VENNOOTSCHAPSBOEKHOUDEN
Inleiding
1/ WVV wetboek van vennootschappen en verenigingen
KB WVV
Jaarrekeningenrecht zit binnen het vennootschapsrecht
2/ WER Wetboek economisch recht
KB WER
Boekhoudrecht (hoe je de boekhouding moet houden)
3/ CBN Commissie voor boekhoudkundige normen
maakt adviezen om de toepassing vh boekhoudrecht te kunnen duiden/sturen (standaardsetting)
-> 3 bronnen die nodig zijn om de jaarrekening op te stellen
HOOFDSTUK 1 - Achtergrond en wettelijk kader
1 Welke jaarrekeningen worden bestudeerd?
3 modellen jaarrekeningen :
Micro schema – microvennootschappen
Verkort schema – kleine vennootschappen
Volledig schema – grote vennootschappen
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING (=jaarrekening voor het geheel vd groep) (niet besproken in deze cursus)
STATUTAIRE JAARREKENING (=jaarrekening ve specifieke onderneming)
2 Wetgeving rond de boekhouding en de jaarrekening naar Belgisch recht
Pijlers boekhoudrecht vr ondernemingen :
-> WER
-> KB 2018
-> WVV
-> KB 2019
-> CBN (=adviesorgaan)
3 De onderneming
Welke ondernemingen moeten nu een boekhouding voeren?
(voor 2018 was het mogelijk dat je gn boekhouding moest doen, als je gn vennootschap had)
Nu elke onderneming/ondernemer moet een boekhouding hebben!
Ook op zelfstandige basis! -> iedere rechtspersonen moet boekhouding voeren
DUS : (zie ook vb’en)
-> iedere natuurlijke persoon
-> iedere rechtspersoon
-> iedere andere organisatie zonder rechtspersoonlijkheid
(dus als ik als ondernemer bv een fout maak is de vennootschap aan te stellen als verantwoordelijk)
1
,Uitzonderingen (dus geen boekhouding) :
- Iedere organisatie zonder rechtspersoonlijkheid en geen uitkeringsoogmerk
- Iedere publiekrechtelijke rechtspersoon die geen goed. aanbied op een markt
- Federale staat, gewesten, provincies, gemeenten, gemeenschapscommissie...
4 Vennootschappen, verenigingen en stichtingen
2 belangrijkste vormen : (volgende 2 kan je ‘alleen’ oprichten)
1/ Naamloze vennootschap
2/ Besloten vennootschap (kapitaal loze vennootschap)
Vennootschappen met volkomen rechtspersoonlijkheid
VOF
Vennootschappen onvolkomen rechtspersoonlijkheid
COMMV (commanditaire vennootschap)
CV (coöperatieve vennootschap)
SE (Europese naamloze vennootschap) = een Europese venn. Oprichten (Europees recht)
-> zeer moeilijk, vertegenwoordigers moeten regelmatig veranderen, taalprobleem, hoe belastingen
betalen? Jaarrekeningen moeten opgesplitst worden in 27 aparte delen, in elk land
vennootschapsbelasting betalen op de winst gemaakt in dat land.
=>gaat dus in feite niet
SCE (Europese coöperatieve vennootschap)
Stichting en vereniging moet opgericht worden door 2 personen (minstens) behalve vereniging kan
ook alleen
Zie overzicht blz 6 : vennootschappen die verdwijnen en vennootschapsvormen die blijven bestaan
5 De boekhoud plichtige onderneming (eerder al toegelicht)
6 Volledige of vereenvoudigde boekhouding
Vereenvoudigde boekhouding? -> je moet voldoen a bepaalde criteria; 2 cumulatieve voorwaarden
- Juridische vorm (waarborgt hoofdelijke en volledige aansprakelijkheid.) Het moet dus gaan
om ofwel :
a) Een natuurlijke persoon
b) Een rechtspersoon in de vorm v/e vennootschap (VOF of CommV)
c) Een organisatie zonder rechtspersoonlijkheid
- De hoogte v/d jaaromzet (waarborgt het geringe individuele economische belang.)
