Resume
Samenvatting pedagogiek van de voorschoolse voorzieningen, jaar
- Établissement
- Universiteit Gent (UGent)
Helder, boek en lessen gecombineerd, heel duidelijk en gestructureerd
[Montrer plus]
Vendeur
S'abonner
Aperçu du contenu
Les 1: de organisatie van de voorschoolse voorzieningen1. Voorschoolse voorzieningen?
- Instanties die zorg en educatie opnemen van 0 tot start leerplichtonderwijs (5 jaar in BE, sinds 2020)
- “kinderopvang” voor 0 – 3 (groepsopvang → crèches/kinderdagverblijven en gezinsopvang →
onthaalouders)
- “kleuteronderwijs” voor 2,5 – 5/6 (basisonderwijs = kleuter + lager)
- Voorschoolse voorzieningen als basis voor leren en ontwikkelen (!Kwaliteit) → veel aandacht aan
gehecht
- vooral belangrijk voor kinderen met lage SES of migratieachtergrond
- Early Childhood Education and Care (ECEC of ECCE)
2. Split versus geïntegreerd systeem
2.1 Wat?
- Veel manieren om voorschoolse voorzieningen vorm te geven
- Splitsystemen voor jongere en oudere kinderen met een (institutionele) split
rond 3 jaar (België, Tsjechië, Nederland, Polen, Slovakije)
- aparte systemen voor kleine kinderen en wat oudere
- Geïntegreerde systemen voor de hele groep kinderen van 0 – 6, met aandacht
voor zorg én educatie (Kroatië, Slovenië, Finland, IJsland, Montenegro, Noorwegen)
- ons splitsysteem:
(ratio is de hoeveelheid kinderen per begeleider)
2.2 Gevolgen van splitsystemen
- Abrupte transities van voorschools naar kleuterschool, kan moeilijk zijn voor kind en ouders
- omgeving, verwachtingen, manieren van omgaan zijn anders
- Lage kwalificaties (kwaliteit?) → hoge kwalificaties is belangrijk voor een goede kwaliteit
- Leeromgeving (cfr. competenties)
- Slechte werkomstandigheden
- Weinig doorgroeimogelijkheden → maakt de job minder aantrekkelijk
- Inzetten op hoger gekwalificeerde medewerkers (Denemarken, Nederland, Finland)
- Aparte zorg- en educatiefocus afhankelijk van leeftijd (cfr. verschillende ministeries)
- ‘Zorg’ lijkt voorbehouden voor jongste kinderen én uitgevoerd door minder gekwalificeerde
professionals??
- ‘ echte leren’ zou pas plaatsvinden vanaf 2,5
- Lage toegankelijkheid van zorgvoorzieningen
- Plaatsgebrek
- Verschoolsing van het kleuteronderwijs
- → kleuteronderwijs als voorbereiding op lager onderwijs
- Nadruk op cognitieve en schoolse vaardigheden, ipv meer brede opvoeding
, - gevolgen voor peuters:
3. Genealogie van de verschoolsing
- de verlaging van de leerplicht is geen nieuw debat, zien we al langer terugkomen
- in het IVRK staat er dat elk kind recht heeft op onderwijs dat zich richt op de gehele ontplooiing van het
kind, men gaat er vaak vanuit dat de beste manier om dit recht te vertalen de leerplicht is
- maar het is niet evident dat elk kind even veel leert op school
3.1 Vervroeging van de leerplicht: een oud debat
Jaren 60: democratiseringsgedachte
- liberalen stellen voor om de leerplichtleeftijd te verlagen van 6 nr 5, zagen dit als middel om
zittenblijven in eerste leerjaar te doen dalen
- christelijk-socialisten stonden er ook achter, zagen dit ook als middel om selectieve karakter van lagere
school voor kinderen met lage SES te verminderen
- onderwijs kreeg voor het eerst de functie van schoolrijpheid bevorderen en sociaal-culturele handicaps
weg te werken
- minister van Onderwijs van de socialisten pleitte ook voor een verlaging van de leerplichtleeftijd, door
een project dat de continue en totale ontwikkeling van kinderen tussen 2,5 en 12 jaar te garanderen
door de kleuterschool en lagere school te integreren en een eenduidig pedagogisch project te maken
- men streefde naar een aanpak waarbij zorg en leren werden gecombineerd
Jaren 70: economische crisis
- leerplichtverlaging werd naast de vorige functies ook geïnstrumentaliseerd om werkloosheid te gaan
bestrijden in the long run → meer economische benadering, die zorg gaat meer naar achtergrond
vanaf hier
- school moest een middel worden om zichzelf te realiseren in toekomstige onzekere tijden
- De Croo had vernieuwingsideen over het onderwijs om antwoord te bieden op de technische revolutie
en groeiende werkonzekerheid
- → nieuwe onderwijsstructuur (kleuterklas tot 5, lager in 2 cycli: 5-8 en 8-11) en
leerplichtverlaging
- wou een speelleerklas in het lager voor vijfjarige schoolrijpe lln waarin basisvaardigheden al
werden aangereikt
- De Croo wou tegelijkertijd de achterstanden van lln uit minder gunstige milieus tegengaan en
ook het zittenblijven verminderen → contradictie
- niet in geslaagd om dit als een wet te laten gelden, weerstand van ACV en ouderverenigingen
voor de economische insteek van de doelstellingen
- regering Tindemans II gaf absolute voorrang aan het bestrijden van werkloosheid → stelden voor de
leerplicht te verlengen (van 14 naar 16) en te vervroegen (naar 5)
