3SP
MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN
Les 1: 16/02/2023 .................................................................................................................................. 3
1 MVO: inleiding...................................................................................................................................3
1.1 Definities en concepten ................................................................................................................3
1.2 Impact op maatschappij en milieu................................................................................................5
1.3 Stakeholders = belanghebbenden ............................................................................................. 15
1.4 Verschillende benaderingen van MVO ...................................................................................... 18
1.5 SDG: Van 3P’S => 5 P’S ............................................................................................................... 26
1.6 MDG vs. SDG .............................................................................................................................. 27
1.7 MVO: aanverwante concepten .................................................................................................. 30
Les 2: 09/03/2023 ................................................................................................................................ 33
2 Antecedenten en effecten van MVO ............................................................................................. 33
2.1 Vaststelling mbt MVO-onderzoek.............................................................................................. 33
2.2 Mediator vs. moderator ............................................................................................................ 34
2.3 Institutioneel niveau .................................................................................................................. 36
2.4 Organisationeel niveau .............................................................................................................. 52
2.5 Individueel niveau ...................................................................................................................... 56
2.6 Knowledge gaps ......................................................................................................................... 63
Les 3: 16/03/2023 ................................................................................................................................ 64
3 Strategisch MVO ............................................................................................................................. 64
3.1 MVO in de actualiteit ................................................................................................................. 64
3.2 Kritiek op MVO ........................................................................................................................... 67
3.3 Wat is Strategic CSR? ................................................................................................................. 67
3.4 Strategic CSR: principes (McElhaney, 2009) .............................................................................. 70
3.5 Strategic CSR: stappenplan (Porter and Kramer, 2006)............................................................. 70
3.6 Systemic CSR/CSR 2.0 (Visser, 2010) ......................................................................................... 83
3.7 Circulaire economie/Cradle-to-Cradle ....................................................................................... 86
Les 4: 23/03/2023 ................................................................................................................................ 94
4 MVO-opvolging en rapportering .................................................................................................... 94
4.1 MVO in de actualiteit ................................................................................................................. 94
4.2 MVO-opvolging .......................................................................................................................... 95
4.3 MVO-rapportering ................................................................................................................... 100
Les 5: 27/042023 ................................................................................................................................ 123
5 Duurzaam aankopen: MVO in (global) Supply Chains ................................................................. 123
5.1 MVO in de actualiteit ............................................................................................................... 123
5.2 Supply Chain ............................................................................................................................ 124
5.3 Waarom MVO in supply chain? ............................................................................................... 126
5.4 MVO-issues in supply chain ..................................................................................................... 133
5.5 Drivers/succes factors voor MVO in Supply Chain................................................................... 134
5.6 MVO in de supply chain ........................................................................................................... 135
Les 6: 04/05/2023 .............................................................................................................................. 155
6 Sociaal ondernemerschap ............................................................................................................ 155
6.1 MVO in de actualiteit ............................................................................................................... 155
6.2 MVO in de actualiteit ............................................................................................................... 156
6.3 Wat is Social Entrepreneurship? .............................................................................................. 158
, 6.4 Sociaal ondernemerschap in Vlaanderen ................................................................................ 163
6.5 Sociale ondernemingen als hybride organisaties .................................................................... 177
6.6 Verschillen/gelijkenissen met commercial entrepreneurship? ............................................... 179
Les 7: 11/05/2023 .............................................................................................................................. 182
7 Les gastsprekers ........................................................................................................................... 182
Les 8: 23/02/2023 .............................................................................................................................. 182
8 Duurzaam HRM ............................................................................................................................ 182
8.1 Introductie ............................................................................................................................... 182
8.2 Ontwikkeling en definitie ......................................................................................................... 185
8.3 4 Dimensies van Duurzaam HRM............................................................................................. 186
8.4 3 HRM rollen ............................................................................................................................ 190
Les 9: 02/03/2023 .............................................................................................................................. 200
Les 10: 20/04/2023 ............................................................................................................................ 213
9 Duurzaam HRM Deel 2 ................................................................................................................. 213
9.1 Framework van De Stefano ..................................................................................................... 213
9.2 Actuele thema’s gelinkt aan duurzaam HRM: stress en burn-out........................................... 215
9.3 Leiderschap .............................................................................................................................. 224
10 EXAMENVRAGEN.......................................................................................................................... 234
Pagina 2 van 246
,Les 1: 16/02/2023
• EXAMEN: 30/05/2023 om 17u30
✓ Meerkeuze examen: 40 vragen met 3 antwoordmogelijkheden
✓ 27 van de 40 vragen juist hebben om te slagen
✓ Feedback 7/7 (voormiddag waarschijnlijk) = niet online
✓ Opnames (niet van gastsprekers)
1 MVO: INLEIDING
1.1 DEFINITIES EN CONCEPTEN
• TE KENNEN
✓ Begrijpen en kunnen uitleggen wat MVO is, inclusief concepten die deel uitmaken van de
definitie van MVO (3 P’s, stakeholders,…)
✓ Begrijpen en kunnen uitleggen dat er verschillende motieven zijn voor MVO
✓ Het verschil kennen tussen MVO en verschillende andere aanverwante concepten
• Stellingen: ben je akkoord of niet? (niet iedereen heeft er dezelfde visie over)
✓ Elk bedrijf moet inspanningen doen om milieuvriendelijk te produceren, ook als de overheid dit
niet wettelijk oplegt
✓ Het is de taak van een bedrijf om extra inspanningen te doen om kansengroepen in dienst te
nemen
❖ Kansengroepen = mensen die vaak moeilijkheden ondervinden om een job te vinden
(laaggeschoolden, langdurig werklozen, ex-gedetineerden, mensen die de taal niet goed
onder de knie hebben)
✓ Als een bedrijf uitzonderlijk hoge winsten behaalt, is het normaal dat zij hiervan een deel
wegschenkt aan een goed doel
✓ ➔ Gaat over 3 zaken die vallen onder maatschappelijk verantwoord ondernemen
• Duurzaamheid
✓ Kan men gaan toepassen op klimaat (milieu, ecologie) maar gaat ook over sociale aspecten
(sociale ongelijkheid, armoede, gender ongelijkheid)
✓ Gaat over de Sustainable development goals (SDG’s) = 17 goals
❖ Over diverse thema’s (armoede, milieu,…)
• Wat is MVO?
✓ Maatschappelijk verantwoord ondernemen = duurzaam ondernemen
✓ MVO is de verantwoordelijkheid van een organisatie voor de effecten van haar besluiten en
activiteiten op de maatschappij & het milieu door transparant en ethisch gedrag
❖ Het is hun verantwoordelijkheid, ze moeten NIET aan MVO doen
❖ Het gaat over de impact die organisaties hebben op het milieu, op de maatschappij
❖ Het is de verantwoordelijkheid van organisaties om in te staan, om rekening te houden
met die impact (en te proberen die negatieve impact te reduceren of weg te nemen of
indien mogelijk zelf positieve impact te creëren)
✓ MVO houdt in dat organisaties aandacht voor mensenrechten, consumentenbelangen &
sociale/ethische/milieukwesties in hun activiteiten en kernstrategie integreren in nauwe
samenwerking met hun stakeholders om:
❖ Zoveel mogelijk gedeelde waarde te creëren voor hun eigenaren/aandeelhouders en
voor hun andere stakeholders en de samenleving als geheel;
Niet alleen financiële resultaten boeken maar ook geen slechte impact op mens en
milieu
❖ mogelijke negatieve effecten op te sporen, te voorkomen en te verminderen.
❖ => dus niet soms eens een goed doel steunen maar moet ingebed zijn in uw activiteiten
en strategie (gelinkt aan kernstrategie)
Pagina 3 van 246
, • CSR (Corporate Social Responsibility)
✓ MVO in het Engels
✓ Waarom is CSR important?
❖ For enterprises, CSR and RBC (= responsible business conduct) provide important
benefits in terms of risk management, cost savings, access to capital, customer
relationships, HR management, sustainability of operations, ability to innovate and
eventually profit
Voor bedrijven: Belangrijk want het zorgt voor belangrijke voordelen (kosten
besparen door in te zetten op duurzaamheid, gemakkelijker interessante profielen
aantrekken, bepaalde klanten bereiken die er gevoelig voor zijn, vorm van risico
management)
Definitie zegt dat het de verantwoordelijkheid is van bedrijven hier zegt men
dat het voordelen heeft voor bedrijven (en daarom moeten ze het doen, er wordt
niet gezegd dat ze moeten) = andere invalshoek
❖ For the EU economy, CSR and RBC make companies more sustainable and innovative,
which contributes to a more sustainable economy
Belangrijk voor de Europese economie: het leidt tot innovatie
❖ For society, CSR and RBC offer a set of values on which we can build a more cohesive
society and on which we can base the transition to a sustainable economic system.
Belangrijk voor maatschappij op zich
✓ De EU legt heel sterk de link naar competitiviteit & innovativiteit; het brengt voordelen met zich
mee (kostenbesparend, klantenrelaties, risico management,..)
• Definitie 2: Corporate social responsibility (CSR)
✓ Contextspecifieke acties en beleidsmaatregelen van de organisatie die rekening houden met de
verwachtingen van belanghebbenden en de driedubbele basis van economische, sociale en
milieuprestaties
❖ Duurzaam ondernemen = context specifiek
MVO hangt af van welke organisatie je bent: ziekenhuis vs. Staalbedrijf (hangt af
van wat je activiteit is, in welke sector ben je actief)
MAAR ook gelinkt aan de regio waar je actief bent
❖ Er wordt terug verwezen naar de belanghebbenden
❖ Er wordt verwezen naar de triple bottom line (3P’s) van economische, sociale en
omgevingsperformance
3P’s = People, Planet, Profit
• Wat zijn de essentiële kenmerken van MVO?
✓ 1) Impact van organisatie op maatschappij en milieu
✓ 2) Het moet geïntegreerd zijn in kernactiviteiten en strategie
✓ 3) Gedeelde waarde: er zijn voordelen voor de organisatie & stakeholders
❖ Je kan perfect goede resultaten halen voor organisatie en tegelijk rekening houden met
de impact op andere stakeholders
❖ Je moet niet alleen financial value creëren maar ook social value
✓ 4) Het gaat over vrijwillige initiatieven, meer doen dan wat wettelijk opgelegd is.
❖ Bv: milieuwetgeving moet je sowieso volgen als bedrijf
❖ MVO werd lang overgelaten aan bedrijven op vrijwillige basis maar het levert niet de
resultaten op die ze willen/moeten realiseren (het gaat te traag) en daardoor is er de
laatste jaren een trend naar meer wetgeving (verplichting, vaak Europese wetgeving)
Pagina 4 van 246
