INLEIDING TOT CRIMINOLOGIE EN STRAFRECHT
HFST 4 : DE STRAFRECHTELIJKE VERANTWOORDELIJKHEID
1. STRAFRECHTELIJK SCHULDBEGRIP
- Geen straf zonder schuld
- Voor de strafbaarheid van een gedraging Volstaat niet dat er een misdrijf is gepleegd, de persoon die
het misdrijf heeft gepleegd moet schuld hebben.
- Wat is schuld?
In de zin van verwijtbaarheid: iemand in rechte kwalijk wordt genomen dat hij een misdrijf
niet heeft gemeden.
- Verwijtbaarheid als determinerende factor
-Principes:
iedereen wordt geacht de wet te kennen
iedereen is in staat om zich op grond van zijn cognitieve vermogen en wilsvermogen
normconform te gedragen (op enkele uitzonderingen na)
aanwijzing van schuld
- Rechter toetst dit vermoeden, rekening houdende met de concrete dader binnen zijn concrete
handelingscontext.
2. OPZET VS ONACHTZAAMHEID
→ moreel element of de subjectieve delictsbestanddelen
- In het Belgisch strafrecht verwijst het moreel element naar de schuld of schuldige intentie van de
dader bij het plegen van strafbaar feit.
Moreel element richt zich op psychologische toestand en intenties van de dader op het
moment van strafbaar feit
Ken verschillende vormen aannemen
o Opzettelijke of intentioneel
o Onopzettelijke of onachtzaam
- Opzettelijke of intentionele misdrijven:
Wetens en willens
Opzet ≠ motief
- Onopzettelijke of onachtzaamheidsmisdrijven:
Gebrek aan voorzichtigheid
Gebrek aan voorzorg
Zorgvuldigheidsnorm: bonus pater familias
, 2.1. OPZET VS ONACHTZAAMHEID – VOORBEELD
De tenlasteleggingen van de Reuzegommers - wat zegt het arrest?
C. Onopzettelijke doding: schuldig
“Dit neemt echter niet weg dat de nonchalance en de vanzelfsprekendheid waarmee visolie, zijnde een
consumptieproduct dat vrij in de winkel te verkrijgen is, ter gelegenheid van dit doopritueel oneigenlijk werd
gebruikt door dit zonder enige omzichtigheid en zonder enige controle bij wijze van braakmiddel overmatig toe
te dienen, naar het oordeel van het hof in de gegeven specifieke omstandigheden een gebrek aan
voorzichtigheid of voorzorg uitmaakt.”
“Het hof verwijt aan elkeen van de bij deze visproef aanwezige beklaagden een gebrek aan voorzichtigheid of
voorzorg doordat geen van hen stil gestaan heeft bij het oneigenlijk gebruik van de op overmatige wijze
toegediende visolie, en de mogelijks daaraan verbonden gezondheidsrisico’s. Verschillende beklaagden
verklaarden overigens dat zij alleen al door het ruiken van de geur van visolie misselijk werden en moesten
kokhalzen. Het is dan ook vreemd te moeten vaststellen dat geen der beklaagden zich vragen heeft gesteld bij
het overmatig toedienen van deze visolie aan de, omwille van de tot op dat moment in de koude doorgemaakte
doopactiviteiten, verzwakte en verkleumde schachten. De grote bidon van 4,5 liter was bovendien door
eenieder opgemerkt. Geen van de aanwezigen stelde een handeling om een halt toe te roepen aan de
overmatige toediening van de visolie. Integendeel er waren enkel aanmoedigingen om meer visolie te drinken.
Er was evenmin enig toezicht op de hoeveelheid visolie die aan elk van de schachten werd toegediend.
Beklaagden hebben nagelaten maatregelen van voorzichtigheid en voorzorg te nemen die een normaal student,
geplaatst in dezelfde concrete omstandigheden (studentendoop) wel had genomen.”
3. SCHULDUITSLUITINGSGRONDEN
= nemen het strafbaar karakter van de daad niet weg, maar er kan geen schuld aan de betrokken persoon
worden toegerekend of de schuld is uitgesloten
- De dader wordt verontschuldigd omdat het feit hem niet kan verweten worden.
- Algemeen karakter: toepasbaar op alle misdrijven
Iemand die toerekeningsvatbaar is beschikt over:
- Voldoende verstandelijke vermogens om rechtsregels te kennen en de draagwijdte van zijn
handelingen te begrijpen
- Voldoende mate van wilsvrijheid om zich conform deze inzichten naar dwingende regels van strafrecht
te gedragen.
DUS: hoewel de daad niet toegelaten is, is er bij een schulduitsluitingsgrond geen sprake van een misdrijf
want het moreel element ontbreekt.
- Bestraffing vereist dat iemand schuld heeft, betekend dat hij de gedraging waarvan hij wist dat ze
onrechtmatig was, niet heeft vermeden/ Alhoewel hij dit had kunnen en moeten vermijden.
- Straf is ontoelaatbaar als de dader er niets aan kon doen, als de daad hem niet verweten kon worden.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur hyndicleymans. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.