KVL – Psychische kwetsbaarheid
Inhoud:
Inleiding: De patiënt met een psychische kwetsbaarheid versus de samenleving..................................5
1. Vermaatschappelijking van de zorg.................................................................................................5
1.1 Evolutie:....................................................................................................................................5
1.2 Spanningsvelden:......................................................................................................................5
2. Stigma.............................................................................................................................................6
2.1 Externe stigma’s:.......................................................................................................................6
2.2 Interne stigma’s:.......................................................................................................................6
2.3 Intern stigma + extern stigma:..................................................................................................6
2.4 Gevolgen in de GGZ:.................................................................................................................6
3. Maatschappelijke kost van de GGZ.................................................................................................7
4. Commercialisering van de zorg.......................................................................................................7
5. Werken en wonen...........................................................................................................................7
6. Euthanasie......................................................................................................................................8
7. Omgaan met een psychiatrische aandoening.................................................................................8
Hoofdstuk 1: Een blik op onze geestelijke gezondheidszorg...................................................................9
1. De geschiedenis van de psychiatrie................................................................................................9
2. De psychiatrie vandaag.................................................................................................................10
2.1 Ervaringsdeskundigen:............................................................................................................10
2.2 Enkele definities:.....................................................................................................................10
3. Een aantal markante vaststellingen op vlak van geestelijke gezondheidszorg..............................12
3.1 Overconsumptie van antidepressiva:......................................................................................12
3.2 Zelfdodingen:..........................................................................................................................12
3.3 Kinderen en jongeren:............................................................................................................12
Hoofdstuk 2: Personen met een verslaving en middelengerelateerde problemen...............................13
1. Begrippenkader............................................................................................................................13
1.1 Verslaving (addiction):............................................................................................................13
1.2 Verslaving volgens de DSM-5:.................................................................................................13
1.3 Gokverslaving volgens de DSM-5:...........................................................................................14
1.4 Drugs en psychoactieve middelen:.........................................................................................14
1.5 Neurofysiologische werking:...................................................................................................15
2. Beeldvorming................................................................................................................................16
2.1 Vicieuze cirkels die verslaving in stand houden:......................................................................16
, 2.2 Van afhankelijkheid naar herstel:............................................................................................17
Hoofdstuk 3: Diagnose en behandeling................................................................................................18
1. Psychiatrie en psychiatrische ziekten............................................................................................18
1.1 Wat is een psychiatrische ziekte?............................................................................................18
1.2 Biopsychosociaal model:.........................................................................................................18
2. Diagnose in de psychiatrie: Psychiatrisch onderzoek....................................................................19
2.1 Anamnese:..............................................................................................................................19
2.2 Aanvullende onderzoeken:.....................................................................................................19
3. Diagnose en classificatie...............................................................................................................20
4. Epidemiologie...............................................................................................................................20
5. Etiologie........................................................................................................................................20
5.1 Biologische factoren:..............................................................................................................21
5.2 Psychologische factoren:.........................................................................................................21
6. Behandeling en preventie.............................................................................................................22
6.1 Neurobiologische behandelingen:..........................................................................................22
6.2 Psychosociale interventies:.....................................................................................................22
Hoofdstuk 4: Persoonlijkheidsstoornissen............................................................................................23
1. Definitie persoonlijkheidsstoornis................................................................................................23
1.1 The big five:............................................................................................................................23
1.2 Volgens de DSM5:...................................................................................................................23
1.3 Globale kenmerken:................................................................................................................23
2. Verschillende persoonlijkheidsstoornissen...................................................................................24
2.1 Cluster A:................................................................................................................................24
2.2 Cluster B:.................................................................................................................................24
