INLEIDING BOEKHOUDEN
H1: Achtergrond & wettelijk kader
1. Wat is boekhouden?
Boekhouden = het volgens bepaalde regels houden van aantekeningen van feiten van financiële aard die
zich in de bedrijfshuishouding voordoen
Boekhouding = geheel van mensen en hulpmiddelen die volgens de regels vh boekhouden economische
feiten ve huishouding registreren en verwerken ter voorziening id informatiebehoeften vd participanten
è Boekhouding = middel van informatieverschaffing en – verwerking = ACCOUNTING
Huishouding = Het geheel van mensen en middelen die een bepaald gemeenschappelijk kenmerk hebben
Kenmerken:
1) De gezinshuishoudingen
Stellen hun arbeidsprestatie ter beschikking en verwerven daaruit een
inkomen waarmee ze hun consumptiepatroon kunnen dekken
2) De bedrijfshuishoudingen
Gericht op het verwezenlijken van goederen en diensten
3) De overheidshuishoudingen
Bepalen maatschappelijke organisatie
2e; Voorwerp vd boekhouding: Aantekeningen houden van feiten van financiële aard die in een
huishouding voorkomen
- Slechts opnemen als dit gebeuren kan uitgedrukt worden in geldwaarde
- Gebeuren wordt veroorzaakt door relaties tussen huishoudingen
3e; Doel van de registratie = informatieverschaffing
- Informatie voor derden als voor huishouding zelf
- Geconcretiseerd: balans, resultatenrekening, toelichtingen
Algemeen of financieel boekhouden = het verzamelen, verwerken en verstrekken vn informatie aan
derden, over de financiële toestand vd onderneming en over de door de onderneming behaalde resultaten
Beleids- en of analytisch boekhouden = verzameln, verwerken en verstrekken vn informatie ad
onderneming zelf.
2. Een kort geschiedkundig overzicht
In de oudheid en middeleeuwen bestonden er al vormen van boekhouden
è Doel: nauwkeurige aantekening van ontvangsten en uitgaven van instanties
o Luca Pacioli 1494 = monnik = grondlegger van huidige boekhouden
o Schreiber 1518
o Jan Ympyn Christoffels 1553
, o Arthur Caeley 1602
è Behoefte informatie te hebben over het gebeuren; INZICHT of als bewijsmiddel voor derden
Vanaf industriële revolutie: ontwikkelen verder syteem van interne informatieverschaffing + versterkte
vraag nr externe informatieverschaffing
è Grotere investeringen
è Ontstaan vermogensverschaffer; controleren op discontinuïteit
Discontinuïteit = het verlies van vermogen
Vanaf moderne tijd; interesse van overheid id informatieverschaffing om de kleine spaarders te
beschermen
è Ondernemingen meer beschouwt als maatschappelijk fenomeen ° verplichtingen
è Initiatieven voor België inzake duidelijke, juiste en waarheidsgetrouwe informatie
1) Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten FSMA
= staat in voor alle toezichtsfuncties op de financiële markten en
beleggingsinstrumenten, alsook over de gedragsregels vd financiële spelers, het
toezicht op de commercialisering vd financiële producten en de bescherming vd
consumenten vn financiële diensten
2) Instituut van de Bedrijfsrevisoren IBR
Instituut van de Accountants & Belastingsconsulenten IAB
= vaardigen aanbevelingen uit mbt de vorm en de inhoud vn degelijke jaarrekeningen
3) Vereniging van financiële analisten
= inhoud van de jaarrekeningen verbeteren
è Evolutie vd informatieverstrekking; een beweging gaande van:
o Minimale informatieverschaffing / closed shop
= alleen de hoogst noodzakelijke informatie wordt gegeven
o Ruime informatieverschaffing / open shop
= de onderneming geeft aan elk van de stakeholders de nodige informatie om met
kennis van zaken over de onderneming te oordelen
Deze evolutie: niet enkel in België, ook Europa kende dezelfde evolutie
° richtlijnen op de jaarrekeningen
Richtlijnen op de jaarrekeningen = er moet een zekere harmonie zijn tussen de boekhoudingen in de
diverse landen in Europa
International Accounting Standards Board = internationale gelijkschakeling van boekhoudingen
In USA: Security Exchange Commission en American Institute of Certified Public Accountants
Beursgenoteerde vennootschappen IFRS/IAS
(Middel)grote vennootschappen
Kleine vennootschappen
Microvennootschappen
,3. Wie zijn de informatievragers?
