Identiteit MW
Thema 1: Definitie, historische schets
Def: “Maatschappelijk werk is het geheel aan geordende activiteiten, die worden
aangeboden, om mensen te begeleiden bij het omgaan met hun psychosociale
problematiek, m.a.w. een vorm van werken aan welzijn: een professionele hulpverlening aan
de mens als cliëntsysteem (individuen, groepen, gemeenschappen) in probleemsituaties,
met het doel probleemoplossend en groeibevorderend te handelen,”
BIO-PSYCHO-SOCIALE MODEL
- Biologische factoren zoals leeftijd, ziektes, beperkingen, genen, hormonen,
hersenen, pijn, lichaamsbeweging…
- Psychologische factoren zoals draagkracht, sociale vaardigheden, IQ,
persoonlijkheid, ontwikkelingsfases, motivatie, leerprocessen, geheugen, emoties,
intelligentie…
- Sociale factoren Bv. gezin, werk, verleden, thuissituatie, sociale netwerk,
werkomstandigheden, cultuur, peergroep, sociaal-economische factoren…
→ Combinatie van biologische, psychologische en sociale factoren die menselijk
functioneren beïnvloeden (interactie tussen deze drie factoren).
→ MW-problemen zijn bio-psycho-sociale problemen.
MW’ er werkt op drie niveaus:
- Micro- niveau: dit is de individuele begeleiding van cliënten. (= individueel).
Bijvoorbeeld ondersteuning bij het vinden van een job, begeleiden bij het opmaken
van een budgetplan, …
- Meso- niveau: dit is werken aan problemen van de cliënt en
zijn sociale omgeving. (= relationeel of systeemgericht).
Bijvoorbeeld opvoedingsproblemen binnen het gezin
aanpakken, conflicten tussen buren oplossen, …
- Macro- niveau: Dit is het werken rond structurele
problemen, die zich dus voordoen bij meerdere cliënten
binnen de maatschappij. Bijvoorbeeld het signaleren van
hoge wachtlijsten in de jeugdhulp, preventiecampagne
tegen verslaving, …
1
,Thema 2: mensbeeld, empowerment, basishouding en basistaken
Mensbeeld
Een mensbeeld is letterlijk een beeld dat we hebben
van mensen.
Het is een veronderstelling die we hebben door
impliciete beelden en gedachten, deze zijn niet altijd
bewust of uitgesproken. Het is een gevolg van
persoonlijke ervaringen.
Het beïnvloedt onze houding en hulpverlening.
Emancipatorisch werken/empowerment
= “Een proces waarbij mensen tot zelfrealisaties komen."
Sterker maken van individuen binnen hun eigen sociale context.
Emancipatie: men gelooft terug in eigen kunnen en men krijgt terug greep op de situatie
"Je moet als hulpverlener dus ook uitgaan van de capaciteiten van de hulpvrager en van
daaruit samen met hem/haar een oplossing zoeken."
Empowerment is gericht op een proces dat vertrekt vanuit de krachten die de persoon bezit.
Basishouding MW’er
Je basishouding biedt veiligheid in een relatie en schept openheid. Het bepaalt sterk de
kwaliteit van de hulpverlening en de werkrelatie met de cliënt.
- Empathie
= begrijpen van de ander + een gevoelsmatig vatten en verwoorden van de
gebeurtenissen en belevingen in de persoonlijke betekenis daarvan voor de ander.
Inleven in de ander door onbevooroordeeld te luisteren met een open kijk.
- Betrokkenheid
= interesse tonen voor de levensgeschiedenis van de cliënt en aansluiten bij de
hulpvraag van de cliënt
- Echtheid
= “als HV’er jezelf kunnen zijn in de hulpverleningsrelatie”
- Onvoorwaardelijk aanvaarden en respectvol benaderen
= erkenning van andere waarden en normen van de cliënt en respect hebben voor de
eigenheid van de cliënt (religie, geaardheid,...)
- professionele afstand houden
= goed evenwicht tussen afstand en nabijheid
2
, - Kritisch samenwerken met anderen
= elkaar aanspreken op sterke en minder sterke punten, richten op wat goed gaat,
verantwoordelijkheid opnemen, crisissen als kansen zien
- Open leerhouding
= willen leren en nieuwsgierig zijn, bereidheid tot kritische zelfreflectie, levenslang
leren
Basistaken
→ Concrete materiële dienstverlening
bv. financiële hulpverlening; maaltijdverzorging
→ Informatieve hulpverlening en advies
bv. juridisch advies
→ Psychosociale hulpverlening
= Moeilijkheden interactie cliënt en omgeving
bv. Geestelijke gezondheidszorg
→ Bemiddeling
bv. schuldbemiddeling, relatieproblemen
→ Onderzoek en rapportage
bv. gedwongen hulpverlening -> sociaal onderzoek
→ Zorgcoördinatie
Hulp op maat, Casemanagement
→ Preventie
bv. preventiecampagnes rond drugs
→ Signalering en beleidsgericht werken
bv. hoge wachtlijsten, samenlevingsopbouw
→ Opleiding en vorming
bv. vorming voor vrijwilligers, sociale vaardigheidstraining van cliënten
Thema 3: Indeling welzijnszorg, de sociale kaart
Welzijnszorg
Werkvormen
- Residentieel
→ Voorzieningen die gericht zijn op het permanent verblijf van kinderen, jongeren en
volwassenen
3
, → 24u staan er hulpverleners ter beschikking
- Ambulant
Wordt ook wel extramurale hulp (buiten de muren) genoemd en houdt in dat iemand
die hulp nodig heeft, zelf naar de hulpverlener gaat of dat de hulpverlener naar de
cliënt gaat
Echelons of lijnen
- Nulde lijn
informele hulp uit eigen omgeving door niet professionelen
bv. mantelzorgers, vrijwilligers, zelfhulpgroepen (AA)
- Eerste lijn
grote toegankelijkheid, heel laagdrempelig, brede gerichtheid op vlak
van problematieken
bv. OCMW, CAW, JAC
- Tweede lijn
minder toegankelijk, meer specifieke gerichtheid, via intake
bv. budgetbeheer
- Derde lijn
residentieel, toegankelijk na doorverwijzing, strikte opname procedures,
doorgedreven specialisatie
bv. tehuis voor personen met een beperking (Pegode)
- Vierde lijn
residentieel, enkel toegankelijk na gespecialiseerde doorverwijzing, sterk
doorgedreven specialisatie, onderzoek en ontwikkeling
bv. Psychiatrische centra
Sociale kaart
www.desocialekaart.be
Bevat een overzicht van zorgvoorzieningen en zorgverstrekkers in Vlaanderen en Brussel.
Thema’s zoals: algemene sociale dienstverlening, gezondheidszorg, thuiszorg, relaties en
seksualiteit, opleiding en werk, huisvesting, rechtshulp en justitie.
SAAMO
inhoud termen SAAMO, opbouwwerk en buurtwerk
SAAMO (samenlevingsopbouw)
De term ‘SAAMO’ verwijst naar de gesubsidieerde sector.
4
