
b. De overeenkomst tot afstand van erfrechtelijke aanspraken .................................. 52
1. Artikel 1287 Ger. W. ............................................................................................................. 52
2. Artikel 1388, 2e lid BW ........................................................................................................ 52
§2. De globale erfovereenkomst ........................................................................................................... 53
Afdeling 2. De inhoudelijke begrenzing: de reserve ....................................................54
I. Definitie en kenmerken van reserve ..................................................................................... 54
A. Definitie ....................................................................................................................................................... 54
B. Kenmerken van de reserve ................................................................................................................. 54
§1. De reserve is een deel van de nalatenschap ............................................................................. 54
a. De reserve is slechts een beschermd erfdeel indien en voor zover de
erfgerechtigde een ab intestaat erfgenaam is........................................................................... 54
b. Pars hereditatis of pars bonorum? ...................................................................................... 54
§2. De reserve is een kwantitatief en kwalitatief beschermd deel van de nalatenschap
............................................................................................................................................................................. 55
Kwantitatieve bescherming: vastgesteld breukdeel nalatenschap. ................................ 55
§3. De reserve verschaft de reservataire erfgenaam een persoonlijk, individueel en
eigen betwistingsrecht ............................................................................................................................. 55
a. De reserve verschaft ‘slechts’ een betwistingsrecht..................................................... 55
b. Kenmerken van het betwistingsrecht ................................................................................ 55
c. Gevolg van de uitoefening van het betwistingsrecht.................................................... 56
§4. De reserve is van dwingend recht ................................................................................................ 56
II. De reservatairen en de omvang van het reservatair deel .......................................... 56
A. De reservatairen ...................................................................................................................................... 56
B. De omvang van het beschikbaar deel ............................................................................................. 57
§1. De reserve van de afstammelingen .............................................................................................. 57
§2. De reserve van de langstlevende echtgenote .......................................................................... 57
§3. De ascendenten: van reservataire erfgenaam naar onderhoudsgerechtigde ........... 58
§4. Bijzondere hypothese van samenloop van afstammelingen met een langstlevende
partner ............................................................................................................................................................. 58
a. De langstlevende echtgenote is begiftigde van het grootst mogelijk
beschikbaar deel.................................................................................................................................... 58
b. Een derde was begiftigde van het beschikbaar deel .................................................... 58
III. DE techniek van de reservebescherming ........................................................................ 59
A. De techniek van de kwantitatieve reservebescherming ........................................................ 59
§1. Stap 1. De samenstelling van de fictieve massa ...................................................................... 59
a. De bestaande goederen ............................................................................................................. 59
b. De aftrek van de schulden........................................................................................................ 60
c. Toevoeging van de schenkingen............................................................................................ 60
1. Alle schenkingen die de overledene heeft gedaan, moeten worden
toegevoegd ......................................................................................................................................... 60
i. Alleen (kapitaal)schenkingen moeten worden toegevoegd ........................... 60
- Algemeen ......................................................................................................................... 60
- Het bijzondere probleem van de verrekening van de
huwelijksvoordelen ............................................................................................................ 61
ii. Alle schenkingen moeten worden toegevoegd ................................................... 63
- Algemeen ......................................................................................................................... 63
- Het bijzondere probleem van de (onrechtstreekse) schenking via de
begunstiging van een levensverzekering .................................................................. 63
iii. Enkel schenkingen door de overledene moeten worden toegevoegd .... 64
2. Waardebepaling van de toe te voegen schenkingen .............................................. 64
§2. Stap 2. Aanrekening op het beschikbaar deel ......................................................................... 65
a. Algemeen ......................................................................................................................................... 65
b. Voorwerp van de aanrekening op het beschikbaar deel ............................................ 66
c. Volgorde van de aanrekening ................................................................................................. 66
d. Datum van de gift ........................................................................................................................ 67
4
, §3. Stap 3. De vordering tot inkorting ................................................................................................ 68
a. Algemeen ......................................................................................................................................... 68
b. Kenmerken van de vordering tot inkorting ..................................................................... 68
c. De wijze van inkorting ............................................................................................................... 68
1. Principe ...................................................................................................................................... 68
2. Uitzonderingen ....................................................................................................................... 69
d. De termijn voor de uitoefening van de vordering tot inkorting ............................. 69
B. De techniek van de kwalitatieve reservebescherming ........................................................... 69
§1. Algemeen ................................................................................................................................................. 69
§2. Toepassingsgebied van de kwalitatieve bescherming ........................................................ 69
a. Enkel de kwantitatieve reserve is kwalitatief beschermd ......................................... 69
b. De kwalitatieve reserve beschermt enkel tegen lasten, voorwaarden en
modaliteiten opgelegd door de erflater ...................................................................................... 70
§3. Evolutie: van onbeschikbaarheid naar functionele interpretatie................................... 70
§4. De vordering tot nietigverklaring van de last ......................................................................... 70
IV. (On)aantastbaarheid van de reserve? ............................................................................... 71
§1. De aantasting van de ascendentenreserve ..................................................................................... 71
§2. De aantasting van de reserve van de langstlevende echtgenote .......................................... 71
V. (Anticipatieve) verzaking aan de reserve ......................................................................... 71
5
,Inleiding
Afdeling 1. Definitie en begrippen
Erfrecht= geheel aan rechtsregels die de overgang regelen van het vermogen
van de †, de decuius1, naar 1/+ levende personen (NP/RP)
Devolutie/erfovergang= aanwijzing van personen aan wie nalatenschap
toekomt
- wettelijke devolutie
àgeen regeling getroffen over vererving van nalatenschap
synoniemen: versterferfrecht, erfovergang(/devolutie) bij versterf,
erfovergang(/devolutie) ab intestaat of ab inestato of zonder testament
- conventionele devolutie
àwel regeling getroffen over vererving nalatenschap
schenkingen & testamenten (aka legaten) = enige vorm van algemeen toegelaten
giften in het BE recht (art 893BW)
regel: verbod op overeenkomsten over niet-opengevallen nalatenschap (of
erfovereenkomst)
MAAR uitzonderingen; contractuele devolutie (zie later)
Testamentaire devolutie + contractuele devolutie = conventionele devolutie
><wettelijke devolutie
Erfgerechtigd= diegene die aanspraak zouden kunnen laten gelden op
nalatenschap
Erfgenaam= erfbekwaam + daadwerkelijk de nalatenschap aanvaarden (onder
voorrecht van boedelbeschrijving)
Erfdeel= aanspraken van erfgenamen in nalatenschap
- wettelijk erfdeel
- conventioneel erfdeel
o testamentair erfdeel
o contractueel erfdeel
conventioneel erfdeel kan >/< wettelijk erfdeel
Belgisch erfrecht = reservatair erfrecht ; bepaalde erfgenamen hebben
bepaalde, dwingendrechtelijke beschermde aanspraak op nalatenschap
àerfdeel is minimaal door wettelijke reserve toegekend
Als conventioneel erfdeel > reservatair erfdeel àreservatair deel kan worden
opgeëist.