Wat zijn de belangrijkste informatievragers of stakeholders vd onderneming?
Aandeelhouders = verschaft de onderneming eigen vermogen -> risico inschatten als egien
vermogensverschaffer
Leidinggevenden = ontvangen van enderzijds algemene rapportering en anderzijds het beleid van de
onderneming voeren
Banken = het geven van financiële middelen op lange termijn -> risico inschatten
Leveranciers = geïnteresseerd in de kans dat de onderneming haar verplichtingen voldoet
Klanten = kortstondige relatie: prijs/kwaliteit <-> langstondig: algemene gezondheid vd onderneming
Personeel = wil informatie over gang van zaken en de continuïteit (cfr. Werkzekerheid)
Overheid = belastingadministratie: vaststellen van belastingen en RSZ: zekerheid over sociale bijdragen
Concurrenten = geïnteresseerd in publieke informatie
Beleggings-, beursvennootschappen, wisselagenten, financiële analisten = onderneming permanent
opvolgen om juiste informatie door te geven aan klanten die aandelen willen kopen vd onderneming
Milieubewegingen, ngo’s, maatschappelijke drukkingsgroepen = Hoe werkt de onderneming mee aan hun
actiepunten? Vb: energiebenutting, omgaan met milieu, duurzaam ondernemen, …
4. De jaarrekening, een antwoord aan de informatievragers
Jaarrekening = een onderneming is verplicht om jaarlijks een rapport op te stellen enerzijds met de
opsomming van alle bezittingen en rechten, verplichtingen en eigen middelen en anderzijds met een
overzicht van wat de onderneming het afgelopen jaar met de geïnvesteerde middelen heeft gedaan
è Omvat 3 elementen: balans, resultatenrekening en toelichting
Balans = toont wat de bezittingen en rechten zijn van de onderneming. Een weergave vh totale vermogen
vd onderneming op de dag waarop het boekjaar wordt afgesloten
Resultatenrekening = een overzicht van alle opbrengsten en kosten die een onderneming het afgelopen
jaar heeft gemaakt. Belangrijkst; resultaat nl. winst of verlies
Toelichting = detailinformatie over de balans en de resultatenrekening
- Jaarrekening; minstens 1 keer per jaar opgemaakt volgens wettelijk bepaald stramien
- Elementen van de balans: steeds 2 opeenvolgende boekjaren
Rubrieken = de elementen of categorieën van de balans en resultatenrekening
, - Schema van de logische flow die start met transacties, die geregistreerd worden id
boekhouding, met als bedoeling een jaarrekening op te maken, die moet dienen om externen te
informeren
o Boekhouding ook gebruikt om vele documenten voor ovhinstanties in te vullen
- Opm: kwantitatieve factoren worden niet opgenomen in jr
Vb: gedrevenheid personeel, tevredenheid klanten
Sociale balans = informatie wordt gegeven van oa tewerkstelling, de loongegevens volgens het geslacht,
personeelsverloop, en de opleidingsinitiatieven binnen de onderneming
è Maakt deel uit van de jaarrekening!
5. Wetgeving rond de boekhouding en de jaarrekening naar Belgisch recht
5.1 Inleiding
Het boekhoudrecht in België heeft verschillende pijlers:
a) De wet van 17 juli 1975
Hierin wordt bepaald welke ondernemingen een boekhouding moeten voeren en de wijze
waarop de boekhouding gevoerd moet worden via boeken en rekeningen
b) KB van 12 september 1983
Hierin wordt bepaald welke ondernemingen een vereenvoudige boekhouding mogen
voeren, alsook de bepaling in verband met het houden en bewaren vd boeken
Minimumindeling vh MAR
c) Wetboek van vennootschappen
Regelt de openbaarmaking van de jaarrekeningen
Bestaat uit 17 boeken
d) KB van 30 januari 2001
Hierin worden de algemene principes en waarderingsregels vastgelegd
Vastleggen structuur balans, structuur resultatenrekening, inhoud toelichting
Commissie voor Boekhoudkundige normen = geeft de regering en het Parlement advies
= adviesorgaan