SOCIAAL WERK
DEEL 1: examen januari (30%)
Docent: Pascale Vereecke
INHOUDSOPGAVE
Inleiding SW ................................................................................................................................................. 3
Wat is sociaal werk? ........................................................................................................................................................ 3
1. Wat doet een sociaal werker? .............................................................................................................................. 3
2. Wat zijn sociale problemen?................................................................................................................................. 3
3. kijk van sociaal werker naar sociale problemen................................................................................................. 5
Sociaal werk definitie – wat is sociaal werk? ............................................................................................... 7
1. Eerste beeld: sociaalwerkboom................................................................................................................................ 7
2. Sociaal werk definiëren in historisch perspectief .................................................................................................... 7
belangrijke organen !!! examen ............................................................................................................................... 8
Malcolm payne: SW als sociaal construct ............................................................................................................... 8
3. Huidige globale definitie uitgelicht .......................................................................................................................... 9
3.1. SW als praktijk gebaseerd beroep ................................................................................................................... 9
3.2. SW als academische discipline ....................................................................................................................... 10
3.3. SW bevordert SOCIALE verandering en ontwikkeling, sociale cohesie, empowerment en bevrijding
van mensen ........................................................................................................................................................ 10
3.4. principes van sociale rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve verantwoordelijkheid en respect
voor diversiteit ................................................................................................................................................... 11
3.4.5 SW wordt onderbouwd door sociaalwerktheorieën, sociale wetenschappen, menswetenschappen
en inheemse en lokale vormen van kennis .................................................................................................... 18
3.4.6 SW ENGAGEERT MENSEN EN STRUCTUREN OM LEVENSUITDAGINGEN EN PROBLEMEN
AAN TE PAKKEN EN WELZIJN TE BEVORDEREN ................................................................................. 18
Historiek - Politieke en sociale geschiedenis.............................................................................................20
Oriëntatiejaren.......................................................................................................................................................... 20
middeleeuwen 500 – 1500 ........................................................................................................................................ 21
ancien regime 1600-1800 (revolutionaire 19e eeuw en sw) ................................................................................... 25
werkveld en de sociale kaart .....................................................................................................................33
sociale kaarten .............................................................................................................................................................. 33
vensters .......................................................................................................................................................................... 33
Zorglijnen: van nulde tot vierde lijn (verticale indeling zorglandschap) ................................................................ 33
Nuldelijnshulp ........................................................................................................................................................... 34
eerstelijnshulp........................................................................................................................................................... 34
tweedelijnshulp ........................................................................................................................................................ 35
derde- en vierdelijnshulp ........................................................................................................................................ 35
1
,venster 1: door wie? betrokken overheid .................................................................................................................. 36
VENSTER 2: door wie? juridische statuut ................................................................................................................... 37
VENSTER 3: DOOR WIE? FORMEEL/INFORMEEL ................................................................................................. 38
Venster 4: met wie – individueel/collectief ................................................................................................................ 39
1 Individueel aanbod ............................................................................................................................................... 39
2 collectief aanbod................................................................................................................................................... 39
Venster 5: waar? – nabijheid ........................................................................................................................................ 40
Venster 6: voor wie? leeftijdsgroepen ........................................................................................................................ 40
Venster 7: voor wie? doelgroepen.............................................................................................................................. 41
Venster 8: waarvoor? levensdomeinen van mensen ................................................................................................ 43
venster 9: hoe? mate van toegankelijkheid ............................................................................................................... 45
sociale kaart in beweging ............................................................................................................................................ 45
begrippen te kennen na deze les ............................................................................................................................... 46
2
,INLEIDING SW
WAT IS SOCIAAL WERK?
Mensen helpen en ondersteunen, zorgen voor betere wereld, empathisch zijn, over maatschappij en
diversiteit.
