Samenvatting Sociaal Recht
Collectief arbeidsrecht
Organisaties voor werknemers en voor werkgevers
Doel: beroepsbelangen van de leden verdedigen
Sociale partners
Aansluiting is vrij
Organisaties voor werknemers
Interprofessionele organisaties
De drie nationale vakverbonden: ABVV, ACV & ACLVB
Professionele organisaties:
Vakcentrales per sector/bedrijfstak
Zijn aangesloten bij de nationale vakverbonden
ACV Metea/ABVV Metaal; ACV Transcom/BTB; ACV BIE (bouw, industrie en energie)/ABVV
Bouw; Puls!(vroeger LBC NVK)/BBTK,…
Organisaties voor werkgevers
Interprofessionele organisaties
VBO
Unizo
Boerenbond
Professionele organisaties
Sectorfederaties per sector/bedrijfstak
Aangesloten bij het VBO
Agoria, fedustria, Federatie bouw, Comeos,…
Collectief overleg
Door sociale partners
In collectieve overlegorganen
De overlegorganen zijn samengesteld uit de vertegenwoordigers van de representatieve organisaties
voor werkgevers & werknemers
Groep van 10:
Interprofessioneel niveau
Interprofessionele sociale partners (werkgevers en werknemers vertegenwoordigers)
Uitwerking regeringsbeslissingen
IPA’s
Minimumrechten op vlak van arbeidsvoorwaarden en sociale zekerheid
Loonnorm
Kaderakkoord dat verder moet uitgewerkt worden via wetten, besluiten en CAO’s
Nationale Arbeidsraad (NAR)
1
, Paritaire samenstelling: WG = WN
Voor WN: uit ABVV, ACLVB & ACV
Voor WG: UNIZO, VBO, BB
Bevoegdheid:
Adviserende bevoegdheid
Sluiten van cao’s
www.cnt-nar.be
Paritair Comité (PC):
Op niveau van de bedrijfstak
Paritaire samenstelling: WG = WN
Sectorfederaties & vakcentrales
Bevoegdheid:
Cao’s tot stand doen komen
Geschillen tussen werkgevers en werknemers voorkomen/bijleggen
Aanvaarden economische of technische reden bij ontslag beschermde werknemer
Elk PC heeft een nummer:
Arbeiders: 100-tallen
Bedienden: 200-tallen
Gemengd: 300-tallen
Voornaamste bedrijfsactiviteit bepaalt bevoegde paritaire comité
http://www.werk.belgie.be
Voorbeeld: een bouwbedrijf heeft een schoonmaakster in dienst = PC voor het bouwbedrijf
Opgericht per sector (FOD WASO lijst met alle PC)
De ondernemingsraad en het Comité voor Preventie en Bescherming op het werk (CPBW)
Op ondernemingsniveau
https://www.hetacv.be/stem-acv/faq-sociale-verkiezingen/wat-zijn-sociale-verkiezingen
Ondernemingsraad:
Overleg en samenwerking voor arbeidsaangelegenheden op economisch en sociaal gebied
In elke onderneming die gemiddeld 100 werknemers tewerkstelt
Samenstelling:
Ondernemingshoofd
Werkgeversafgevaardigden: leidinggevenden
Werknemersafgevaardigden: verkozen
Bevoegdheid:
Recht op informatie
Jaarlijks/trimestrieel: economische toestand & invloed op tewerkstelling
Occasioneel: herstructureringen & collectieve ontslagen
Recht van advies
Personeelsbeleid, herstructureringen, aanwervingscriteria,…
Beslissingsbevoegdheid
Arbeidsreglement, vakantiedagen, vervangingsdagen feestdagen,…
Controlebevoegdheid
Comité voor Preventie en Bescherming op het werk (CPBW):
2
, Onderneming die gemiddeld 50 werknemers tewerkstelt
Samenstelling & verkiezing: idem OR
Arbeidsveiligheid, gezondheid, ergonomie, arbeidshygiëne, verfraaiing arbeidsplaatsen, welzijn op het
werk,…
Collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s)
Wie kan een cao sluiten?
Langs de zijde van de WN:
Representatieve werknemersorganisaties
Langs de zijde van de WG:
Representatieve werkgeversorganisaties of individuele werkgevers of een groep van
werkgevers
Waar kan een cao worden gesloten?
In de NAR → interprofessionele cao’s
In het PC → sectorale cao’s
Tussen werkgever en vakbondssecretarissen → ondernemingscao’s
Toepassing:
Wat zijn de minimumlonen in de sector van de vrije beroepen?
Neerlegging van cao’s
Verplicht – bij FOD WASO
Cao wordt meer dan akkoord tussen partijen
Bindend voor aangesloten werkgevers en hun werknemers
Beperkt bindend voor niet aangesloten werkgevers
Algemeen verbindend verklaring van cao’s
Voor cao’s gesloten in paritair orgaan
Cao wordt bindend voor iedereen
Syndicale afvaardiging (vakbondsafvaardiging)
Begrip
Vertegenwoordiging van de werknemers die bij een van de erkende vakbonden zijn
aangesloten
Geen overlegorgaan
Cao nr. 5 bepaalt de grote lijnen
Oprichting & ontslagbescherming
Bevoegdheden:
Arbeidsverhoudingen, onderhandelingen met de werkgever, controle op de naleving van
sociale wetgeving/arbeidsreglement/arbeidscontracten, dienstverlening/onthaal werknemers
Sectorale cao’s bepalen de details
Herhaling: collectief arbeidsrecht
Zijn volgende stellingen juist of fout?
Agoria is een interprofessionele werkgeversorganisatie
Fout: professionele werkgeversorganisatie
3
, Puls! is een professionele werknemersorganisatie
Juist
Een ondernemingsraad moet worden ingericht vanaf 50 werknemers.
Fout: vanaf 100 werknemers
In de NAR worden sectorale cao’s afgesloten.
Fout: interprofessionele cao’s
De vakbondsafgevaardigden worden verkozen via sociale verkiezingen
Fout: sectoraal geregeld
Elke cao dient algemeen bindend verklaard te worden
Fout: het hoeft niet, elke cao moet worden neergelegd
Algemene begrippen i.v.m. de WAO
Begrip arbeidsovereenkomst
Wederkerigheid
Beide partijen hebben een verbintenis/ verplichting
Arbeid
Loon
Gezag/ ondergeschikt verband
De ene partij moet onder het gezag staan van de andere partij
Aannemingsovereenkomst: de ene partij gaat werk verrichten voor een andere partij, maar
het gaat om zelfstandigen dus geen gezag.
Ondergeschikt verband
Kenmerken
Arbeidsrelatiewet
Criteria voor de beoordeling van de arbeidsrelatie
Sociale inruiling (commissie)
Schijnzelfstandigen & pseudowerknemers
Herkwalificatie & strafsancties
Toepassingsgebied van de WAO
Werklieden
Bedienden
Handelsvertegenwoordigers
Dienstboden
NIET:
Statutair overheidspersoneel
Leerovereenkomsten
Vrijwilligers
Uitzendarbeid
Vormvereisten
Consensueel contract → geen vormvereisten
Uitzonderingen:
AO voor studenten
AO bepaalde duur en bepaald werk
4
Collectief arbeidsrecht
Organisaties voor werknemers en voor werkgevers
Doel: beroepsbelangen van de leden verdedigen
Sociale partners
Aansluiting is vrij
Organisaties voor werknemers
Interprofessionele organisaties
De drie nationale vakverbonden: ABVV, ACV & ACLVB
Professionele organisaties:
Vakcentrales per sector/bedrijfstak
Zijn aangesloten bij de nationale vakverbonden
ACV Metea/ABVV Metaal; ACV Transcom/BTB; ACV BIE (bouw, industrie en energie)/ABVV
Bouw; Puls!(vroeger LBC NVK)/BBTK,…
Organisaties voor werkgevers
Interprofessionele organisaties
VBO
Unizo
Boerenbond
Professionele organisaties
Sectorfederaties per sector/bedrijfstak
Aangesloten bij het VBO
Agoria, fedustria, Federatie bouw, Comeos,…
Collectief overleg
Door sociale partners
In collectieve overlegorganen
De overlegorganen zijn samengesteld uit de vertegenwoordigers van de representatieve organisaties
voor werkgevers & werknemers
Groep van 10:
Interprofessioneel niveau
Interprofessionele sociale partners (werkgevers en werknemers vertegenwoordigers)
Uitwerking regeringsbeslissingen
IPA’s
Minimumrechten op vlak van arbeidsvoorwaarden en sociale zekerheid
Loonnorm
Kaderakkoord dat verder moet uitgewerkt worden via wetten, besluiten en CAO’s
Nationale Arbeidsraad (NAR)
1
, Paritaire samenstelling: WG = WN
Voor WN: uit ABVV, ACLVB & ACV
Voor WG: UNIZO, VBO, BB
Bevoegdheid:
Adviserende bevoegdheid
Sluiten van cao’s
www.cnt-nar.be
Paritair Comité (PC):
Op niveau van de bedrijfstak
Paritaire samenstelling: WG = WN
Sectorfederaties & vakcentrales
Bevoegdheid:
Cao’s tot stand doen komen
Geschillen tussen werkgevers en werknemers voorkomen/bijleggen
Aanvaarden economische of technische reden bij ontslag beschermde werknemer
Elk PC heeft een nummer:
Arbeiders: 100-tallen
Bedienden: 200-tallen
Gemengd: 300-tallen
Voornaamste bedrijfsactiviteit bepaalt bevoegde paritaire comité
http://www.werk.belgie.be
Voorbeeld: een bouwbedrijf heeft een schoonmaakster in dienst = PC voor het bouwbedrijf
Opgericht per sector (FOD WASO lijst met alle PC)
De ondernemingsraad en het Comité voor Preventie en Bescherming op het werk (CPBW)
Op ondernemingsniveau
https://www.hetacv.be/stem-acv/faq-sociale-verkiezingen/wat-zijn-sociale-verkiezingen
Ondernemingsraad:
Overleg en samenwerking voor arbeidsaangelegenheden op economisch en sociaal gebied
In elke onderneming die gemiddeld 100 werknemers tewerkstelt
Samenstelling:
Ondernemingshoofd
Werkgeversafgevaardigden: leidinggevenden
Werknemersafgevaardigden: verkozen
Bevoegdheid:
Recht op informatie
Jaarlijks/trimestrieel: economische toestand & invloed op tewerkstelling
Occasioneel: herstructureringen & collectieve ontslagen
Recht van advies
Personeelsbeleid, herstructureringen, aanwervingscriteria,…
Beslissingsbevoegdheid
Arbeidsreglement, vakantiedagen, vervangingsdagen feestdagen,…
Controlebevoegdheid
Comité voor Preventie en Bescherming op het werk (CPBW):
2
, Onderneming die gemiddeld 50 werknemers tewerkstelt
Samenstelling & verkiezing: idem OR
Arbeidsveiligheid, gezondheid, ergonomie, arbeidshygiëne, verfraaiing arbeidsplaatsen, welzijn op het
werk,…
Collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s)
Wie kan een cao sluiten?
Langs de zijde van de WN:
Representatieve werknemersorganisaties
Langs de zijde van de WG:
Representatieve werkgeversorganisaties of individuele werkgevers of een groep van
werkgevers
Waar kan een cao worden gesloten?
In de NAR → interprofessionele cao’s
In het PC → sectorale cao’s
Tussen werkgever en vakbondssecretarissen → ondernemingscao’s
Toepassing:
Wat zijn de minimumlonen in de sector van de vrije beroepen?
Neerlegging van cao’s
Verplicht – bij FOD WASO
Cao wordt meer dan akkoord tussen partijen
Bindend voor aangesloten werkgevers en hun werknemers
Beperkt bindend voor niet aangesloten werkgevers
Algemeen verbindend verklaring van cao’s
Voor cao’s gesloten in paritair orgaan
Cao wordt bindend voor iedereen
Syndicale afvaardiging (vakbondsafvaardiging)
Begrip
Vertegenwoordiging van de werknemers die bij een van de erkende vakbonden zijn
aangesloten
Geen overlegorgaan
Cao nr. 5 bepaalt de grote lijnen
Oprichting & ontslagbescherming
Bevoegdheden:
Arbeidsverhoudingen, onderhandelingen met de werkgever, controle op de naleving van
sociale wetgeving/arbeidsreglement/arbeidscontracten, dienstverlening/onthaal werknemers
Sectorale cao’s bepalen de details
Herhaling: collectief arbeidsrecht
Zijn volgende stellingen juist of fout?
Agoria is een interprofessionele werkgeversorganisatie
Fout: professionele werkgeversorganisatie
3
, Puls! is een professionele werknemersorganisatie
Juist
Een ondernemingsraad moet worden ingericht vanaf 50 werknemers.
Fout: vanaf 100 werknemers
In de NAR worden sectorale cao’s afgesloten.
Fout: interprofessionele cao’s
De vakbondsafgevaardigden worden verkozen via sociale verkiezingen
Fout: sectoraal geregeld
Elke cao dient algemeen bindend verklaard te worden
Fout: het hoeft niet, elke cao moet worden neergelegd
Algemene begrippen i.v.m. de WAO
Begrip arbeidsovereenkomst
Wederkerigheid
Beide partijen hebben een verbintenis/ verplichting
Arbeid
Loon
Gezag/ ondergeschikt verband
De ene partij moet onder het gezag staan van de andere partij
Aannemingsovereenkomst: de ene partij gaat werk verrichten voor een andere partij, maar
het gaat om zelfstandigen dus geen gezag.
Ondergeschikt verband
Kenmerken
Arbeidsrelatiewet
Criteria voor de beoordeling van de arbeidsrelatie
Sociale inruiling (commissie)
Schijnzelfstandigen & pseudowerknemers
Herkwalificatie & strafsancties
Toepassingsgebied van de WAO
Werklieden
Bedienden
Handelsvertegenwoordigers
Dienstboden
NIET:
Statutair overheidspersoneel
Leerovereenkomsten
Vrijwilligers
Uitzendarbeid
Vormvereisten
Consensueel contract → geen vormvereisten
Uitzonderingen:
AO voor studenten
AO bepaalde duur en bepaald werk
4
