Resume
samenvatting belangrijkste begrippen Hersenen en Gedrag
- Cours
- Établissement
- Book
In dit document zijn alle kernbegrippen uitgewerkt. Daarnaast staan nog enkele losse belangrijke aantekeningen in het document.
[Montrer plus]
Livre connecté
Titre de l’ouvrage:
Auteur(s):
- Édition:
- ISBN:
- Édition:
Plus de résumés pour
-
Volledige samenvatting hersenen en gedrag HU minor inleiding tot de toegepaste psychologie
-
Tentamen stof hersenen en gedrag!
-
Essay: De rol van prestatiedruk en stress op studievertraging - uitval
Vendeur
S'abonner
sarahvonk
Avis reçus
Aperçu du contenu
Week 1 hersenen en gedragBelangrijke onderwerpen
• Neuropsychologie
o De neuropsychologie is verwant aan de biologische psychologie en evolutionaire psychologie.
o We gaan opzoek naar de relatie tussen de werking van ons brein en onze gedragingen, en
gewaarwordingen, gedachten, gevoelens, enz.
• Biologische psychologie
o De mens is ‘een beschreven blad’. Al bij de conceptie wordt de erfelijke bagage, het DNA, van de
mens vastgelegd. Deze bepaalt of beïnvloedt de gedragsmogelijkheden van de mens.
o Gedrag en gedachten, emoties en motieven hangen altijd samen met biologische processen in het
lichaam. Zo kan gedrag worden veroorzaakt door een virus, een erfelijk gen, een celafwijking, en een
teveel of tekort aan hersen- en lichaamsstofjes zoals neurotransmitters en hormonen.
o De hersenen zijn het belangrijkste orgaan bij het sturen van gedrag, gedachten, emoties, enz.
zonder hersenen is gedrag onmogelijk.
o Mensen zijn het product van een langdurige evolutionaire geschiedenis. Gedrag van mensen kan
begrijpelijk gemaakt worden door het te plaatsen binnen de evolutie.
• Evolu2onaire psychologie
o Richt zich op universele kenmerken van de menselijke geest. Aan gedrag liggen mentale processen ten
grondslag die door middel van natuurlijke selec9e worden doorgegeven van genera9e op genera9e,
omdat ze helpen bij overleving dan wel voortplan9ng.
o Hersenen zijn, net als alle andere onderdelen van het lichaam, de uitkomst van een evolutionair
proces.
o Daaruit volgt dat, al is iedereen uniek, ieders geest ook kenmerken heeft die terug te vinden zijn bij
alle andere mensen. Deze zijn d.m.v. natuurlijke selectie (zie Darwins theorie) doorgeven van
generatie op generatie omdat ze helpen bij overleving dan wel voortplanting.
o Deze universele kenmerken van de menselijke geest, psychologische adapties (= aanpassingen)
genoemd, zorgen ervoor dat onze gedragsmogelijkheden (die in theorie oneindig zijn) gereduceerd
worden tot een beperkt aantal acties.
o Psychologische adapties zijn complex, bestaan uit verschillende onderdelen, zijn functioneel
gespecialiseerd en bovendien talrijk, snel en onbewust!
§ Massive modularity hypothesis: psychologische adapties zijn talrijk en verlopen snel,
automatisch en onbewust. (Zwitserse zakmes).
o Denk bijvoorbeeld aan snel en gepast reageren op een slang of op een mogelijk ontrouwe partner.
Of de gevoelens van zorg die worden opgewekt door baby’s en jonge dieren.
o Kritiek op de hypothese: de hypothese vormt een ster beeld van de menselijke psyche, alsof
ons gedrag hoofdzakelijk wordt bepaald door aangeboren instincten. En de hypothese sluit
niet goed aan op moderne inzichten uit de neurowetenschappen.
Kritiek op de evolutionaire psychologie
o Star, alsof alles om aangeboren instincten draait.
o Een evolutionair psychologische hypothese is lastig te toetsen, het zijn verklaringen achteraf, er is
geen direct bewijs.
o De evolutionaire psychologie zou een politieke agenda hebben. Het probleem met dit soort kritiek is
dat algauw een denkfout wordt gemaakt die de naturalistic fallacy wordt genoemd.
o Te veel nadruk op de eenzijdige invloed van genen op ons gedrag. Nog te weinig kennis van epi-
genetica: het tot expressie komen van genen in samenspel met de omgeving.
Psychologische adap9es zorgen ervoor dat onze gedragsmogelijkheden gereduceerd worden tot een beperkt
aantal reac9es.