- men wou de kinderen met de zogenaamde ‘sociale handicaps’ helpen om ze meer
schoolweerbaar te maken en de overgang naar de basisschool te versoepelen,
leermoeilijkheden en affectieve stoornissen opvangen, kinderen een breder sociaal milieu
geven
- maar de focus moest op speelse activiteiten blijven liggen, niet te schools
- men gaf meer en meer weerstand tegen verlaging vd leerplicht omdat ze bang waren dat
kleuteronderwijs zo ging verschoolsen
- de meeste ouderverenigingen en het katholiek onderwijs was tegen het wetsvoorstel van de
regering Tindemans II en stelde zich ook de vraag of ze niet beter de eerste jaren van het lager
onderwijs zouden verspeelsen ipv de kleuters meer te verschoolsen
, - onderwijsminister Coens maakte werk van leerplichtverlenging van 14 nr 18 maar was tegen de
verlaging
- wou geen verschoolsing, wou een kleuterklas waar men speelde, zong en lachte ipv rekende,
las en schreef
- hierna bleef het 20 jaar stil over dit onderwerp
Jaren 2000: terugkeer van de leerplichtverlaging
- franstalige gemeenschap voert de cycli van 5-8, 8-12 jaar in, de 3de kleuterklas en eerste 2 leerjaren
worden vanaf dan als 1 pedagogisch geheel georganiseerd
- minister van onderwijs Nollet stelde een leerplichtverlaging voor tot 5 jaar om die eerste cyclus
meer wettelijke basis te geven
- onderzoek toont aan dat kwaliteit van de dagen in de kleuterklas meer uitmaakt dan de
hoeveelheid dagen dat kleuters komen
- ondanks dit onderzoek bleef de minister strijden voor een verlaging
- vanaf 2004 weer verschillende wetsvoorstellen ingediend door vanalle partijen
- uitgangspunt altijd dat onregelmatige aanwezigheid in de 3de kleuterklas bij kansarme kinderen
en kinderen die thuis geen Nederlands of Frans praten een leerachterstand zou veroorzaken in
het lager onderwijs
- derde kleuterklas werd gezien als een jaar waar lln de fundamenten van lezen, rekenen,
schrijven meekrijgen, maar mocht niet worden gezien als een vervroegd eerste leerjaar
- PISA en HIVA zeiden namelijk beide dat Vlaanderen een heel ongelijk onderwijs had
- VLOR zegt dat het debat eerder zou moeten gaan over het eerder inzetten van het gelijke
kansen decreet, meer kwaliteitsvol onderwijs en verdere professionalisering
- 2006: federale minister van maatschappelijke integratie Dupont heropende het debat
- federale Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting
bekritiseerde deze plannen
- vonden dat de aandacht moest gaan naar de manier waarop scholen omgingen met deze
kinderen
- wouden meer kwaliteitsvol onderwijs door meer partnerschap met ouders, gevoeligheid voor
diversiteit en sociale ongelijkheid,... deze dingen moesten ook worden toegepast in de
lerarenopleiding
- 2007: weer doelstellingen opgenomen in regeerakkoorden van regering-Verhofstadt III en Leterme I
- 2007: impulsplan ter bevordering van de kleuterparticipatie, 7 punten, o.a.:
- wegwerken van financiële drempels voor ouders via het toekennen van een studietoelage op
voorwaarde van regelmatige aanwezigheid van de kleuter
- verzamelen van gegevens over de participatie
- sterke ondersteuning van de kleuterschool via extra personeel
- een opdracht voor de CLB’s en Lokale Overlegplatforms in het bevorderen van
kleuterparticipatie
- een extra huisbezoek door Kind&Gezin bij kansarme/allochtone gezinnen om ouders het belang
van het kleuteronderwijs te laten inzien en sensibiliseringscampagne
- 2009: minister van onderwijs Pascale Smet voert een taaltest in voor alle kinderen die minder dan 220
halve dagen aanwezig waren in de derde kleuterklas en die thuis geen Nederlands praatten, als ze niet
slaagden moesten ze nog een jaar overdoen
- 2012: kinderbijslag werd een bevoegdheid van de gemeenschappen, vlaamse regering besliste het
een deel af te laten hangen van de kleuterparticipatie
- 2014: taaltoets afgeschaft na veel kritiek om plaats te maken voor een algemene taalscreening, dan
beslist de klassenraad of het kind wordt toegelaten tot het eerste leerjaar, indien ze minder dan 220
halve dagen aanwezig waren
- Kleuterparticipatie (aanwezigheid als voorwaarde van studietoelage, verplichte taaltest …) krijgt veel
aandacht de laatste jaren
- 2020: verlaging leerplicht naar 5 jaar door Ben Weyts
3.2 Toestand vandaag
- Departement Onderwijs publiceerde in 2015 een uitgebreid rapport over de kleuterparticipatie in
Vlaanderen, probleem van ongelijke participatie gaat niet over inschrijvingen, maar over aanwezigheid
, - kijk p 271-273 voor de grafieken
- school- en leerlingkenmerken gaan veel de participatie beïnvloeden
- kleuterparticipatie doet ertoe, maar achtergrond nog meer, kleuterschool is er niet toe in staat
om de ongelijkheid in afkomst te neutraliseren
- als onderwijs het probleem is, waarom denken we dat meer onderwijs de oplossing is?