2.3 Cluster C:.................................................................................................................................24
3. Etiologie en behandeling..............................................................................................................25
3.1 Oorzaken:................................................................................................................................25
3.2 Behandeling:...........................................................................................................................25
3.3 Prevalentie:.............................................................................................................................25
Hoofdstuk 5: Angst en dwang...............................................................................................................26
1. Angst.............................................................................................................................................26
2. Dwang...........................................................................................................................................27
3. Samengevat..................................................................................................................................27
Hoofdstuk 6: Eetstoornissen.................................................................................................................28
1. Het spectrum................................................................................................................................28
1.1 Voedingsproblemen – voedingsstoornissen bij kinderen:.......................................................28
, 1.2 Eetproblemen:........................................................................................................................28
1.3 Eetstoornissen:.......................................................................................................................28
2. Bredere kijk op eetstoornissen.....................................................................................................30
2.1 Zichtbare en onzichtbare symptomen:...................................................................................30
2.2 Biopsychosociaal model – Etiologie en behandeling:..............................................................30
2.3 Beschermende factoren (preventie):......................................................................................30
Hoofdstuk 7: Stemming en psychosomatiek.........................................................................................31
1. Depressieve stemmingsstoornissen..............................................................................................31
1.1 Kernsymptomen:....................................................................................................................31
1.2 Verschijningsvormen:..............................................................................................................31
1.3 Subtypes van depressie:.........................................................................................................31
1.4 Etiologie en behandeling:.......................................................................................................32
2. Bipolaire stemmingsstoornissen...................................................................................................33
2.1 Algemeen:...............................................................................................................................33
2.2 Etiologie en behandeling:.......................................................................................................33
3. Stoornissen met lichamelijke symptomen....................................................................................34
1. Illusies - Wanen - Hallucinaties.....................................................................................................35
1.1 Illusies:....................................................................................................................................35
1.2 Hallucinaties:..........................................................................................................................35
1.3 Wanen:...................................................................................................................................35
2. Psychotische symptomen..............................................................................................................36
3. Voorkomen en verloop.................................................................................................................36
4. Behandeling..................................................................................................................................37
4.1 Antipsychotica:........................................................................................................................37
4.2 De weg naar herstel:...............................................................................................................37
Hoofdstuk 9: Neurocognitieve stoornissen...........................................................................................39
1. Delirium........................................................................................................................................39
1.1 Het delirium:...........................................................................................................................39
1.2 Prevalentie en behandeling:...................................................................................................39
2. Dementie......................................................................................................................................40
Hoofdstuk 10: Trauma en stress...........................................................................................................41
1. Stress...........................................................................................................................................41
1.1 Omgaan met stress:................................................................................................................41
1.2 Stress inschatten:....................................................................................................................41
1.3 Aanpassingsstoornissen:.........................................................................................................41
2. Trauma..........................................................................................................................................42
,2.1 Dimensies en types:................................................................................................................42
2.2 Impact en omgang:.................................................................................................................42
,Inleiding: De patiënt met een psychische
kwetsbaarheid versus de samenleving
Visie: Is een psychische kwetsbaarheid medisch of niet?
Er zijn verschillende insteken mogelijk, met verschillende benaderingen.
Psychiatrische aandoening Psychische kwetsbaarheid
- Ruimer: verschillende vormen
- Voelt minder zwaar aan
1. Vermaatschappelijking van de zorg
1.1 Evolutie:
Vermaatschappelijking= Zorg toegankelijker maken binnen de maatschappij zelf.
Vb: Niet beroep doen op mantelzorg, maar hulp krijgen binnen eigen leefwereld
Hoe komt dit?
Van residentiele zorg naar zorg in de maatschappij.
Desinstitutionalisering GGZ= Geen zorg voor psychiatrische patiënten en verst. bep. in grote instellingen.
Internationaal
Ontstaan in VS na WOII
Hoe komt het dat minder mensen opgenomen werden in instellingen?
Eerste farmaceutische middelen op de markt > beter functioneren in de maatschappij > minder
opnemen in instellingen
Evolutie:
Aanbodsgerichte institutionele zorg > vraaggestuurde zorg aangepast aan eigen leefwereld
1.2 Spanningsvelden:
Op welke manier merk je spanningsvelden in de maatschappij?
1) Zwak maatschappelijk draagvlak vs inclusie
Vb: Bovenbuur met drugsverslaving
Je mag nog zo inclusief zijn, je gaat het beu worden. Het is niet altijd gemakkelijk om mensen
met psychische kwetsbaarheid te integreren. Er is veel druk.
2) Wil/kan iedereen met een beperking in de maatschappij functioneren vs “krachtgericht werken”
Vb: Wil erkenning voor donker moment in je leven, maar er wordt gefocust op krachtgerichte.
Niet iedereen is in staat om zich te engageren voor zaken die van hen verwacht worden.
3) Er is veel eenzaamheid (dun sociaal weefsel) vs integratie
Vb: Van veilige wereld hulpverlening naar de harde buitenwereld
Maatschappij is niet altijd klaar om deze mensen te ontvangen, ze ontmoeten niemand meer
behalve hulpverleners.
Conclusie:
Residentiële en maatschappijgerichte zorg moeten elkaar aansluiten
Vermaatschappelijking en bijhorende doelstellingen (vb: empowerment) mogen nooit doel op zich zijn
,2. Stigma
Stigma= Een onterecht/negatief kenmerk voor een individu of groep dat zorgt voor isolatie.
Vb: Mensen met dreadlocks roken wiet.
Zijn stigma’s in de GGZ minder zichtbaar?
Enerzijds: Zolang je het kan verbergen niet, maar wanneer het naar buiten komt kijken ze anders naar jou.
Anderzijds: Gedragingen, automutilatie (=zelfverwonding)… zijn wel zichtbaar
Is niet zwart-wit: Er zijn gradaties in. Somatische aandoeningen zijn ook niet altijd zichtbaar.
2.1 Externe stigma’s:
Extern stigma= Labeling vanuit de maatschappij
Harde taal – “Hij komt uit het gesticht”
Geassocieerd met geweld – grote meerderheid ongevaarlijk en juist slachtoffer van geweld
Nuance: Initiatieven om de GGZ te destigmatiseren
Vb: Rode Neuzendag
2.2 Interne stigma’s:
Intern stigma= Schuldgevoel en verantwoordelijkheid omwille van je psychische kwetsbaarheid
Vb: Je drinkt en kan minder zorgen voor je kinderen > je vindt jezelf niets waard
2.3 Intern stigma + extern stigma:
Voorbeeld:
Extern: Alcoholprobleem = Eigen schuld – “Hij heeft het zelf gezocht”
Intern: Schaamte en schuldgevoel
Oorzaak van de problematiek wordt bij de persoon zelf gelegd > de persoon wordt gezien als zwak >
schaamt zich en legt de schuld bij zichzelf (internalisering) > angst om hulp te zoeken
Treatment gap= Kloof tussen diegenen die hulp nodig hebben en die hulp krijgen. (Is te groot)
Waarom zoeken mensen soms geen hulp?
Naar psychiatrie moeten is een grote drempel. Het imago is nog steeds slecht.
Schrik om naar gesprekstherapeuten te gaan
Schrik om medicatie te nemen
Economisch aspect: angst om job te verliezen
2.4 Gevolgen in de GGZ:
Hoe merk je dat de psychiatrie in de GGZ zelf niet als volwaardig gezien wordt?
1) Imago – “Psychiatrie is geen exacte wetenschap”, denigrerend in opleiding arts…
2) Inzet middelen – Slecht betaald: weinig artsen kiezen specialisatie psychiatrie > lange wachtlijsten
3) Terugbetaling – Weinig terugbetaling voor psychotherapie
4) Fysieke inbedding voor instellingen/organisaties – Not in my backyard
Not in my backyard= Gebruik willen maken van voorzieningen zonder hinder te ondervinden.
