Resume
Samenvatting - Aardrijkskunde V4, H2 Endogene en exogene processen
- Cours
- Type
Samenvatting H2 endogene en exogene processen, Aardrijkskunde vwo - De wereld van Max. Alle theorieblokken (blauwe paragrafen) zijn verwerkt.
[Montrer plus]
Vendeur
S'abonner
113538P
Aperçu du contenu
Endogene en exogene krachten – V4hfdst. 2
§2.1 De geologische tijdschaal
De geschiedenis van de aarde is vastgelegd in de geologische tijdschaal. Hierin
zijn verschillende tijdvakken gemaakt en elke klimatologische omstandigheden
verklaren het uiterlijk van de wereld.
- In het Carboon, 350 miljoen jaar geleden, was Nederland een tropisch
laaglandmoeras. Hierin werden pakken veen afgezet en met toenemende
temperatuur en de druk van sedimenten is dit omgezet in steenkool (aardgas)
- In het Perm, 299-251 miljoen jaar geleden, zaten alle continenten aan elkaar
vast en de grote landmassa zorgde voor grote
temperatuurverschillen. Nederland was een zoutwoestijn
en hierdoor zijn er grote pakketten zout afgezet. Aan het
einde van het Perm was de grootste uitstervingsgolf van
de geschiedenis – 90% van het dierenleven stierf uit.
Toen alle continenten nog aan elkaar zaten hadden we een grote
landmassa. Dit werd pangea genoemd. Tijdens het Trias, viel
deze landmassa verder uit elkaar. In het Krijt waren
temperaturen op aarde hoger en Nederland lag op de plek van Spanje. Een 10km
grote asteroïde sloeg in aan het einde van het krijgt waar nu Mexico ligt. Door grote
vloedgolven en hevige klimaatverandering stierven veel diersoorten uit.
De geologie gebruikt het actualiteitsbeginsel. Hierbij ga je uit van de fysische
processen die nu plaatsvinden, ook zo plaatsvonden in het verleden.
Zo kan je de snelheid van erosie en sedimentatie meten. Hierna kun je bepalen
hoelang een proces duurt.
§2.2 Platentektoniek
De aardkern heeft de hoogste dichtheid, de aardkorst de laagste dichtheid en de
mantel bevindt zich ertussen in.
Ga je de aarde indelen op plasticiteit, krijg je andere verdeling.
- De buitenste lagen bestaan uit vast gesteente, de lithosfeer.
- De lithosfeer drijft als het ware op de asthenosfeer, dit is het plastische
gedeelte van de aarde. Het is niet vloeibaar maar kan wel bewegen.
- De mesosfeer bestaat uit vast gesteente
- De buitenkern is vloeibaar en soms zelfs gas, waar de binnenkern is
opgebouwd uit vast ijzer.
In de aarde zorgen radioactieve elementen voor een continue warmteproductie. De
plastische asthenosfeer zorgt voor een lagere dichtheid
en transport van gesteente; convectiestromen.
Door deze stroming in het taaie gesteente, komen de
platen van de lithosfeer in beweging. Deze ontstane
bewegingen noem je platentektoniek.
Een divergente plaatgrens ontstaan wanneer twee
platen uit elkaar bewegen. Uit de scheuren die hierdoor
ontstaan komt opstijgende magma omhoog. Er ontstaat
dus een langgerekt gebergte met vulkanische activiteit.
In de oceaan ontstaat een (mid)oceanische rug.
, Een convergente plaatgrens heeft twee mogelijkheden;
- Wanneer twee continentale platen naar elkaar toe bewegen, duwen de platen
elkaar omhoog en ontstaat er een plooiingsgebergte.
- Wanneer de zwaardere oceanische plaat onder de lichtere continentale plaat
duikt, ontstaat er subductie. De duikende plaat smelt in de aarde op grotere
diepte en magma stijgt op. Dit magma komt in een explosieve vulkaan aan
het oppervlakte.
- Bij twee oceanische platen vindt ook subductie plaats. De oudste plaat duikt
onder de jongere plaat. Hierbij ontstaat een langgerekte rij vulkanen langs de
grens. De duikende plaat neemt een stuk van de plaat waar hij onder duikt
mee. Hierbij kan een diepzeetrog ontstaan.
Een transforme plaatgrens is wanneer twee platen langs elkaar bewegen in
tegengestelde richting. Door de beweging wordt er teveel spanning opgebouwd en
de korst breekt in lange verticale breuklijnen. De spanning komt met veel heftige
aardschokken los.
§2.3 Vulkanisme
Vulkanisme is een verzamelnaam voor alle verschijnselen die te maken hebben met
magma dat uit het aardoppervlakte komt.
- Een effusieve eruptie zijn relatief rustig door vloeibaar magma en de lage
gasdruk.
- Explosieve erupties zijn heftiger vanwege de taaie magma en de hoge
gasdruk. Bij deze erupties wordt pyroklastica, verzamelnaam voor materiaal
uit een vulkaan, kilometers de atmosfeer in geblazen.
o Magma uit een continentale korst zorgt voor explosievere uitbarstingen.
De vorm van een vulkaan is gekoppeld aan het type eruptie van de vulkaan.
- Een schildvulkaan is breed met flauwe hellingen door een rustige stroom van
lava.
o Bij divergente plaatgrenzen scheurt de aardkorst en komt magma
omhoog. De lage druk zorgt voor een schildvulkaan.
o Bij een hotspot ontstaat er een schildvulkaan door een geïsoleerde
kolom van opstijgend heet gesteente. Deze pluim blijft op dezelfde
plek, maar de aardplaten erboven verschuiven waardoor en telkens
nieuwe vulkanen ontstaan.
- Wanneer er bij een effusieve eruptie geen centraal uitkomstpunt is voor de
magma, maar er een langgerekte spleet ontstaan, heet het een spleetvulkaan
- Een stratovulkaan ontstaan bij een explosieve eruptie en heeft steile
hellingen.
o Wanneer de druk zo hoog is en er een lege magmakamer overblijft, kan
de bovenkant instorten. Dit heet een caldera en deze is vaak gevuld
met water. Binnen in de caldera kan een nieuwe vulkaan ontstaan,
omdat de magmastroom wel door gaat.
o Bij een subductiezone smelt op enkele kilometers
diepte de oceanische plaat. Het sediment smelt en
vormt opstijgende magma, dit zorgt voor een hoge
druk. Het magma en de druk zorgt voor explosief
vulkanisme.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur 113538P. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
78998 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans