1BA RECHTEN
SAMENVATTING:
BASISBEGRIPPE
N VAN HET
RECHT (DEEL
PIET TAELMAN)
Azra Tok
2023-2024
,PIET TAELMAN
Feiten
• fietsongeval van Leen Puttemans, bediende (op weg van het werk naar huis)
we doen alsof het een studente is om de situatie minder complex te maken
• verhoogd riooldeksel gevolgd door verzakking in het wegdek bracht Puttemans uit evenwicht
ze werd overgebracht naar het ziekenhuis
• schade Leen Puttemans:
̶ beenbreuk – hospitalisatie (remgeld): € 500
̶ kledijschade: € 390
̶ herstelkost fiets: € 550
̶ morele schade: 42 dagen x € 20 € 840
= schade die je lijdt door de pijn en de angst die je hebt naar aanleiding van het ongeval en
het ongemak met het gip en krukken
̶ totaal: € 2 280
• schade mutualiteit:
̶ medische kosten – hospitalisatie: € 1 350
de mutualiteiten zijn een entiteit binnen de sociale zekerheid. Als je naar de dokter gaat,
worden de kosten geregeld met de mutualiteit. Die sociale zekerheid wordt gefinancierd door
belastingplichtigen.
Proces-verbaal
De politiediensten worden verwittigd bij een ongeval. Ze brengen ter kennis dat er aangifte is gedaan van een
verkeersongeval met stoffelijke schade waarvan het slachtoffer mevrouw Puttemans was.
Als er een ongeval gebeurt en er is lichamelijke schade, dan komen er heel vaak politiediensten ter plaatse en
ze maken een procesverbaal op
• Telkens wanneer de politiediensten een dossier maken waarin het proces-verbaal wordt gestoken,
dan komt het terecht op het bureau van de parketmagistraat.
Puttemans hoort er niets meer over en neemt een advocaat onder de arm die schrijft naar het parket om te
weten wat de stand van zaken is. Wat is het parket van plan om ermee te doen? De vraag die gesteld wordt is
of ze degene die aansprakelijk is voor het ongeval gaan vervolgen of niet.
Seponering
De parketmagistraat heeft beslist dat het dossier van mevrouw Puttemans zonder gevolg gekwalificeerd werd
(ZG). Ze vinden het niet van die ernst dat ze er iets mee gaan doen.
• Haar fysieke integriteit werd aangetast (slagen en verwondingen werden toegebracht door de val)
waarvoor een derde persoon aansprakelijk zou kunnen zijn (de stad Gent, beheerder van de weg). Het
slachtoffer kan een strafrechtelijke procedure instellen opdat de aansprakelijke strafrechtelijk
veroordeeld wordt wegens het schenden van de strafwet. Had het parket deze stap ondernomen, dan
had mevrouw Puttemans haar schade hieraan kunnen koppelen
• Als het parket niks doet, dan valt er niks aan te koppelen want er is geen procedure
Het zonder gevolg laten, wordt ook gemotiveerd met het antwoord dat er andere prioriteiten zijn.
,Ook krijgt mevrouw Puttemans het recht om een kopie te verkrijgen van het proces-verbaal, … mits ze hiervoor
betaald.
• De advocaat van mvr. Puttemans krijgt toelating tot inzage en afschrift van het dossier > zo kan hij van
alle informatie die zich bij het parket bevindt een afschrift krijgen
Wat nu?
• zaak werd door het parket zonder gevolg geklasseerd (= geseponeerd)
= het parket doet niks
• schadelijder Leen Puttemans wordt (niet spontaan) vergoed
• hoe kan zij de door haar geleden schade verhalen?
Ze kan zelf een vordering instellen, zelf naar de rechtbank gaan (we kunnen dit doen als onze rechten
miskent worden)
verbod van eigenrichting
= wanneer iemand u kwaad berokkent, ga je zelf het hef in handen nemen en zelf de schade herstellen.
Het is dus verboden in een rechtsstaat om jezelf dit recht te verschaffen.
• is iemand aansprakelijk voor het ongeval (en de daaruit voortvloeiende schade) en hoe kan die
“persoon” worden gedwongen Leen Puttemans schadeloos te stellen?
rechtsgeschil – proces(partijen) – rechtspraak – rechtsbescherming of rechtshandhaving
• Rechtsgeschil: als de zaak niet opgelost raakt, dan plaatst het procespartijen tegenover elkaar
> de stad Gent die meent dat het niet moet betalen en mevrouw Puttemans die
schadevergoeding wilt verkrijgen
• Om het op te lossen, kan je beroep doen op de rechtspraak. Je kan aan de rechter vragen om
het geding op te lossen. (= het doel)
• Het houdt verband met het afdwingen van je rechten = rechtsbescherming of
rechtshandhaving
Zie uitspraak Pol Brugge 18 februari 2004 over hoe de zaak Puttemans zou kunnen worden beslecht
Het toont grote gelijkenissen met de zaak Putemans
Naar de rechtbank maar… hoe groot is het vertrouwen in de instellingen?
We weten dat we naar de rechtbank kunnen gaan wanneer we schade geleden hebben waarvan we weten dat
de aansprakelijke iemand anders is
niet iedereen heeft vertrouwen in de rechtbank
Het ligt vaak onder vuur wegens te traag, inefficiënt, tekortkomingen, …1 van de belangrijkste dingen van het
rechtspreken is dat je het tijdig doet
, Als er een rechtsgeschil ontstaat, is het niet altijd noodzakelijk om naar de rechter te stappen. Er zijn ook
andere, misschien meer volwassenere manieren om een conflict op te lossen
• De wetgever heeft daar heel sterk op ingezet omwille van het feit dat de middelen van de overheid
niet onbeperkt zijn
• Ze proberen te bezuinigen op justitie door alternatieve methodes aan te moedigen
Is keuze voor de overheidsrechter altijd aangewezen?
• buitengerechtelijke trajecten (ADR- MARC) kunnen aantrekkelijk zijn: oplossen i.p.v. beslechten
Nogal wat geschillen worden niet meer via de rechter behandeld. Als je naar de rechter gaat, dan gaat
hij dat conflict beslechten
• = hij zal o.b.v. de wet recht spreken over de zaak en gaat dus zeggen wat krachtens de wet de
manier is om de zaak te behandelen
• De rechter luistert wel, maar hij gaat uiteindelijk zelf een beslissing nemen m.b.v. het recht
Geschil oplossen= jij als partij in een conflict werkt zelf aan een oplossing voor het conflict, maar
eventueel met behulp van een derde. Een derde gaat het niet zelf beslissen.
Als de conflicterende partijen samen zoeken om het conflict naar een oplosssing toe te leiden, dan zal
wat uit de bus komt vaak veel beter aanvaard worden dan de uitspraak die de rechter velt.
Het resulteert dus in een grotere tevredenheid
̶ duty to inform (art. 444, tweede lid; art. 519, § 4; ook voor de rechter: art. 730/1 j° 731)
• art. 444 > het legt aan advocaten op om de belangen van hun cliënten te dienen. Ze
moeten hun cliënt informeren van het feit dat er mogelijkheden zijn om een geschil
langs een minnelijke weg op te lossen. Eventueel moet de advocaat de partijen er
ook toe overtuigen
• art. 519 > gerechtsdeurwaarders moeten de mensen erop wijzen dat er
mogelijkheden bestaan om geschillen in minnelijk overleg op te lossen
• art. 730/1 > bepaling die zich richten tot de rechter. De rechter bevordert in elke
stand van het geding de minnelijke oplossing van het geschil. Het behoort tot de
opdracht van de rechter om de partijen te verzoenen
Hoeveel zaken daadwerkelijk buitengerechtelijk geregeld worden, weten we niet
̶ minnelijke schikking/verzoening (o.m. kamers voor minnelijke schikking in familiezaken) –
soms verplicht (art. 734, art. 1344septies), soms facultatief (art. 731, art. 1253ter/1, § 3) –
soms voorafgaand aan procedure (art. 1345), soms lopende de procedure (art. 734, art.
1344septies)
de rechter gaat met de partijen in dialoog gaan, zodanig ze tot een oplossing in der minne
kunnen komen
– art. 734 > de arbeidsrechter moet de partijen tot verzoening laten komen > anders is
het vonnis vatbaar voor vernietiging
– art. 1344septies > wanneer we te maken hebben met een huurgeschil: een
voorbeeld van een verplichte poging tot verzoening. Veronderstelt dat er een geschil
is tussen een huurder en een huisbaas dat al voor de rechter hangt > de rechter
moet hen dan proberen te verzoenen