Vb: Liever geen dagcentrum voor drugsverslaafden of seksueel delinquenten naast onze eigen deur.
,3. Maatschappelijke kost van de GGZ
Maatschappelijke kost= De GGZ kost veel geld
Vb: Uitkeringen (Burn-Out), bijscholing (leerachterstand), justitie
Hoe komt het dat het zo veel geld kost?
Doordat een psychiatrisch ziektebeeld minder objectiveerbaar is dan bv. een gebroken been, is er
stigmatisering. De uitkomst is minder voorspelbaar. Er moet meer ingezet worden op preventie.
Wat kunnen we zeggen over uitgaven voor de GGZ?
Enerzijds: Grote uitgaven met verlies voor economie, sociale zekerheid, onderwijs…
Anderzijds: Uitgaven laag t.o.v. totale gezondheidsuitgaven
Investeringen in GGZ verdienen zichzelf terug
4. Commercialisering van de zorg
Commercialisering= Toename van zorgactiviteiten met als 1e doelstelling winst nastreven.
Vb: Woonzorgcentra – verdienen geld aan verblijf
Risico’s:
1) Enkel voor diegenen die het kunnen betalen (vb: zorgverzekering Amerika)
2) Enkel zorg voor problemen die het meest winst opleveren (vb: meeste subsidies)
Kan leiden tot wantoestanden. Je gaat er alles aan doen om zo goedkoop mogelijk te werken om snel
rijk te worden: verwarming minder, kleinere porties voeding…
5. Werken en wonen
Waarom zijn volgende zaken belangrijk voor mensen in de GGZ?
Werk Sociale economie en arbeidszorg Wonen
o Herstel psychisch o Hoge eisen in o Vertrouwde omgeving
welbevinden maatwerkbedrijven o Betaalbaar wonen
o Draagkracht vs o Commercialisering sector
Probleem:
verwachtingen o Minder betekenisvol werk
Tekort aan sociale woningen
o Betekenisvol
en beschut wonen
Probleem:
Stigma, mee kunnen in ratrace
, 6. Euthanasie
Euthanasie= Verzoek dat je doet als je levensmoe bent omwille van ondraaglijke ziekte.
Hoe wordt hier naar gekeken in de GGZ?
Kan toegepast worden bij uitzichtloos psychisch lijden.
Waarom is dit zo belangrijk?
Is een belangrijk preventief middel voor zelfmoord. Het is belangrijk om hen op deze mogelijkheid te
wijzen.
Hoe kijkt de maatschappij naar euthanasie bij psychisch lijden?
Ligt gevoeliger. Er wordt random een onderscheid gemaakt tussen psychisch/fysisch. (vb: depressie is
psychisch, maar men geeft medicatie voor fysische behandeling) Euthanasie gebeurt echter niet
zomaar, er moet aan strenge voorwaarden voldaan worden.
Voorwaarden euthanasie:
Wachttijd, meerdere artsen…
Geen vluchtweg voor tekort aan behandelingsaanbod of slechte leefomstandigheden
Vb: Onmenselijke omstandigheden gevangenis
Opmerking:
Als het zeker is dat er aan de leefomstandigheden nooit een einde kan komen, zijn ze ook
uitzichtloos.
Richtvraag: Geef aan de hand van een mini-casus jouw eigen visie op euthanasie en beargumenteer
deze met een aantal elementen uit de leerstof.
7. Omgaan met een psychiatrische aandoening
Wat moet je in je achterhoofd houden bij het omgaan met psychiatrische aandoeningen?
Brengt eigen beperkingen met zich mee
Zwaar voor zowel patiënt als omgeving
Zwaar om te dragen door verlies aan mogelijkheden, energie, sociale contacten…
Iedereen heeft een andere draagkracht en draaglast
Maximale ondersteuning op maat
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur matteodhuyvetter. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