Omdat “omzet” voor een onderneming die gn dubbele boekhouding voert moeilijk te vatten is,
verduidelijkt CBN dat onder omzet recurrente ontvangsten moet worden verstaan en niet recurrente
opbrengsten zoals in dubbele boekhouding! (bv aankoop 100 & verkoop 150 -> rec. ontvangst is 150
MAAR volgens regels v dubbel boekhouden een recurrente opbrengst van 50)
2
,Vereenvoudigde boekhouding houdt in :
- Gn dubbele boekhouding toepassen
- Transacties zonder uitstel, getrouw, volledig en tijdsgebonden
(in drie hulpdagboeken -> 1)financieel dagboek 2)aankoopboek 3)verkoopboek)
- Tenminste 3 maandelijks hulpdagboek centraliseren
- Rekeningschema hoeft niet te worden gevolgd
- Jaarlijkse inventaris opmaken in inventarisboek
- Interne jaarrekening opmaken
Dubbele boekhouding houdt in :
- Dubbele boekhouding voeren
- Boekhouding met ongesplitst dagboek en/of hulpdagboeken
- Tenminste maandelijkse centralisatie
- Wettelijk rekeningstelsel toepassen
- Jaarlijkse inventaris opmaken in inventarisboek
- Jaarrekening opmaken volgens wettelijk schema (VOL, VKT, MIC)
Aparte regeling voor verenigingen en stichtingen :
Ook verenigingen/stichtingen hebben de mogelijkheid om e vereenvoudigde boekhouding te voeren.
Vereenvoudigde boekhouding indien niet meer dan één criteria wordt overschreden :
- personeelsbestand max 5
- tot # recurrente ontvangsten max 334.500 EUR (excl BTW)
- tot aan bezittingen 1.337.000 EUR
- tot aan schulden 1.337.000 EUR
7 Jaarrekening voor vennootschappen: grote vennootschappen versus kleine vennootschappen
7.1 Criteria voor grote en kleine vennootschappen
- personeelsbestand : 50
- jaaromzet (excl BTW) : 9 mln => niet > dan 1 overschreden = VKT
- balanstotaal : 4,5 mln => > dan 1 overschreden = VOL
7.2 Twee achtereenvolgende boekjaren
Het overschrijden van meer dan één criterium heeft slechts gevolgen indien die zich gedurende twee
achtereenvolgende boekjaren voordoet. = consistentiebeginsel
MAAR beursgenoteerde bedrijven moeten verplicht een volledig schema voorleggen
7.3 Startende onderneming
Bij het begin worden de drie parameters geschat, als blijkt dat meer dan één criterium zal
overschreden worden -> meteen volledig schema
7.4 Aanpassingen v/d criteria vr een boekjaar dat langer of korter duurt dan twaalf maanden
Heeft het boekjaar uitzonderlijk een duur v minder of meer dan 12 maanden, dan wordt het
grensbedrag v/d omzet (9mljn) vermenigvuldigd met een breuk waarvan de noemer 12 is en de teller
het # maanden v/h betrokken boekjaar. (Elke begonnen maand telt voor een volledige maand!!)
3
,7.5 Berekening v/h jaargemiddelde v/h # werknemers
Berekend over het gemiddeld aantal werknemers over 12 maanden
7.6 Berekening v/d jaaromzet
Als je moet kiezen tussen balans en resultatenrekening -> sws resultatenrekening
Want daar zie je wat je omzet is en hvl kosten aan alles. Je kan je ook veel beter voordoen dan je
bent, het is een ‘foto’.
Wanneer de recurrente opbrengsten voor meer dan de helft bestaan uit opbrengsten die niet
beantwoorden aan de post ‘omzet’, moet als parameter voor de berekening v/d omzet niet de
jaaromzet worden genomen, maar wel het totaal v deze recurrente opbrengsten.
VB : vb 1 vb 2 vb 3 vb 4
Zie ook vb in HB blz. 11
7.7 Verbonden ondernemingen
2 methodes : geconsolideerd en geaggregeerd
Verbonden vennootschappen -> balanstotaal berekend op GECONSOLIDEERDE BASIS (= o.a. alle
omzet samen tellen, maar ervoor zorgen dat er geen dubbel tellingen in zitten!)
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING (= omzet en balanstotaal v/h geconsolideerde geheel)
Voor een dochteronderneming die zelf gaan moedervennootschap is, mogen de criteria op
individuele basis worden berekend!
=> geconsolideerde basis is enkel verplicht voor moedervennootschappen
( maar als er een dochtervenn opgericht wordt met als enig doel de verslaggeving v bepaalde
informatie te ontwijken, de berekening op geconsolideerde basis verplicht blijft! )
MAAR voor de berekening v fiscaal groot of klein = allemaal op geconsolideerde basis
4
, VERHOOGDE GRENSBEDRAGEN BESTAAN OOK : 20% regel
grensbedragen v balanstotaal en jaaromzet wordt verhoogd met 20% om te vergelijken met de
eenvoudige optelsommen (zonder te consolideren)
Jaaromzet : 10,8 miljoen
balanstotaal : 5,4 miljoen
Alternatieve methode voor de methode v geconsolideerde methode is de GEAGGREGEERDE
METHODE = optelmethode
Zie figuur Blz. 13 ‘consolidatiekring’
De geconsolideerde omzet krijgen we door de optelsom te maken v/d omzet v elke onderneming en
die te verminderen met de intercompany-omzet.
Vb’en in cursus Blz. 14-15
7.8 Consortium
Consortium = als een onderneming en een of meer andere ondernemingen onder centrale leiding
staan. Dit is zo wanneer het bestuursorgaan in meerderheid bestaat uit dezelfde personen, of
wanneer hun aandelen in meerderheid worden gehouden door dezelfde persoon.
-> elke onderneming wordt beschouwd als moederonderneming vr het bepalen v/h model v/d
jaarrek.
8 Jaarrekening voor kleine vennootschappen: verkort (VKT) versus micromodel (MIC)
8.1 Criteria voor micromodel
Jaargemiddelde v/h personeelsbestand : 10
Jaaromzet (excl. BTW) : 700 000 euro
Balanstotaal : 350 000 euro
Deze venn mogen het micromodel gebruiken bij de voorstelling v/d jaarrekening. Dit micromodel is
gelijk aan het VKT model wat betreft de balans en de resultatenrekening, maar heeft aanzienlijk
minder toelichtingen dan het VKT model.
8.2 Twee achtereenvolgende boekjaren
Het overschrijden van meer dan één criterium heeft slechts gevolgen indien die zich gedurende twee
achtereenvolgende boekjaren voordoet. = consistentiebeginsel
8.3 Startende onderneming
Bij het begin worden de drie parameters geschat, als blijkt dat niet meer dan één criterium zal
overschreden worden -> jaarrekening eerste boekjaar volgens micromodel
8.4 Aanpassing v/d criteria voor een boekjaar dat langer of korter duurt dan twaalf maanden
Heeft het boekjaar uitzonderlijk een duur v minder of meer dan 12 maanden, dan wordt het
grensbedrag v/d omzet (700 000) vermenigvuldigd met een breuk waarvan de noemer 12 is en de
5
Inleiding
1/ WVV wetboek van vennootschappen en verenigingen
KB WVV
Jaarrekeningenrecht zit binnen het vennootschapsrecht
2/ WER Wetboek economisch recht
KB WER
Boekhoudrecht (hoe je de boekhouding moet houden)
3/ CBN Commissie voor boekhoudkundige normen
maakt adviezen om de toepassing vh boekhoudrecht te kunnen duiden/sturen (standaardsetting)
-> 3 bronnen die nodig zijn om de jaarrekening op te stellen
HOOFDSTUK 1 - Achtergrond en wettelijk kader
1 Welke jaarrekeningen worden bestudeerd?
3 modellen jaarrekeningen :
Micro schema – microvennootschappen
Verkort schema – kleine vennootschappen
Volledig schema – grote vennootschappen
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING (=jaarrekening voor het geheel vd groep) (niet besproken in deze cursus)
STATUTAIRE JAARREKENING (=jaarrekening ve specifieke onderneming)
2 Wetgeving rond de boekhouding en de jaarrekening naar Belgisch recht
Pijlers boekhoudrecht vr ondernemingen :
-> WER
-> KB 2018
-> WVV
-> KB 2019
-> CBN (=adviesorgaan)
3 De onderneming
Welke ondernemingen moeten nu een boekhouding voeren?
(voor 2018 was het mogelijk dat je gn boekhouding moest doen, als je gn vennootschap had)
Nu elke onderneming/ondernemer moet een boekhouding hebben!
Ook op zelfstandige basis! -> iedere rechtspersonen moet boekhouding voeren
DUS : (zie ook vb’en)
-> iedere natuurlijke persoon
-> iedere rechtspersoon
-> iedere andere organisatie zonder rechtspersoonlijkheid
(dus als ik als ondernemer bv een fout maak is de vennootschap aan te stellen als verantwoordelijk)
1
,Uitzonderingen (dus geen boekhouding) :
- Iedere organisatie zonder rechtspersoonlijkheid en geen uitkeringsoogmerk
- Iedere publiekrechtelijke rechtspersoon die geen goed. aanbied op een markt
- Federale staat, gewesten, provincies, gemeenten, gemeenschapscommissie...
4 Vennootschappen, verenigingen en stichtingen
2 belangrijkste vormen : (volgende 2 kan je ‘alleen’ oprichten)
1/ Naamloze vennootschap
2/ Besloten vennootschap (kapitaal loze vennootschap)
Vennootschappen met volkomen rechtspersoonlijkheid
VOF
Vennootschappen onvolkomen rechtspersoonlijkheid
COMMV (commanditaire vennootschap)
CV (coöperatieve vennootschap)
SE (Europese naamloze vennootschap) = een Europese venn. Oprichten (Europees recht)
-> zeer moeilijk, vertegenwoordigers moeten regelmatig veranderen, taalprobleem, hoe belastingen
betalen? Jaarrekeningen moeten opgesplitst worden in 27 aparte delen, in elk land
vennootschapsbelasting betalen op de winst gemaakt in dat land.
=>gaat dus in feite niet
SCE (Europese coöperatieve vennootschap)
Stichting en vereniging moet opgericht worden door 2 personen (minstens) behalve vereniging kan
ook alleen
Zie overzicht blz 6 : vennootschappen die verdwijnen en vennootschapsvormen die blijven bestaan
5 De boekhoud plichtige onderneming (eerder al toegelicht)
6 Volledige of vereenvoudigde boekhouding
Vereenvoudigde boekhouding? -> je moet voldoen a bepaalde criteria; 2 cumulatieve voorwaarden
- Juridische vorm (waarborgt hoofdelijke en volledige aansprakelijkheid.) Het moet dus gaan
om ofwel :
a) Een natuurlijke persoon
b) Een rechtspersoon in de vorm v/e vennootschap (VOF of CommV)
c) Een organisatie zonder rechtspersoonlijkheid
- De hoogte v/d jaaromzet (waarborgt het geringe individuele economische belang.)
Omdat “omzet” voor een onderneming die gn dubbele boekhouding voert moeilijk te vatten is,
verduidelijkt CBN dat onder omzet recurrente ontvangsten moet worden verstaan en niet recurrente
opbrengsten zoals in dubbele boekhouding! (bv aankoop 100 & verkoop 150 -> rec. ontvangst is 150
MAAR volgens regels v dubbel boekhouden een recurrente opbrengst van 50)
2
,Vereenvoudigde boekhouding houdt in :
- Gn dubbele boekhouding toepassen
- Transacties zonder uitstel, getrouw, volledig en tijdsgebonden
(in drie hulpdagboeken -> 1)financieel dagboek 2)aankoopboek 3)verkoopboek)
- Tenminste 3 maandelijks hulpdagboek centraliseren
- Rekeningschema hoeft niet te worden gevolgd
- Jaarlijkse inventaris opmaken in inventarisboek
- Interne jaarrekening opmaken
Dubbele boekhouding houdt in :
- Dubbele boekhouding voeren
- Boekhouding met ongesplitst dagboek en/of hulpdagboeken
- Tenminste maandelijkse centralisatie
- Wettelijk rekeningstelsel toepassen
- Jaarlijkse inventaris opmaken in inventarisboek
- Jaarrekening opmaken volgens wettelijk schema (VOL, VKT, MIC)
Aparte regeling voor verenigingen en stichtingen :
Ook verenigingen/stichtingen hebben de mogelijkheid om e vereenvoudigde boekhouding te voeren.
Vereenvoudigde boekhouding indien niet meer dan één criteria wordt overschreden :
- personeelsbestand max 5
- tot # recurrente ontvangsten max 334.500 EUR (excl BTW)
- tot aan bezittingen 1.337.000 EUR
- tot aan schulden 1.337.000 EUR
7 Jaarrekening voor vennootschappen: grote vennootschappen versus kleine vennootschappen
7.1 Criteria voor grote en kleine vennootschappen
- personeelsbestand : 50
- jaaromzet (excl BTW) : 9 mln => niet > dan 1 overschreden = VKT
- balanstotaal : 4,5 mln => > dan 1 overschreden = VOL
7.2 Twee achtereenvolgende boekjaren
Het overschrijden van meer dan één criterium heeft slechts gevolgen indien die zich gedurende twee
achtereenvolgende boekjaren voordoet. = consistentiebeginsel
MAAR beursgenoteerde bedrijven moeten verplicht een volledig schema voorleggen
7.3 Startende onderneming
Bij het begin worden de drie parameters geschat, als blijkt dat meer dan één criterium zal
overschreden worden -> meteen volledig schema
7.4 Aanpassingen v/d criteria vr een boekjaar dat langer of korter duurt dan twaalf maanden
Heeft het boekjaar uitzonderlijk een duur v minder of meer dan 12 maanden, dan wordt het
grensbedrag v/d omzet (9mljn) vermenigvuldigd met een breuk waarvan de noemer 12 is en de teller
het # maanden v/h betrokken boekjaar. (Elke begonnen maand telt voor een volledige maand!!)
3
,7.5 Berekening v/h jaargemiddelde v/h # werknemers
Berekend over het gemiddeld aantal werknemers over 12 maanden
7.6 Berekening v/d jaaromzet
Als je moet kiezen tussen balans en resultatenrekening -> sws resultatenrekening
Want daar zie je wat je omzet is en hvl kosten aan alles. Je kan je ook veel beter voordoen dan je
bent, het is een ‘foto’.
Wanneer de recurrente opbrengsten voor meer dan de helft bestaan uit opbrengsten die niet
beantwoorden aan de post ‘omzet’, moet als parameter voor de berekening v/d omzet niet de
jaaromzet worden genomen, maar wel het totaal v deze recurrente opbrengsten.
VB : vb 1 vb 2 vb 3 vb 4
Zie ook vb in HB blz. 11
7.7 Verbonden ondernemingen
2 methodes : geconsolideerd en geaggregeerd
Verbonden vennootschappen -> balanstotaal berekend op GECONSOLIDEERDE BASIS (= o.a. alle
omzet samen tellen, maar ervoor zorgen dat er geen dubbel tellingen in zitten!)
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING (= omzet en balanstotaal v/h geconsolideerde geheel)
Voor een dochteronderneming die zelf gaan moedervennootschap is, mogen de criteria op
individuele basis worden berekend!
=> geconsolideerde basis is enkel verplicht voor moedervennootschappen
( maar als er een dochtervenn opgericht wordt met als enig doel de verslaggeving v bepaalde
informatie te ontwijken, de berekening op geconsolideerde basis verplicht blijft! )
MAAR voor de berekening v fiscaal groot of klein = allemaal op geconsolideerde basis
4
, VERHOOGDE GRENSBEDRAGEN BESTAAN OOK : 20% regel
grensbedragen v balanstotaal en jaaromzet wordt verhoogd met 20% om te vergelijken met de
eenvoudige optelsommen (zonder te consolideren)
Jaaromzet : 10,8 miljoen
balanstotaal : 5,4 miljoen
Alternatieve methode voor de methode v geconsolideerde methode is de GEAGGREGEERDE
METHODE = optelmethode
Zie figuur Blz. 13 ‘consolidatiekring’
De geconsolideerde omzet krijgen we door de optelsom te maken v/d omzet v elke onderneming en
die te verminderen met de intercompany-omzet.
Vb’en in cursus Blz. 14-15
7.8 Consortium
Consortium = als een onderneming en een of meer andere ondernemingen onder centrale leiding
staan. Dit is zo wanneer het bestuursorgaan in meerderheid bestaat uit dezelfde personen, of
wanneer hun aandelen in meerderheid worden gehouden door dezelfde persoon.
-> elke onderneming wordt beschouwd als moederonderneming vr het bepalen v/h model v/d
jaarrek.
8 Jaarrekening voor kleine vennootschappen: verkort (VKT) versus micromodel (MIC)
8.1 Criteria voor micromodel
Jaargemiddelde v/h personeelsbestand : 10
Jaaromzet (excl. BTW) : 700 000 euro
Balanstotaal : 350 000 euro
Deze venn mogen het micromodel gebruiken bij de voorstelling v/d jaarrekening. Dit micromodel is
gelijk aan het VKT model wat betreft de balans en de resultatenrekening, maar heeft aanzienlijk
minder toelichtingen dan het VKT model.
8.2 Twee achtereenvolgende boekjaren
Het overschrijden van meer dan één criterium heeft slechts gevolgen indien die zich gedurende twee
achtereenvolgende boekjaren voordoet. = consistentiebeginsel
8.3 Startende onderneming
Bij het begin worden de drie parameters geschat, als blijkt dat niet meer dan één criterium zal
overschreden worden -> jaarrekening eerste boekjaar volgens micromodel
8.4 Aanpassing v/d criteria voor een boekjaar dat langer of korter duurt dan twaalf maanden
Heeft het boekjaar uitzonderlijk een duur v minder of meer dan 12 maanden, dan wordt het
grensbedrag v/d omzet (700 000) vermenigvuldigd met een breuk waarvan de noemer 12 is en de
5