3.3 Discussie: hoe vroeger hoe beter
- als onderwijs de ongelijke kansen reproduceert of creëert, hoe kan meer onderwijs dan de oplossing
zijn? terwijl iedereen kan zien dat België en Vlaanderen de hoogste kleuterparticipatie in de wereld
hebben
- zorg om kansarme kinderen rode draad doorheen de geschiedenis van de discussie
- eerste de arbeiderskinderen, nu de allochtonen
- gezinnen getypeerd vanuit hun tekort
- onderwijs om De Ander wat meer zoals Wij te maken, in het belang van het kind en de samenleving
- sinds de crisis van de jaren 70 vormen ongelijkheid en werkloosheid de nieuwe sociale kwestie
- bestrijden hiervan is de morele plicht van de samenleving en de economische plicht van de
burger
- → meer economische benadering, zorg en leren apart
- → vandaag ligt de leerplichtverlaging volledig in functie van de toekomstige employability en
economische rendabiliteit van de kinderen
- return on investment, school gaat bepaalde talen en culturen als meer waard beschouwen en dit zorgt
voor ongelijkheid
- beleidsmakers willen vaak onderzoeken gebruiken om hun wetten te onderbouwen, maar doen het
vaak foutief of onvolledig
- veel actueel onderzoek dat zegt dat VV idd een positieve invloed hebben op het latere leren, de
socio-emotionele ontwikkeling en de verstandelijke ontwikkeling, maar eens ze halftijds gaan
doet de frequentie er niet meer toe
3.4 Conclusie: egaliserende school of school voor diversiteit?
- interpretatie van het recht op onderwijs → recht op leren → schoolplicht is eng en we vergeten
daardoor andere rechten uit het IVRK bv die waar de visie van ouders moet gerespecteerd worden
- sociaal investeringsparadigma, bestaande ongelijkheden en uitsluitingen worden voornamelijk
benaderd als een economisch probleem
- Rode draad: deelname aan kleuteronderwijs om achterstand te voorkomen en onderwijskloof te
verkleinen. Meer onderwijs als oplossing voor onderwijsongelijkheid?
- is niet noodzakelijk zo, finland heeft grote gelijkheid in onderwijs maar lage participatie in
kleuteronderwijs
- ongelijkheid in onderwijs oplossen met meer onderwijs???
- Kleuteronderwijs als ‘prep school’
- we willen de kinderen schoolrijp maken, maar wat met de scholen kindrijp maken?
- Focus op cognitieve ontwikkeling in curricula en minder aandacht voor fysieke noden, emoties en
relaties (leren > zorg)
- onderzoek naar wat ouders van kinderen die niet genoeg naar de kleuterklas komen denken:
hebben vooral vragen over de zorg
- doordat de kleuterklas de functie krijgt van te zorgen dat de kinderen met een gelijke bagage aan de
lagere school beginnen moet de lagere school haar emanciperende functie niet meer vervullen
- dus: men gaat ervan uit dat investeringen in de voorschoolse voorzieningen sociale problemen zoals
falen op school, vroegtijdig schoolverlaten, werkloosheid en armoede kunnen voorkomen
- men gaat die bestaande ongelijkheden en uitsluitingen voornamelijk benaderen als een
economisch probleem
- dan begint de kleuterschool alleen een voorbereidende functie te krijgen op de verdere
schoolloopbaan, zonder eigen identiteit en finaliteit
- dit noemt men verschoolsing → zorg voor jonge kinderen wordt geminimaliseerd (‘Prophetic
Pedagogy’)
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur helenadp. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €16,79. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
53340 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans