THEORIE MSK 5 BOVENSTE KWADRANT
DEEL 1: WILLEM DE HERTOGH............................................................................................................... 2
1. BEHANDELING VAN CERVICALE KLACHTEN........................................................................................ 2
2. OUTCOME ASSESSMENT (PROMS) - NEKKLACHTEN MET UITSTRALING.......................................... 12
DEEL 2: FILIP STRUYF........................................................................................................................... 17
1: RCRSP / ROTATOR CUFF RELATED SHOULDER PAIN.......................................................................... 17
DEEL 3: JOKE DE PAUW........................................................................................................................23
1. BEHANDELING ELLEBOOG................................................................................................................ 23
2. IMMOBILISATIE................................................................................................................................. 37
DEEL 4: GASTCOLLEGE PAUL DE BUCK..................................................................................................43
HANDREVALIDATIE................................................................................................................................43
ARTROSE...........................................................................................................................................................................46
CONTUSIE/ LAXITEIT VAN DE POLS...................................................................................................................................48
FRACTUREN DISTALE RADIUS........................................................................................................................................... 50
FRACTUREN VINGERS....................................................................................................................................................... 52
CARPALE FRACTUREN: OS SCAPHOIDEUM....................................................................................................................... 54
DE QUERVAIN................................................................................................................................................................... 54
M. FLEXOR CARPI RADIALIS.............................................................................................................................................. 55
M. FLEXOR CARPI ULNARIS...............................................................................................................................................56
N. MEDIANUS................................................................................................................................................................... 57
N. ULNARIS....................................................................................................................................................................... 57
N. RADIALIS.......................................................................................................................................................................58
CARPAAL TUNNEL SYNDROOM.........................................................................................................................................58
DEEL 5: ANKE CLAES............................................................................................................................ 59
REVALIDATIE NA GEWRICHTSPROTHESE VAN DE SCHOUDER.............................................................. 59
1
,DEEL 1: WILLEM DE HERTOGH
1. BEHANDELING VAN CERVICALE KLACHTEN
1. CLASSIFICIATIE: QUEBEC TASK FORCE
= Basis voor classificatie voor nekklachten
1.1 Behandelprofielen bij patiënten met nekklachten
Profiel Kenmerken Omschrijving
Behandelprofiel A - nekpijn graad I en II Nekpijn die invloed heeft op ADL, die
- normaal beloop in 1e 6 weken na ontstaan van de
klachten verbetert.
Behandelprofiel B - nekpijn graad I en II Nekpijn die invloed heeft op ADL, die
- afwijkend beloop in 1e 6 weken van de klachten niet
- zonder dominante aanwezigheid van verbetert of verslechtert en waarbij
psychosociale herstelbelemmerende geen psychosociale
factoren herstelbelemmerende factoren
dominant aanwezig zijn.
Behandelprofiel C - nekpijn graad I en II Nekpijn die invloed heeft op ADL, die
- afwijkend beloop in 1/6 weken van de klachten niet
- met dominante aanwezigheid van verbetert of verslechtert en waarbij
psychosociale herstelbelemmerende psychosociale herstelbelemmerende
factoren factoren dominant aanwezig zijn.
Behandelprofiel D - nekpijn graad III Nekpijn waarbij neurologische
tekenen en symptomen aanwezig
zijn.