Afdeling 2. Bronnen van het erfrecht
Materieel erfrecht: art 718 e.v. BW & in beperkte mate bijzondere wetten
Procedure: Ger W. & BW
1 Hij om wiens nalatenschap het gaat
6
,Afdeling 3. Het voorwerp van het erfrecht: de nalatenschap
Algemeen: Iedere p heeft 1 v
Beginsel: vermogen gaat integraal over op erfgenamen =nalatenschap
àpassiva en activa
MAAR extrapatrimoniale rechten niet (o.g.v. erfrecht, wel o.g.v. andere gronden)
I. Het actief van de nalatenschap
Algemeen: alle patrimoniale rechten en vorderingen
Uitzondering: patrimoniale rechten & vorderingen die aan het leven/persoon †
gekoppeld zijn
(ook niet extrapatrimoniale rechten en vorderingen)
Patrimoniale rechten en vorderingen: alle (lichamelijke) goederen en alle
(onlichamelijke) rechten en vorderingen (bv. morele rechten van een auteur)
Alle vaste, bestaande rechten en vordering op ogenblik openvallen nalatenschap,
tot nalatenschap behoren, ook al onder opschortende voorwaarden/termijn
- deel onverdeeldheid à zijn aandeel (ook al erfgenamen deelgenoten)
- blote eigendom àgaat over bij nalatenschap. Pas bij † vruchtgebruiker
volle eigendom = recht op aanwas (en je erft dit recht want actueel, vast
recht onder opschortende voorwaarden)
- tijdelijke rechten
relatievermogensrechtelijke aanspraken: erflater = gehuwd à1st vereffenen
en verdelen HVS, dan pas nalatenschap
keuze HVS beïnvloed zowel kwantitatief als kwalitatief samenstelling
nalatenschap
Rechten gekoppeld aan het leven van de decuius: houden op te bestaan bij †
(bv. vruchtgebruik, recht van gebruik en bewoning, recht op lijfrente)
Rechten gekoppeld aan de persoon van de decuius: houden op te bestaan
(bv. morele schadevergoeding voortvloeiend uit contracten intuitu personae,
schenkingen herroepen van echtgenoot)
II. Het passief van de nalatenschap
Algemeen: schulden. Onderscheid tussen:
- schulden van de †
- schulden n.a.v. †
- onderhoudsvorderingen tegen nalatenschap
Schulden van de overledene: erfgenamen in beginsel naar evenredigheid van
hun aandeel gehouden (art 873 en art 1220BW)
uitzondering: hoofdelijk gehouden;
- ondeelbare verbintenis (art 1223BW)
- hoofdelijkheid = bedongen (art 1219BW)
- hypothecaire schulden (art 873BW)
sommige schulden teniet door † (bv. onderhoudsschuld t.o.v. ex-echtgenoot, art
301 §10, 1e lid BW))
7
,Schulden ontstaan door het overlijden: oa.:
- begrafeniskosten & kosten lijkbezorging
- kosten vereffening en verdeling nalatenschap
- kosten aangifte van nalatenschap
- verschuldigde erfbelasting
Onderhoudsvordering lastens de nalatenschap: belangrijkste:
- onterfde LLE (art 205bis §1 BW)
- ascendenten die ten tijde † behoeftig zijn of door het † behoeftig worden
(art 205bis §2BW)
- in bloedschande verwekte kinderen t.o.v. de verwekker (art 339bis BW)
- onterfde ascendenten na gewone adoptie (art 353-14BW)
- behoeftige ex-echtgenoot (art 301 §10BW)
- behoeftige pleegkinderen (art 475quinquies, 2e lid BW)
persoonlijke verplichting (en dus geen onderhoudsvordering lastens
nalatenschap) = Assepoesterverplichting; LLE/wettelijk samenwonende partner
ten voordele niet-gemeenschappelijke kinderen (art 203§3 & 1477 §5BW)
meesten van deze vorderingen = exceptie van onwaardigheid van toepassing (art
205bis §6BW)
III. Extrapatrimoniale rechten
Extrapatrimoniale goederen en rechten: principe: niet nalatenschap
Sommige doven uit bij †, andere blijven bestaan en komen toe aan andere
personen (via andere rechtstakken dan erfrecht)
Wat met goederen met sentimentele waarde? Sommigen: aan diegene die nauwst
betrokken bij † en dus diens persoonlijke rechten behartigt
Wat met digitale nalatenschap (voor zover niet financieel/patrimoniaal)? Best
testamentair regelen, gebrek àpersoon nauwst betrokken †
Afdeling 4. De ‘gewone’ en de anomale nalatenschap
Regel: eenheid van erfopvolging: nalatenschap = 1 homogene massa, zonder
onderscheid aard of oorsprong (art 732BW)
Bepaalde devolutieregels in bepaalde gevallen toch onderscheid & ‘afgeleide
onwaardigheid’ (zie later)
Uitzondering – de anomale nalatenschap: bepaalde goederen onttrokken
(gewone) nalatenschap en komen toe aan andere erfgenamen dan de klassieke
erfgenamen , nl. de anomale erfgenamen
(Renate: principe kennen, gevallen niet)
Afdeling 5. Verkijging iure hereditario – iure proprio
Twee hoedanigheden: erfrecht enkel iure hereditario
Iure hereditario: o.g.v. hoedanigheid van (aanvaarde) erfgenaam
Iure proprio: ontstaan/opeisbaarheid op moment dood, maar ontleent aan
eigen recht
bv. Aanspraken ontleent ui levensverzekeringscontract (VN-VZ) VN betaalt
8
,premies en VZ verleent dekking als zich een bepaald verzekerd gebeuren
voordoet. Essentieel: VN beding ten behoeve van 3e: 1/+ aanduiden die
begunstigden zijn van verzekeringscontract. Begunstigde krijgt op moment †,
maar niet o.g.v. erfrecht, maar op grond van zijn eigen recht t.o.v. VZ
Onderscheid:
- schulden van nalatenschap
o iure hereditario: schulden gehouden
o iure proprio: niet
- samenloof met erfgenamen
iure proprio verkrijging niet via nalatenschap à geen samenloop dulden
erfgenamen tenzij hun verkrijging = gift àinbreng of inkorting
onderworpen
- onbetamelijk gedrag
o iure herediario: erfrechtelijke regels inzake onwaardigheid
o iure proprio: specifiek regime (bv. art 955BW)
- erfkeuze
verwerping nalatenschap àenkel gevolgen iure hereditario, niet iure
proprio
Kwalificatie: Begunstigde bij naam kunnen aanduiden bij bv. levensverzekering:
- ‘bij hoedanigheid (bv. mijn vrouw) àiure proprio
- MAAR wat bij begunstigde = ‘mijn wettelijke erfgenamen??
art 174 Verzekeringswet: eigenlijk is dit dan mijn nalatenschap à iure
hereditario
9
, HOOFDSTUK 1 HET OPENVALLEN VAN DE NALATENSCHAP
Afdeling 1. De nalatenschap valt open door de dood
Principe: 718BW; †= fysiek overlijden of daarmee = gerechtelijk
vastgesteld/verklaard † (burgerlijke dood = afgeschaft)
I. “Overlijden”
A. Fysiek overlijden
Dood: fysiek, biologisch †
Relevante moment = geneesheer stelt vast vitale functies volledig &
onomkeerbaar uitgevallen !niet klinisch †!
Bewijs overlijden: wie? door diegene die aanspraken wil maken nalatenschap
hoe? Akte van overlijden (art 78BW), gebrek àalle middelen van recht (art 78
BW)
B. Vermissing
Principe: gerechtelijk (art 126 e.v. BW)
persoon = verdwenen in levensbedreigende omstandigheden die zijn † zeker
maken, maar lichaam = onvindbaar/kan niet worden geïdentificeerd (art
126BW)
Procedure: art 126BW: fam Rb stelt vast. Vordering gaat uit van iedere
belanghebbende/PdK
Dag † àrekening vermoedens voortvloeiend omstandigheden of als dag niet kan
worden bepaald bij dag verdwijning (art 131BW)
Kracht van gewijsde gegane beslissing geldt als akte burgerlijke stand (133BW)
Nalatenschap valt op dat ogenblik open (art 133, 2e lid BW)
Terugkeer: = regels terugkeer afwezigen (zie later)
C. Afwezigheid
Principe: gerechtelijk (art 118BW)
Persoon = opgehouden te verschijnen waar hij zijn woonplaats of verblijfplaats
had, niets van zich laten horen àonzekerheid of nog in leven (art 112 §1BW)
2 fases;
Eerste fase – vermoeden van afwezigheid: door vrederechter op verzoek van
belanghebbende(n) of PdK (art 112BW)
Cumulatieve voorwaarden:
- 3m niet meer in woon-/verblijfplaats verschenen
- deze periode geen nieuwstijdingen van hem ontvangen
- afwezigheid berechten onzekerheid volgt over zijn leven/†
doel = behoud en bewaring vermogen
rechter stelt gerechtelijke bewindvoerder aan als persoon zelf geen contractuele
vertegenwoordiger had aangeduid (art 113-116BW)
evt. Machtiging controleorgaan nodig (art 115BW)
!nalatenschap valt nog niet open!
10
