HOOFDSTUK 1: JUSTITIE EN GENEESKUNDE
1. WOORDENSCHAT
1) Thanatologie = doodsleer
- Dood
- Postmortale verschijnselen
- Vaststellen overlijden
- Onderzoek overlijden
- Identificatie
2) Criminalistiek = sporenonderzoek
3) Thanato-etiologie = doodsoorzaken
- Verstikking = asfyxie
- Verdrinking = waterlijk
- Verbranding = brandlijk
- Verwondingen = traumatologie
- Vergiftiging = toxicologie
- Varia: onderkoeling = hypothermie & elektrocutie
2. JUSTITIE
2 soorten in het gerecht: staand vs. zetelend & burgerlijk vs. strafrechtelijk
Staande magistratuur = openbare aanklager = procureur:
voert opsporingsonderzoek uit
vervolgen van misdrijven & brengt verdachten voor de rechtbank (requisitoir)
niet neutraal
“parket” = parquet = klein kamertje waarin men afgezonderd wordt
Zetelende magistratuur = rechters:
oordeelt over schuldvraag: beoordeling & veroordeling (op basis van innerlijk overtuiging)
voert terechtzitting uit = strafzaak wordt behandeld en beide partijen kunnen pleiten
onafhankelijk onderzoek door onderzoeksrechters (neutraal: a charge en a décharge)
komt niet in actie zolang parket aan de zaak werkt
oordeelt niet over schuldvraag, enkel alle elementen verzamelen om vraag te beoordelen
Rechtbank van eerste aanleg:
per arrondissement
rechters met een vonnis (+ motivatie), procureur des konings (zwarte toga)
Hof van beroep:
Brussel, Gent, Antwerpen, Luik, Bergen
raadsheren met een arrest, procureur generaal (rode toga)
tegen arrest van hof van beroep enkel beroep in cassatie nog mogelijk
Hof van assisen:
, geen blijvende rechtbank, maar pas samengesteld op moment van de zaak
1 voorzitter (raadsheer hof van beroep) & 2 bijzitters (raadsheer of rechters 1 ste aanleg)
12 lekenrechters uit bevolking: in gemoede overtuig over schuldvraag (+ motivatie)
rechters vroeger niet bij hun berraad, nu wel: jury vaak juridische vragen
vroeger veel gecorrectionaliseerd:
gevolg: strafmaat geringer & procedure schriftelijk & beroep mogelijk
Procedure STRAFRECHT:
1) Opsporingsonderzoek
op niveau van het parket
door procureur des konings (kan zelf een onderzoek starten, zonder klacht)
politie voert het uit en formuleert een pv (= onaantastbaar, zeer moeilijk tegenin gaan)
procureur des konings kan een deskundige aanstellen
kan iemand kortstondig (48u) aanhouden op heterdaad
daarna keuze om te seponeren of te vervolgen
2) Gerechtelijk onderzoek
op niveau van de rechtbank
door onderzoeksrechter: mag dwangmaatregelen & inbreuken op privacy uitvoeren
vb. voorlopige hechtenis (+48u aanhouden), huiszoekingen, TAP,…
einde onderzoek: raadkamer beslist over verwijzing rechtbank of buiten vervolging stelle
raadkamer kan ook voorlopige hechtenis van +5 dagen, op vraag van onderzoeksrechter
elke maand herzien worden op bewijs beroep = kamer van inbeschuldigingstelling
in wetboek van strafvordering staat de procedure:
politie, procureur, deskundige, onderzoeksrechter, geheim van onderzoek, eed,…
niet-tegensprekelijk: geen pottenkijkers bij onderzoek, geen controle, nog geen inzage
Procedure BURGERLIJK RECHT:
principe schadevergoeding voor iedereen die schade heeft opgelopen (verzekeringstelsel)
aansprakelijkheid: *contractueel: contract: resultaat- of inspanningsverbintenis (goed handel)
*buiten-contractueel: geen contract, nalatig/onvoorzichtig (medische fout)
expertise van deskundige: hier wel tegensprekelijk: zoeken naar causaal verband & # schade
klager in de zaak moet nu zelf het tegendeel bewijzen
Deskundige:
je bent verplicht, valt niet te weigeren, tenzij wrakingsgrond (partijdigheid)
onder een eed
staat geregistreerd in nationaal register van gerechtsdeskundigen met bevoegdheden
door aanvaardingscommissie geschikt bevonden: voldoende vakkennis & deontologisch
in strafzaken: inbreuk tegen strafwet bewijs van inbreuk en daderschap (n-tegenspraak)
in burgerlijke zaken: schadevergoeding eisende partij voert bewijsvoering (tegenspraak)
3. FORENSISCHE WETENSCHAPPEN & FORENSISCHE GENEESKUNDE
, “forensisch” = openbaarheid, maatschappelijk belang: aan waarheidsvinding doen
via opheldering van de feiten & materiële bewijsvoering
deskundige via vakkennis, forensische kennis en criminalistiek
bijdragen tot criminologie: crime analysis & crime management
Forensische geneeskunde
= studie van alle problemen die zich bij de rechtspleging kunnen voordoen, en slechts met
deskundige hulp van een arts kunnen opgelost worden.
al in 1532 wetgeving over betrokkenheid artsen strafrecht, samen met ontwikkeling anatomie
Taakomschrijving: *forensische pathologie (postmortem onderzoeken)
*forensische kliniek (vaststellen & interpreteren wonden, evaluatie schade,…)
*expertisen (studie medische dossiers, beoordelen medisch handelen, advies)
*forensisch labo: biologische sporen
Forensische medische wetenschappen: *forensische geneeskunde
*forensische toxicologie
*forensische genetica
*forensische odontologie (tanden, leeftijd, beten)
*forensische antropologie (skelet)
*forensische psychiatrie
toerekeningsvatbaar, gedwongen opname, gevaar mij
Forensische psychiatrie:
toerekeningsvatbaar: staat van krankzinnigheid & onweerstaanbare dwang
gedwongen opname: beschermende maatregelen (herevaluatie binnen 40dagen & max 2j)
voorwaarden: ernstig gevaar, psychiatrische aandoening of enige mogelijkheid
behandeling psychiatrische delinquenten
4. UITOEFENING GENEESKUNDE
Arts = *bezit artsendiploma (universiteit) & visum (FOD volksgezondheid)
*federale toezichtcommissie stelt u lichamelijk en geestelijk geschikt
*orde der Artsen (lidgeld) bekijkt u deontologie
geen officiële arts = schade aan integriteit van persoon = slagen & verwondingen
Beroepsgeheim:
schending van het beroepsgeheim is strafbaar: uitzondering:
zij die geroepen worden om in rechte getuigenis af te leggen
geval dat de wet hen verplicht die geheimen bekend te maken
kwetsbaar persoon (schuldig verzuim): direct gevaar of suïcidaal (=hulpverleningsplicht)
georganiseerd overleg met justitie
Code geneeskundige plichtenleer: arts respecteert medisch geheim, blijft ook na overlijden
Bij: slachtoffer van misdrijf van fysieke of seksuele agressie, mishandeling of verwaarlozing
op minderjarig of kwetsbaar persoon
voorwaarden voor arts binnen hulpverleningsplicht: *zelf vastgesteld
, *ernstig & driegend gevaar
*zelf geen bescherming bieden
noodtoestand: ernstig feit met groot dreigend gevaar dat opnieuw kan voordoen en het
enige
middel om dit tegen te gaan is het openbaar maken van het geheim
meedelen van info: nooit aan leken (vb. politie), wel aan ‘wetsarts’ (PK kan, OR moet)
via een medisch attest, niet een medisch getuigschrift
als slachtoffer oordeelbekwaam is, zal arts vraag van de politie eerst met patiënt bespreken
patiënt niet …, zal arts zich beperken tot medisch attest met toestand (licht -matig- ernstig)
medische aansprakelijkheid:
*burgerrechtelijk: contractuele verbintenis vs. buiten-contractuele verbintenis
*strafrechtelijk: - slagen en verwondingen
- schuldig verzuim: niet te hulp schieten (iedereen hulpverleningsplicht)
- schending van beroepsgeheim
- afleveren van vals getuigschrift
- onwettig uitoefenen van geneeskunde
aangifte van misdrijven:
iedere burger die getuige is van een misdrijf heeft aangifteplicht
arts vaak niet rechtstreeks getuige, dus gebonden aan beroepsgeheim
bij: vrijheidsberoving, vergiftiging, kindermishandeling (naar vertrouwenscentrum sturen)
aangifte bij procureur
