INSOLVENTIERECHT
DEEL I: FAILLISSEMENT
Hoofdstuk I: Faillissement
1. INLEIDING
Waarom bestaan …?
- Zekerheidsrechtrechten
- Insolventieprocedures
- reorganisatieprocedures
Zakelijke borg (caution réelle ; recourse guarantee)
- derde die tot zekerheid van andermans schuld een bepaalde zakelijke zekerheid stelt
- derde die zich binnen de perken van een bepaald goed verbindt jegens de schuldeiser (ook al heeft die daarop geen
zakelijke zekerheid)
➔ niet persoonlijk verbonden in de zin van : met heel zijn vermogen verbonden
➔ persoonlijke zekerheid (outside collatoral) = verhaal op andere persoon naast de schuldenaar
➔ zakelijke zekerheid (inside collatoral) = zakelijk recht op onderpand binnen vermogen van de schuldenaar
Van concurreren (lura viligilantibus) naar samenlopen (concursus)
- geen individuele uitvoeringsmaatregelen meer
- geen betaling meer
- onderlinge rangorde van schuldeisers gefixeerd
zakelijke rechten: afzonderings- en afscheidingsrecht
- derden moeten afscheidingsrecht dulden van de houder van zakelijk recht:
o eigendomsrecht: revindicatie
o zakelijk zekerheidsrecht
= recht om individueel te executeren (‘separatist’, ‘goederen buiten boedel’)
▪ waar dit aan banden is gelegd, minstens afzonderingsrecht (betaald bij voorrang)
• de collectieve schuldenregeling (hele procedure)
• gerechtelijke reorganisatie
o uitgezonderd:
financiële zekerheiden onder de WFZ
pand op specifieke schuldvorderingen (art XX.52 WER)
• faillissement (algemeen gedurende een verlengbare periode van 1 jaar met diverse uitz.)
➔ wordt niet opgeschort bij:
• ontbinding rechtspersoon
• ingetreden schuldvergelijking
• nettingsovereenkomst
• houder van een retentierecht
• schuldvergelijking met nieuwe verknochte schuldvordering
• revindicatie verhuurd goed (art XX.121 WER)
• zekerheden
o onder WFZ
o van operatoren in betalings- en effectenafwikkelingssystemen (art 8 Finaliteitswet)
o bij onsolventie kredietinstellingen (Bankwet 2014)
Historie:
- eerst:
o wet continuïteit ondernemingen 31/1/2009
o faillissementswet 8/8/1997 -> boek XX titel VI WER
- gecodificeerd in Boek XX WER (1 mei 2018)
- nieuw boek XX toepasselijk op insolventieprocedures vanaf 1 september 2023 (omzetting Europese
Herstructureringsrichtlijn)
1
,Toepassingsgebied ratione personae:
- aanknopingsfactor insolventierecht is het formele ondernemingsbegrip (art. XX.1, §1 WER):
o iedere natuurlijke persoon die zelfstandig een beroepsactiviteit uitoefent, dus ook met inbegrip van
beoefenaars van een vrij beroep;
o iedere rechtspersoon, dus ook met inbegrip van VZW’s en stichtingen, zelfs indien ze geen goederen of
diensten aanbieden op een markt, maar met uitzondering van
▪ publiekrechtelijke rechtspersonen die geen goederen of diensten aanbieden op een markt
▪ de staat en haar gedecentraliseerde entiteiten;
o iedere andere organisatie zonder rechtspersoonlijkheid, tenzij ze geen winstuitkering doet of beoogt te
doen
o concreet:
▪ wél: maatschappen en andere vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid
▪ niét: de zogenaamde ‘feitelijke verenigingen’
3 grote pijlers na de wet van 7 juni:
- detectie, waarschuwing en begeleiding
o Gegevensverzameling
o Ambtshalve onderzoek
o Onderzoek op verzoek van de SA (schikking)
o Ondernemingsbemiddeling (met HD = HerstructureringsDeskundige)
- Reorganisatie
o Buitengerechtelijk minnelijk akkoord
o Gerechtelijke reorganisatie
▪ Besloten procedures
• minnelijk akkoord
• collectief akkoord
o KMO’s
o Grote ondernemingen
o Openbare procedures
▪ Minnelijk akkoord
▪ Collectief akkoord
• KMO’s
• Grote ondernemingen
- vereffening
o Overdracht onder gerechtelijk gezag
o Besloten voorbereiding van het faillissement
o Faillissement (al dan niet via een overdracht)
o Ontbinding en vereffening als alternatief voor het faillissement
gerechtelijke
procedures
besloten openbare overdracht besloten
procedures procedures onder voorbereiding
vereffening faillissement
van van gerechtelijk van het
reorganisatie reorganisatie gezag (OGG) faillissement
minnelijk collectief minnelijk collectief
akkoord akkoord akkoord akkoord
grote grote
ondernemingen kmo’s ondernemingen kmo’s
2
, 2. PROCEDURE
Collectieve beslagprocedure: ter gunste van gezamenlijke schuldeisers /: alle activa en passiva
Toepassingsvoorwaarden:
• Onderneming zijn
• Staking van betaling (art. XX.99)
o Onafhankelijk van aantal en grootte schuld
• Geschokt zijn van krediet (art. XX.99)
• Faillissement: rechtstoestand – vonnis noodzakelijk, gevraagd door (art. XX.100)
o schuldenaar zelf (plicht tot aangifte binnen 1 maand)
• Strafsancties: (art. XX.102-103)
o schuldeisers (dagvaarding) o
o openbaar ministerie (dagvaarding)
➔ Faillissementsvoorwaarden sluiten gerechtelijke reorganisatie niet uit! (art. XX.45)
Bevoegdheid:
- Ondernemingsrechtbank rechtsgebied waar hoofdinrichting: natuurlijk persoon
- Maatschappelijke zetel: rechtspersoon
Op REGSOL dien je als schuldeiser je vorderingen van een schuldenaar die failliet is of in gerechtelijke reorganisatie zit,
digitaal in
0) Datum van staking van betaling (art. XX.105 WER)
Beginsel van max 6 maanden
1) Vonnis van faillietverklaring
aangifte/dagvaarding, staking van betaling, aanstelling curator en rechter-commissaris, medecurator,
30 dagen
aanvaarding ambt, nul-uur regel, betekening, bekendmaking in Bijlagen BS
o Summiere sluiting van het faillissement (eventuele gelden, al dan niet later opgedoken, naar
Deposito- en Consignatiekas) 5-30 dagen
na termijn
o Vereffening van het actief en beheer (vordering tot volstorting kapitaal, aangifte
bestuursaansprakelijkheid, tegeldemaking van goederen, machtigingen van RC
(bv. dadelijke verkoop van goederen die snel waarde verliezen), lossingsrecht curator, ...)
2) Aangifte schuldvordering 6 maanden
Vervaltermijn van 1 jaar na faillissementsvonnis (beperkte uitzondering: (art. XX.165 WER)) na vonnis
3) 1 PV van verificatie van schuldvordering
ste
4) 2de PV van verificatie van schuldvordering
12 maanden
5) 3de PV van verificatie van schuldvordering
na vonnis
6) Sluiting na vereffening
Sluitingsvergadering, goedkeuring, eindafrekening, uitbetaling: rechtspersoon van rechtswege
ontbonden en vereffend
➔ Vordering tot revindicatie
o Op straffe van verval voor 1ste PV van verificatie (art. XX.194 WER)
➔ (art. XX.156 WER)
Curator:
- Wie?
= gespecialiseerde advocaat: aangeduid door ondernemingsrechtbank
- Dubbel(zinnig)e functie
o Neemt plaats in van gefailleerde
o Vertegenwoordiger van gezamenlijke schuldeisers
- Beheerder van de boedel
o actief zo goed mogelijk weder samenstellen en
o verkopen met zo groot mogelijke opbrengst
Gevolgen voor vermogen van de gefailleerde:
- Buitenbezitstelling (art. XX.110):
o verliest beheer & beschikkingsbevoegdheid v zijn goederen, kan niet meer in rechte optreden (art. XX.118)
o Mildering
▪ Voorlopig (natuurlijke personen)
▪ Niet volledig
▪ Goederen voor persoonlijk gebruik
▪ Rechten uitsluitend aan de persoon verbonden 3