§ Norm in vraag stellen → uitgesloten worden omdat x niet aan norm voldoet
§ Oordeel opschorten (in wacht zetten)
§ Media stuurt: “man van andere origine doet x”; wanneer Belg dit doet wordt zijn nationaliteit er niet
bij vermeld
1. WAT DOET EEN SOCIAAL WERKER?
Sociale problemen als vertrekpunt
→ armoede, gezinsgeweld, racisme, drugverslaving, vluchtelingproblematiek, discriminatie, …
2. WAT ZIJN SOCIALE PROBLEMEN?
- Gezien als ‘onwenselijk’ door bepaalde groep(en)
→ vergelijking tussen maatschappelijke realiteit en gewenste situatie
bv. Drukke leerlingen in de klas. Dit is de maatschappelijke realiteit maar wordt als onwenselijk
gezien. We hebben liever leerlingen die opletten en stilzitten. (de norm is = je moet kunnen stilzitten
in een klas: 5 dagen per week)
- Gepercipieerd probleem
o Geen wetenschappelijk vastgesteld probleem
o Probleem op basis van percepties (bepaalde groepen vinden iets niet oké)
- Afwijking van ‘de norm’
Bv. Ben Weyts die het kindergeld wil afnemen van ouders die hun kinderen niet voldoende
oefenkansen Nederlands geven à hier zie je duidelijk de norm! ”Je moet hieraan voldoen of anders
kom je in de problemen”
- Norm bepaald door dominante groepen
o Doorgegeven door socialisatie en geconstrueerd door samenleving = sociaal construct
o Socialisatie = waarden en normen overnemen binnen een samenleving. Bv zeer jonge kinderen krijgen als norm
mee dat je meer succesvol bent als je wit en van middenklasse bent ipv van kleur
- Voorwerp maatschappelijk debat en beleid
o Strijd tussen dominante groepen en minderheden
- Norm geformaliseerd in wetgeving
o Recht gemaakt door dominante groep in samenleving
o bv. Een vrouw mag geen hoofddoeken dragen op bepaalde plaasten/in bepaalde functies
o Niet altijd! Bv. Leerlingen moeten kunnen stilzitten in een klas
- Wetgeving evolueert doorheen tijd, in historisch perspectief plaatsen
vb. 100 jaar geleden werkten vrouwen niet <-> vandaag moeten vrouwen ook werken
- Cultureel bepaald
o Afhankelijk van cultuur tot cultuur
o vb. ‘morality police’ in Iran -> hoofddoek verplicht <-> Westen: hoofddoekenverbod op bepaalde plaatsen/in
bepaalde functies.
Examen: welk van deze 4 voorbeelden is geen sociaal probleem?
Definiëring van sociale problemen
- Door dominante groepen, wat met minderheden?
3
, - Normatief: niet neutraal, niet objectief
o ook wetgeving wordt in en door de samenleving geconstrueerd
- Wie bepaalt de norm? Zijn afwijkingen altijd problematisch? Of kunnen we ook iets van hen leren?
Gevolgen van sociale problemen
- Labelling = gevoel krijgen dat er een etiket op jou wordt gekleeft bv. Ik ben een profiteur want ik
blijf thuis om voor mijn kinderen te zorgen
- Maginalisering
- Uitsluiting = ik ga solliciteren voor een job met een hoofddoek en ik weet al dat ik geen job zal
krijgen
- Ontwikkeling van nieuwe problemen
Is corona pandemie een sociaal probleem?
→ Neen, een virus is geen gepercipieerd probleem, het is geen sociaal gedrag.
Rond corona wel opvattingen binnen samenleving over sociale problemen.
Is Brexit een sociaal probleem?
→ Neen, niet cultureel en maar voor bepaalde periode (tijdelijk).
Is seksueel misbruik een sociaal probleem? Ja
- Gepercipieerd probleem? Moeilijke vraag want is geen probleem in bepaalde
culturen en vroeger in kerk ook niet. Maar op andere plaatsen wel, er is dus een verschil.
- Wijkt af van de norm
- Vastgelegd in wetgeving (verboden)
- Evolueert doorheen tijd
- Publiek debat
- Cultureel bepaalt want andere delen van wereld hebben andere kijk hierop
- Internationale definitie
Gelijkaardige voorbeelden op examen!
VOLGENS ANDERE DISCIPLINES
We kijken vanuit verschillende perspectieven naar sociaal werk om een multidisciplinair beeld te vormen
1. Psychologie (= intrapsychisch)
o Focus op individu
o Afwijking van ‘normale’ → pathologie, stoornis, afwijking
o Optelsom van symptomen kan leiden tot diagnose
2. Sociologie
o Focus op samenleving, haar structuren en relaties tussen mensen
o Reactie en effect van samenleving op individueel gedrag
bv. labelling, stigmatisering, deviantie (= afwijkend gedrag van geldende culturele normen)
3. Economie
o Focus op welvaart en groei
o Indicatoren: productie, consumptie, werkloosheid, investeringen, export à de economoom
kijkt op deze manier naar sociale problemen
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur anneliessoens. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