➔ Graad IV wordt niet vermeld, ernstige pathologie bvb tumor, fractuur
➔ A kent normaal beloop met hoge VAS-score
➔ B-C kennen abnormaal beloop + aan-/afwezigheid psychosociaal belemmerende factoren
2
,1.1.1 Behandelprofiel A
Definitie
● nekpijn graad I-II welke interfereert met ADL
● normaal beloop in herstel van pijn en activiteiten
Therapie
● informeren over normaal beloop en faciliteren van een adequate copingstijl
● kortdurende behandeling
● geen additionele therapie nodig
Informatie en advies
● P gerust stellen door uit te leggen dat…
- beloop van de nekpijn bij veel P gunstig is
- nekpijn niet schadelijk is
- toename van dit type pijn niet geassocieerd is met schade aan lichaamsstructuren
● P adviseren om /a/ te blijven
- uitleggen dat herstel bevorderd wordt door een matig en geleidelijk toenemend
niveau van oefenen, activiteiten en het continueren van of terugkeer naar werk
● vermijd aanbevelingen die de P zouden kunnen stimuleren om /p/ te blijven
Aanvullend bij werkgerelateerde nekpijn
● uitleggen wat mogelijke risicofactoren zijn voor het krijgen van nekpijn:
- werk waaraan hoge kwantitatieve eisen worden gesteld
- werk waarbij weinig steun uit de sociale of werkomgeving is
- werk dat bestaat uit repeterende werkzaamheden
- werk met een sedentaire werkpositie
- werk waarbij regelmatig en langdurig de nek in een voorwaartse flexiehouding is
- werk met een slechte bureau-instelling en in een slechte werkhouding
- werk met precisie
- werkomgeving
● bij sprake van arbeidsverzuim of productieverlies zonder arbeidsverzuim overwegen een
consult te adviseren bij een bedrijfs- f arbeidsfysiotherapeut
Afsluiting
● max 3 behandelsessies
3
,1.1.2 Behandelprofiel B
Definitie
● nekpijn graad I-II welke interfereert met ADL
● afwijkend beloop in herstel van pijn en activiteiten
● geen psychosociale herstelbelemmerende factoren dominant aanwezig
Therapie
● beïnvloeden van die prognostische factoren die aanwezig zijn bij de P en gerelateerd zijn aan
een vertraagd herstel (fysieke of niet-fysieke factoren)
Informatie en advies (zoals bij A)
Aanbevolen aanvullende therapie
● combineer oefentherapie met cervicale en/of thoracale mobilisatie of manipulatie
● oefentherapie dient aan te sluiten bij de behoeften, beperkingen en doelen van de P
Te overwegen therapie (bij onvoldoende effect)
● cervicaal kussen
● cognitieve gedragstherapie
● kinesiotape (bij traumagerelateerde nekpijn) voor pijnvermindering op KT
● massage (mits in combinatie met andere therapievormen- voor pijnvermindering op KT
● warmte- of koude therapie (mits in combinatie met andere therapievormen)
● werkplaats interventies (bij werkgerelateerde nekpijn)
Afgeraden therapie
● dry needling
● elektrotherapie
● ultrageluid of shockwave
● laser
Aanvullend bij werkgerelateerde klachten
Als bij behandelprofiel A, plus:
● bij vermoeden van een door het werk veroorzaakte herstelbelemmerende factor
- P adviseren contact op te nemen met bedrijfsarts of bedrijfsfysiotherapeut
- om behandelmogelijkheden te bespreken
- bij arbeidsverzuim om een re-integratietraject met de Arbodienst te bespreken
● bij een arbeidsverzuim, of bij productieverlies zonder arbeidsverzuim, dat + 4 weken blijft:
- vraag naar afspraken die zijn gemaakt met de bedrijfsarts
- overweeg P te adviseren om contact op te nemen met of door te verwijzen naar de
bedrijfs- of arbeidsfysiotherapeut, en/ of treed in overleg met de bedrijfsarts om het
verdere beleid af te stemmen
Afsluiting
● evalueer inhoud van de behandeling, therapietrouw P en behandelresultaten (met NPRS en PSK)
● beëindiging behandeling zodra afgesproken behandeldoelen bereikt zijn of indien er geen
verbetering is na 6 weken
● indien behandeling na 6 weken onvoldoende effect heeft gehad ⇒ contact met huisarts
4
,1.1.3 Behandelprofiel C
Definitie
● nekpijn graad I-II welke interfereert met ADL
● afwijkend beloop in herstel en activiteiten
● psychosociale herstelbelemmerende factoren zijn dominant aanwezig
Therapie
● beïnvloeden van die prognostische factoren die gerelateerd zijn aan een vertraagd herstel
● minder effectief om zich te richten op de pijn van de P, zorgt voor toename van de aandacht
voor pijn en het bijhorende pijngedrag
Informeren en adviseren
Als bij behandelprofiel B, plus:
● benadruk dat de psychosociale factoren een - invloed kunnen hebben op het herstel
● bij bewegingsangst of pijngerelateerde angst: uitleggen dat toenemende activiteit het herstel
bevordert en motiveer tot meer bewegen
● bespreek regelmatig de invloed van psychosociale herstelbelemmerende factoren, om te
controleren of deze factoren veranderd zijn of hun invloed op de nekpijn verminderd is
● indien de psychosociale herstelbelemmerende factoren de oorzaak zijn van het uitblijven van
herstel ⇒ contact huisarts
Aanbevolen aanvullende therapie
Als bij behandelprofiel B, plus:
● meer nadruk leggen bij oefentherapie op gedragsmatige principes en graduele toename in
blootstelling aan beweging
Te overwegen therapie (bij onvoldoende effect)
Als bij behandelprofiel B
Afgeraden therapie
Als bij behandelprofiel B
Aanvullend bij werkgerelateerde nekpijn
Als bij behandelprofiel B
Afsluiting
Als bij behandelprofiel B
1.2 Welke onderdelen kan je onderscheiden in deze therapieën?
● educatie
● oefentherapie
● mobilisaties
● afsluiting of rapporting
5
,1.2.1 Educatie
● effect van educatie bij behandeling van WAD en NAD
● WAD = posttraumatische nekklachten (whiplash associated)
● NAD = gewone nekklachten
● educatie in verschillende vormen: gesprek, brochure, video, …
● meest gegeven advies → advies om /a/ te blijven en te bewegen
● evidentie dat patiënteneducatie alleen minder effectief is dan andere conservatieve
behandelingen (fysiotherapie, oefeningen onder toezicht en massages) en advies bij verbetering van pijn,
functionele herstel en de klinische resultaten
● toch kan educatie alleen kleine en kortstondige voordelen opleveren voor patiënten met WAD in
combinatie met fysiotherapie of ER
1.2.2 Oefentherapie
● krachttraining
● stretching
● motorische controle
● proprioceptie
● balans
● voorgeschreven fysieke activiteit
● Yoga/Pilates/Tai Chi/Qigong
● ROM
● krachttraining + motorische controle
● krachttraining + stretching
● voorgeschreven fysieke activiteit + krachttraining
● multimodaal
Plot voor pijnintensiteit
- motorische controle
- YPTCQ
- g = effect size
- links: voordeel oefentherapie
- rechts: voordeel controle
- midden: nullijn - willen geen
kruising, niet significant
Plot voor pijngerelateerde beperking
- motorische controle
- YPTCQ
- krachttraining
MAAR geen verder bewijs van hoge kwaliteit
6
, ➔ De meest effectieve oefening voor mensen met nekpijn is niet bekend
➔ Motorische controle, yoga/pilates/tai chi/Qigong en krachtoefeningen bleken grote effecten te
hebben op pijn en invaliditeit
➔ Er was geen enkele vorm van lichaamsbeweging die superieur was aan andere
➔ Sommige interventies (ROM, balans en multimodale oefeningen) hadden onzekere of
verwaarloosbare effecten
➔ De zekerheid van bewijs voor fysieke inspanning interventies om chronische, niet-specifieke
nekpijn te beheersen, werd als zeer laag beoordeeld
DUS: In afwachting van verder bewijs van hogere kwaliteit zijn motor control oefeningen, YPTCQ,
krachtoefeningen oké, afgestemd op patiënt/ therapeut
1.2.3 Specifieke oefentherapie
● diepe nekflexoren
longus capitis + longus colli
● co-contracties
- extensoren (semispinalis capitis)
- scapula stabilisatoren
werken bovenste deel vd trapezius tegen
Craniocervicale flexie test:
Test diepe nekflexoren
● Px ruglig, nek in neutrale positie dmv handdoek achter
achterhoofd → extensie vermijden
● ja-knikken
● start bij 20 mmHg
(gaat normaal naar 22 mmHg bij knik en dan terug 20)
● in 5 x opbouwen tot 30 mmHg
Grafiek
● X-as: vijf opeenvolgende stappen van test
● Y-as: activiteit van de spier
● DNF worden steeds meer actief
● SCM en scaleni (global movers) willen we eerste drie
stappen nog niet actief
Activiteit van global movers is een teken dat DNF niet goed werken.
SCM is meer actief bij alle patiëntgroepen tov controlegroepen
Voorbeeldoefeningen → zie powerpoint
7
,1.2.4 Oefentherapie - dosering
➔ Oefening was gunstig voor het verminderen van pijn en invaliditeit, ongeacht de dosering
➔ Aanbevelingen voor optimale oefen dosage blijven dus onbekend
➔ Evidentie moedigt artsen aan om lichaamsbeweging te gebruiken bij de behandeling van
mechanische nekpijn
1.2.5 Conclusie
➔ Beste aanpak = combinatie (vnl combinatie oefentherapie en mobilisatie)
1.3 Articulaire technieken
● Cochrane review: effect articulaire technieken vs inactive treatment
● tijdelijke pijnvermindering
later andere aanpak nodig bvb oefeningen invoeren
● conflicting evidence voor follow-up periode
● thoracale manipulaties zorgen voor pijnreductie bij (sub)acute klachten
CTO (C6,C7-T4) beweging loopt verder dan zuiver cervicaal
hoog thoracaal vastzitten → beweging gaat enkel nog cervicaal → overbelasting CWK
oplossen door thoracale mobilisaties, stugge en stevige zone door ribben etc vs CWK zeer hypermobiel
1.4 Active en inactive treatment
1.4.1 Manipulatie/ mobilisatie versus inactive treatment
Voor subacute/ chronische NP
● Enkele manipulatie ⇒ tijdelijke pijnverlichting
● Meerdere manipulaties ⇒ tegenstrijdig bewijsmateriaal
Voor acute/ subacute NP
● Meerdere thoracale manipulaties ⇒ pijnreductie
Voor acute en chronic NP
● Meerdere thoracale manipulaties ⇒ functionele verbetering
1.4.2 Manipulatie/ mobilisatie versus andere actieve behandeling
NP algemeen
● Mobilisaties en manipulaties ⇒ positieve veranderingen in pijn, functie, QOL, GPE,
tevredenheid tot middellange termijn
Acute/ subacute NP
● Manipulaties > analgetica, NSAIDs, relaxants voor pijn, functie
● ook op lange termijn
Acute NP
● manipulaties cervicaal > thoracaal voor pijn, functie
● tot middellange termijn
8
, Subacute/ chronische NP
● Mobilisaties = US, TENS, acupunctuur, massage voor pijn, functie, QOL
● tevredenheid tot middellange termijn
1.5 Conclusie
● Manuele therapie, beweging en educatie – meestal in combinatie – lijken voor de meeste
patiënten met nekpijn de evidence-based fysiotherapie behandeling die de voorkeur heeft
● Effect sizes zijn klein
● Artsen moeten zich hiervan bewust zijn en op de hoogte blijven van nieuwe bevindingen in de
vele onderzoeksgebieden naar de behandeling van nekpijn
2. KLACHTEN BOVENSTE KWADRANT
2.1 KANS definitie
= Regelmatige of langdurige klachten in nek, schouder, arm, elleboog of pols/hand in de afgelopen 12
maanden, geheel of gedeeltelijk veroorzaakt door het werk
● meerdere oorzaken
● vaak stoornis in belasting-belastbaarheidheid (onderhouden door overbelasting)
● aspecifieke klachten!
2.1.1 Diagnostisch proces
● screening
- rode vlaggen
- niet-pluis gevoel
● analyse/ profielbepaling
- patiëntprofielen
- 3 vragen
⇨ Bevindingen anamnese en FO consistent?
⇨ Zowel stoornis in functie, beperking activiteit en participatieprobleem?
⇨ Samenhangt stoornis in functie, beperking in activiteit en participatieprobleem?
- ongunstige factoren voor herstel?
- zijn deze beïnvloedbaar?
9
, 2.1.2 Patiëntprofielen
Profiel Stoornissen in Beperkingen in Participatie Logische
functies en/ of AE activiteiten problemen samenhang
I x / / x
II x x x x
III x x x /
Profiel Algemene info Profiel specifieke informatie
I Over gezondheidsprobleem
Kennis over inzicht in Advies belasting ↘
- de klachten
II - eigen functioneren Afstemmen B-BBH
- herstel beïnvloedende factoren Stimuleren gezond beweeggedrag
- aanpassing BL-BBH
Adequaat leren omgaan met..
III Oefentherapie
Lichamelijke en mentale BBH↗
2.1.3 Behandeldoelen
⇒ Profiel I
Doel Strategie
Informeren en adviseren Begeleiden:
- Uitleg over aard gezondheidsprobleem
- Mogelijk ontstaan
- Herstel beïnvloedende factoren
- Inventarisatie provocerende en reducerende activiteiten
- Geleidelijk hervatten
- Regelmatig herevalueren
Oefenen en sturen van functies en activiteiten, manuele
Pijn ↘ verrichtingen:
Belasting ↘ - Gewrichtsfuncties
BBH ↗ - Mobiliteit ↗
- Ontspanningsoefenen
Patiëntspecifiek oefenen - Houdings-en bewegingsgevoel ↗
10