• Hoe kijk je naar gedrag?
Er zijn 3 niveaus om naar gedrag te kijken; persoonlijk, werk, maatschappelijk.
1. Persoonlijk à hoe kijk je naar gedrag van jezelf en belangrijke anderen in je privéleven?
2. Werk à hoe kijk je naar gedrag als professional?
, 3. Maatschappij à wat betekent een en ander voor je kijk op maatschappelijke kwesties? Denk aan
rechtspraak, onderwijs, de verzorgingsstaat, enz.
• Hersencellen en hun func2es – neuronen en gliacellen
Ons brein is een zachte klomp hersencellen, heel veel
hersencellen.
o Neuronen: naar schaEng ca. 80 miljard.
o Gliacellen: ongeveer evenveel.
Func9es van hersencellen
o Neuronen: overdracht zintuigelijke, motorische en
interneuronale informatie. Neuronen zijn de basisbouwstenen
van ons zenuwstelsel. Een neuron heeft maar één axon.
o Gliacellen: ‘steuncellen’: structuur/stevigheid, aanvoer
voedingsstoZen, opruimen afval, isolatie axonen (myeline),
wegwijzen, vorming bloedhersenbarrières, buZerfunctie.
Verbindingen
o Er zijn heel veel verbindingsmogelijkheden.
o Soms heeft één cel er wel 150.000!
o Schatting van een aantal mogelijke verbindingen: 1079
o Onze neuronen en hun verbindingen bepalen ons gedrag. We
zullen zien dat deze relatie achterhalen niet eenvoudig is.
Losse aantekeningen
Het zenuwstelsel bestaat uit ons brein, ons ruggenmerg en de zenuwen in ons lichaam.
7 overtuigingsprincipes van Cialdini:
1. Schaarste
2. Wederkerigheid
3. Consistentie
4. Sociale bewijskracht
5. Sympathie
6. Autoriteit
7. Eenheid
Darwins theorie
• Er is een competitie om de beperkte hoeveelheid hulpbronnen en er is variatie tussen soortgenoten. Die
dieren die het beste zijn aangepast aan hun natuurlijke omgeving, zullen het gemakkelijkst voedsel
kunnen vinden, zich beter kunnen verdedigen tegen aanvallers, beter bestand zijn tegen parasieten en
soepeler weten om te gaan met de eisen van het klimaat en meer gezonde nakomelingen produceren
dan minder goed aangepaste soortgenoten. Dit is het proces van ‘Natuurlijke selectie’ of ‘survival of
the fittest’.
• Hoe onderscheid je psychologische adapties (kenmerken die bijdragen aan overleving en
reproductie) van eigenschappen die niet bijdragen aan overleving en voortplanting?
o Ze zijn complex van aard;
o Bestaan uit verschillende onderdelen;
o Werken automatisch;
o Hebben een duidelijke functie.
• Wel vreemd dat sommige dieren die niet goed zijn aangepast, toch overleven à Darwins verklaring:
seksuele selectie. Bepaalde kenmerken doen het goed bij het andere geslacht en worden zo
doorgegeven.
• Seksuele selectie heeft meer invloed op het uiterlijk en gedrag van mannetjes dan op dat van vrouwtjes.
Dit verschil wordt seksueel dimorfisme genoemd. Het houdt verband met de hoeveelheid tijd en
energie die m/v in het nageslacht stoppen.
, • Seksuele selectie selecteert dus op andere eigenschappen dan natuurlijke selectie. Bij dieren:
o Mannetjes groot, sterk en agressief.
o Vrouwtjes kieskeurig.
Bij mensen is er minder verschil. Mannen zijn ook kieskeurig en investeren ook in het nageslacht.
• Handicap principle: goede genen/eigenschappen kosten veel moeite, maar daarmee heb je wel
succes in het leven.
• De sekse die een lagere reproductieve snelheid heeft, investeert meer in het nageslacht.
• De sekse die snel reproduceert heeft te maken met een sterkere druk van seksuele selectie dan de
sekse die langzaam reproduceert.
• Seksuele selectie is alleen van belang bij soorten die zich geslachtelijk voortplanten.
Evolutie na Darwin
• Meer inzicht in erfelijkheid (genen, DNA).
• Ethologie: onderzoek naar de adaptieve waarde van diergedrag.
o Wat is de directe oorzaak van gedrag?
o Hoe ontwikkelt gedrag zich?
o Wat is de functie voor overleving?
o Wat is de evolutionaire geschiedenis van gedrag?
• Konrad Lorenz: onderzocht het mechanisme van imprinting (=genetisch geprogrammeerd, snel
leerproces binnen een kritische periode) bij ganzen.
• Bill Hamilton voegde inclusive fitness (= directe + indirecte voortplantingssucces van een individu) toe
aan de theorie van Darwin. Het gaat niet om het reproductieve succes van een individu zelf maar ook
om diens bijdrage aan de ontwikkeling van genetisch verwanten (broertjes, zusjes).
Evolutie na Darwin: de vergelijkende psychologie en de cognitieve archeologie
• Vergelijkenede psychologie: het gedrag van mens en dier vergelijken.
Typisch voor mensen:
• Cumulatieve cultuur: we nemen niet alleen dingen van elkaar over maar brengen ook
verbeteringen aan.
• Shared intentionality (Tomasello): gezamenlijk iets doen om een doel te bereiken.
• Cognitieve archeologie: op basis van vondsten (fossielen en artefacten) een beeld
vormen van voorouders.
o De eerste mensachtigen worden de missing link genoemd à weinig over
bekend.
5 belangrijke overgangen in de evolutie van de mens:
o De eerste is van aap naar mens in het rechtop lopen. De eerste mensachtigen
zijn geëvolueerd toen door klimaatverandering een deel van het oerwoud in
Afrika ontboste. Hierdoor ontstonden nieuwe soorten die zich moesten aanpassen aan een
savanneachtig landschap. Rechtop lopen was hierbij een belangrijke adaptie. Mensachtige
soort was in deze periode Australopithecus afarensis, afkorting Lucy.
o Bijkomend voordeel van rechtop lopen is dat je handen vrijkomen, hierdoor is een scala aan
nieuwe mogelijkheden ontstaan. Ook een fijnere motoriek bij mensen dan bij apen, waardoor de
mogelijkheid ontstond om gereedschappen te vervaardigden en gebaren te maken. Bekendste
mensachtige soort was Homo habilis, de handige mens.
o Nieuwe mogelijkheden ontstaan voor de mens, bijvoorbeeld vuur maken. Mensen konden nu
eten koken, toename in de diversiteit van voedsel en van de houdbaarheid. Belangrijkste mens
was de Homo erectus.
o Het brein van de mensachtigen maakt een groeispurt. De evolutie van taal aan de neurale
groeispurt. Belangrijkste mens: Homo sapiens, de wijze mens. Uiteindelijk heeft alleen de
Homo sapiens het overleefd.
o De mens had steeds geavanceerdere gereedschappen ontwikkeld, en in samenspel met het
vrijkomen van vruchtbaar land door de hogere temperatuur werd het mogelijk om landbouw te
bedrijven. Van jagers en verzamelaars naar boeren.
, Neuronen
• Rustpotentiaal: een neuron bevindt zich, wanneer niet geprikkeld, in een rusttoestand. Als een neuron
door naburige zenuwcellen via de dendrieten voldoende gestimuleerd wordt, dan zal er een
actiepotentiaal plaatsvinden.
• Actiepotentiaal: een elektrische golf door het axon die ontstaat door de instroom van positief geladen
deeltjes, de natriumionen. Deze golf eindigt bij een aantal vertakkingen aan het uiteinde van het axon;
de presynaptische eindknoppen.
• De actiepotentiaal volg het alles- of niets principe. De prikkeling moet hoog genoeg zijn om een
actiepotentiaal te laten plaatsvinden. Om weer terug te komen in de toestand van de rustpotentiaal,
stromen andere positief geladen deeltjes, de kaliumionen, het neuron uit.
• Het axon is bedekt met een isolerende, witgekleurde laag van vetmoleculen, de myelinelaag. Deze laag
zorgt ervoor dat de actiepotentiaal zich sneller door het axon kan verplaatsen.
• In de niet-geïsoleerde delen, de knopen van Ranvier, stromen er nieuwe positief geladen
natriumdeeltjes naar binnen voor een extra impuls.
• Door de actiepotentiaal geven de presynaptische eindknoppen een chemisch stof (de
neurotransmitter) af in de synaptische kloof, de ruimte tussen de presynaptische eindknop en de
post synaptische receptoren van een naastliggend neuron. De postsynaptische receptoren kunnen
bepaalde neurotransmitters aan zich binden. Zo kan het naastliggende neuron ook tot een
actiepotentiaal omgaan.
• Belangrijke neurotransmitters: dopamine, serotonine, adrenaline, noradrenaline, GABA, glutamaat,
acetylcholine.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur sarahvonk. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,36. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
64438 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans