VROEDVROUW IN DE MAATSCHAPPIJ 2:
1. GVO LESSEN
LES 1: GROEPSVOORLICHTING AAN JONGE KOPPELS
DEEL 1: ANTENATALE EDUCATIE EN GROEPSVOORLICHTING
Centering pregnancy is een manier om zwangeren in groep op te volgen waar nadruk ligt op
peersupport (= elkaar helpen met behulp van eigen inzichten, ervaringen, kennis…)
Hynobirthing: Tijdens de cursus leer je door middel van zelfhypnose om je te ontspannen. Je
moet hierbij niet denken aan de manier waarop hypnose op tv wordt afgeschilderd: “When I
snap my fingers, you’ll become a chicken!” Het is meer een vorm van trance. Als je ontspant,
komen endorfines in je lichaam vrij, die sterker zijn dan morfine. Je ervaart dan veel minder
of soms zelfs geen pijn. Hypnose is dus eigenlijk het uitschakelen van je bewuste gedachten.
Omdat je door de cursus beter in staat bent kalm te blijven tijdens de bevalling kijken veel
moeders terug op een bevalling waarin zij zelf de regie hebben kunnen houden. Ook de
papa-to-be voelt zich minder onthand, omdat hij in de cursus geleerd heeft hoe hij zijn
vrouw goed kan ondersteunen.
Antenatale educatie is de info-overdracht en kennisvermeerdering van koppels in
voorbereiding op de zwangerschap, geboorte, ouderschap. Dit kan zowel tijdens de
preconeptie, de zwangerschap als tijdens de kraamtijd. De focus van deze les ligt op
groepsvoorlichting en niet op individuele voorlischting.
Doel:
• Te informeren over en voor te bereiden op de geboorte en het ouderschap
• Realistische (evidence-based), eerlijke en volledige informatie te geven zodat ze zelf
keuzes kunnen maken (informed consent)
• Praktische vaardigheden aan te leren vb baby aanleggen
• Zelfvertrouwen te geven en hen te empoweren: ieman un staat stellen om optimaal
gebruik te maken van zijn of haar capaciteiten en talenten
• Aan te moedigen om hun verantwoordelijkheid op te nemen voor hun eigen
gezondheid en die van hun baby: zwangerschap is een goed moment voor
gedragsverandering, vb rookstop
• Aan te moedigen om kritisch na te denken over medische interventies. Vrouwen
bewust te maken over wat hun lichaam kan en zich bewust te worden van hun noden
en gevoelens rondom geboorte en ouderschap
,Voordelen:
• Het is efficiënt: dezelfde informatie aan meerdere personen tegelijkertijd – meer tijd
om iets goed uit te leggen
• Het is een goede basis tot gedragsverandering: uit verschillende onderzoeken is
gebleken dat mensen zich beter aan bepaalde leefregels kunnen houden als ze zich
samen met anderen iets hebben voorgenomen, vb een dieet volgen
• Het geeft een goed resultaat bij aanleren van vaardigheden: het kan heel effectief
zijn om gezamenlijk bepaalde vaardigheden aan te leren, zoals het opvangen van KT’s
• Het bevordert het opnemen en verwerken van verstrekte informatie: vaak in groep
komen er nieuwe vragen of een vraag wordt door iemand anders gesteld waar je zelf
op dat moment niet op kon komen of die je zelf niet durfde te stellen. Vaak komen in
groep vragen naar voor die bij individuele begeleiding niet gesteld worden – omdat
men bang is om dom over te komen of omdat het bij individuele voorlichting vaak als
“te druk” wordt aangevoeld. Voor sommigen is een groepsvoorlichting een herhaling
of bevestiging van info die ze eerder individueel kregen
• Het kan helpen een betere verwerking van problemen: contact met iemand die
dezelfde ervaring heeft met een bepaalde ziekte kan ondersteunend zijn. Als
vroedvrouw kom je aan begeleiding minder toe, door tijdsgebrek, maar ook owv
bepaald schroom of angst om zaken met patiënten te bespreken. In groep komen ze
vaak een mede-patiënt tegen die hetzelfde meemaakte waar ze dan mee in contact
komen en op die manier elkaar ondersteunen.
• Empowerment: een proces van versterking waarbij individuen, organisaties en
gemeenschappen greep krijgen op hun eigen situatie en de omgeving, via het
verwerven van controle, aanscherpen van kritisch bewustzijn en stimuleren van
participatie. Op 3 niveau’s:
o Individueel niveau: aanspreken van eigen kwaliteiten, ontwikkelen van
vaardigheden met toename van zelfbewustzijn, zelfvertrouwen.
o Collectief vlak: aanwenden van krachtbronnen in de eigen omgeving: sociale
steun van familie, vrienden, zelforganisatie, lotgenotencontact …
o Politiek-maatschappelijk niveau: macht om verandering door te voeren: vb
veranderen van vooroordelen, betere toegankelijkheid, beïnvloeden van wet-
en regelgevingen.
• Ander dan gebruikelijk contact tussen vroedvrouw en patiënt – beide partijen leren
elkaar op andere manier kennen.
• Het levert goede PR (public relations = bevorderen van het wederzijds begrip tussen
een organisatie en haar publieksgroepen) op voor ziekenhuis, verpleegafdeling …
,Effectieve elementen van groepsvoorlichting:
• Programma op maat: Aansluiten bij behoefte en interesse doelgroep Betrekken
doelgroep bij opzetten activiteit
• Ruimte voor individuele benadering: Ruimte voor vragen, mogelijkheid maken
afspraak voor persoonlijk gesprek, Persoonlijke doelen stellen
• Afwisseling van werkvormen: Blijft aandacht vasthouden, Komt tegemoet aan
bestaan van verschillende leervoorkeuren (‘leren van volwassenen’) - Actieve
werkvormen: Bevorderen verwerken en onthouden van informatie, Actief niet
noodzakelijk fysiek actief -> cognitief actief ->Leerpiramide vorige les
• Doelen stellen: Persoonlijke doelen stellen -> kleine haalbare stappen, Delen met
groep
• Feedback geven: Vooral belonen helpt, Nog sterker in een groep
• Aanleren vaardigheden: VH helpen deelnemers barrières te overwinnen en het
gezonde gedrag in praktijk te brengen
• Afnemende begeleiding: Mensen steeds meer laten vertrouwen op en uitbouwen
van eigen effectiviteit
• Follow-up: ‘Sociale druk’ die motiveert om gezond gedrag vol te houden of opnieuw
op te pakken.
Verwachtingen ouders:
• Professioneel
• Kennis van zaken
• Eerlijk
• Respectvol
• Empathische
• Ziet ouders als volwassenen die zelf verantwoordelijkheid kunnen nemen voor eigen
keuzes
DEEL 2: LEREN VAN VOLWASSENEN
Kolb- leerstijl:
• Kolb heeft een theorie over het leren van volwassenen ontwikkeld. Hij gaat er van
uit dat volwassenen verschillend leren. Zij hebben zich kennis en inzichten eigen
gemaakt of geleerd een vaste cyclus doorlopen is. Deze twee dimensies (actief –
passief; abstract – concreet) leiden tot vier fasen in het leerproces. De vier fasen
moeten geheel doorlopen zijn wil het leerproces succesvol zijn.
, • Elke volwassene heeft een persoonlijke voorkeur voor één van deze 4 leerstijlen.
In het zich eigen maken van nieuwe kennis en inzichten starten volwassenen in
hun persoonlijk voorkeurleerstijl. Vervolgens worden de overige fasen van het
leerproces doorlopen. Iedere groep is altijd samengesteld uit vertegenwoordigers
van de 4 verschillende groepen.
• Deze 4 leerstijlen zijn ten opzichte van elkaar niet "meer" of "minder", beter of
slechter.
o De Dromer:
voorkeur voor open leersituatie waarin hij zijn eigen mening naar
voor kan brengen: bv brainstormen.
Wil nieuwe ervaringen opdoen en vanuit verschillende
invalshoeken bekijken
o De Denker:
Voorkeur voor leersituaties
waarvan achtergronden
onderzocht moeten worden
Wil nieuwe ideeën vormen en
overdenken
o De Beslisser:
Voorkeur voor gestructureerd
informatief programma
Wil nieuwe dingen leren en toepassen
o De Doener:
Voorkeur voor direct toepasbare inhouden
Wil actief zijn en ruimte hebben om te oefenen
Visuele leerstijl:
• zien van tekeningen, demonstraties, voorbeelden, video's en geschreven materiaal,
• reageren bv. met: "ik zie wat je bedoelt", "dat kan ik mij levendig voorstellen", " mij
lijkt het alsof je...".
• Je kan ze herkennen in de groep doordat zij 'opklaren' bij het zien van informatie, zij
commentaar geven op details in video's,
• Deze mensen zijn bijvoorbeeld goed in het samenstellen van dingen ahv. doe-hetzelf
instructies (puzzelen)
Auditieve leerstijl:
• verbale betrokkenheid, het gebruik van geluid om iets voor te stellen, houden van
discussies, het luisteren naar ervaringen van anderen en verhalen, kunnen zuiver
gesproken instructies volgen/verstaan
• reageren met dingen zoals: "als ik je goed heb verstaan, bedoel je ...", "het klinkt
als…”