GERECHTELIJK RECHT
DEEL I. ALGEMENE BEGINSELEN
H1 : WEZEN EN FUNCTIE VAN HET GERECHTELIJK RECHT
Afd 1. BEGRIPSOMSCHRIJVING
Gerechtelijk recht
- = “Het geheel v rechtsregels die betrekking hebben op de effectuering vd materieelrechtelijke aanspraken vd
rechtssubjecten.”
o = Hoe dat je uw materieelrechtelijke aanspraken kan afdwingen.
- → Proces, maar gerechtelijk recht = ruimer :
o Ook rechtsvordering vd rechtssubjecten,
o De rechtsmacht en de bevoegdheid vd rechtbanken en hoven,
o Het geschil en het geding.
- → Gerechtelijk privaatrecht.
o Het Ger.W. = Het gemeen procesrecht.
§ Je gaat dus het Ger.W. ook toepassen op andere procedures, wnr er voor die andere
procedures geen specifieke wettelijke regeling is.
o Ook strafprocesrecht.
§ Hoe er in strafzaken moet worden gedagvaard wordt niet geregeld door het wetboek v
strafvordering. → Wordt geregeld door het Ger.W.
- Gerechtelijk wetboek heeft dubbele functie.
o M.b.t. privaatrechtelijke procedures.
o Ook voor andere procedures.
- Nauwe band met materieel recht.
Afd 2. BRONNEN (= waar vindt je de regels v gerechtelijk recht terug?)
1. Grondwet
- Art. 13 Gw. : Recht op toegang tot de rechter.
o Er geldt een verbod op eigenrichting. → Dus dan moet iedereen zich tot de rechter kunnen wenden
om de naleving v zijn rechten te kunnen afdwingen.
- Art. 23, 2° Gw. : Recht op juridische bijstand (sociale grondrechten).
o Wnr dat u zelf onvoldoende middelen heeft om naar de rechter te stappen → dan bestaat er een
systeem waarbij dat de staat uw procedurekosten zal dragen en waarbij de staat eventueel de
advocaat die u nodig heeft zal vergoeden.
- Art. 40, 144-159 Gw. : Rechterlijke macht.
o “De rechterlijke macht wordt uitgeoefend door de hoven en rechtbanken.
o De arresten en vonnissen worden in naam des Konings ten uitvoer gelegd.”
2. Verdragsrecht en recht vd Europese Unie
- Wnr je een geschil hebt binnen België is het Ger.W. v toepassing.
o Vanaf het ogenblik dat het gaat om een geschil waarin er aanknopingspunten zijn met het
grondgebied v verschillende verdragsluitende staten → dan gaan die Europese verordeningen
spelen.
- Toenemende invloed Europees recht op vlak v grensoverschrijdende geschillen.
- Art. 6 EVRM en art. 14 BUPO.
1
, - Verordening nr. 1215/2012 vh Europees Parlement en de Raad v 12 december 2012 betreffende de
rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de ten uitvoerlegging v beslissingen in burgerlijke en handelszaken
(= Brussel I bis Verordening).
o Bepaalt welke rechter bij een grensoverschrijdend geschil waar dat er aanknopingspunten zijn over
verschillende Europese lidstaten, welke rechter dat daar kennis v zal kunnen nemen.
o Bv. Duitse koper, Franse verkoper :
§ Franse verkoper heeft hout verkocht aan Duitse koper.
§ Moest getransporteerd worden via de Antwerpse haven.
§ In de Antwerpse haven moest die lading hout worden overgeslagen op een ander schip.
§ Daar is iets misgelopen en de lading hout is beschadigd geraakt.
§ Lading hout in Antwerpen, ontevreden koper in DL, verkoper in FR die zegt dat het niet zijn
fout is.
§ Welke rechters zijn bevoegd om in dat geschil uitspraak te doen?
• Hoofdregel : Zullen altijd bevoegd zijn de rechtbanken vd woonplaats vd
verweerder.
- Verordening nr. 2201/2003 vd Raad v 27 november 2003 betreffende de bevoegdheid en de erkenning en
tenuitvoerlegging v beslissingen in huwelijkszaken en inzake de ouderlijke verantwoordelijkheid.
o = Bij huwelijksmoeilijkheden.
- Verordening nr. 1206/2001 vd Raad v 28 mei 2001 betreffende de samenwerking tussen de gerechten vd
lidstaten op het gebied v bewijsverkrijging in burgerlijke en handelszaken.
- Verordening (EG) nr. 1393/2007 vh Europees Parlement en de Raad v 13 november 2007 inzake de
betekening en de kennisgeving in de lidstaten v gerechtelijke en buitengerechtelijke stukken in burgerlijke of
in handelszaken.
- Verdrag v den Haag 15 november 1965 inzake de betekening en de kennisgeving in het buitenland v
gerechtelijke en buitengerechtelijke stukken in burgerlijke en in handelszaken.
o = Haags betekeningsverdrag = op wereldniveau.
- Verordening (EG) nr. 1896/2006 vh Europees Parlement en de Raad v 12 december 2006 tot invoering ve
Europese betalingsbevelprocedure.
o → Vgl. Invordering v onbetwiste geldschulden (art. 1394/20 Ger.W.).
- Verordening (EG) nr. 861/2007 vh Europees Parlement en de Raad v 11 juli 2007 tot vaststelling ve Europese
procedure voor geringe vorderingen.
3. Gerechtelijk Wetboek
- Wet 10 oktober 1967, in werking 1 november 1970.
o Ontwerp v Charles v Reepinghen, Koninklijke commissaris voor de gerechtelijke hervorming
(opgevolgd door Ernest Krings).
o Betrachtingen :
§ Modernisering ve 3 eeuwen oud procesrecht (Ordonnance Civile 1667 ; Code de procedure
civile 1806 ; Wet Rechterlijke Organisatie 1869 ; Wet Bevoegdheid 1876).
§ 3 grote betrachtingen vd opstellers vh Gerechtelijk Wetboek :
• Eenheid v rechtsmacht cfr. nu eenheidsloket of centrale inleidingskamer.
o Helder eenvoudig systeem, gwn 1 rechtbank.
• Eenheid v rechtspleging.
o Ervoor zorgen dat de procedure voor de vrederechter op 2 verschillende
plekken identiek verloopt.
• Vereenvoudiging en versnelling v rechtspleging.
o Bv.
§ Afschaffing v verplichte procesvertegenwoordiging.
• U moet niet langer de bijstand hebben ve advocaat.
§ Minder formalisme.
§ Kennisgeving bij gerechtsbrief (door griffie).
2
, • = Naast de oproeping d.m.v. een dagvaardingsexploot
met tussenkomst vd gerechtsdeurwaarder.
• = Andere manier v oproeping.
§ Wijziging v eis.
• Zodat je geen nieuwe procedure moet starten als je iets
bent vergeten te vorderen in de geding inleidende akte.
§ Beslagprocedure.
• De gehele beslagprocedure werd geregeld in dat nieuw
Ger.W.
§ Verdwijnen pleitbezorgers.
• Pleitbezorgers hadden het contact met de cliënten →
advocaten moesten pleiten.
§ Amendering in het parlement (o.m. arr. rb.)
• De 1ste betrachting = er nooit door gekomen → niet politiek haalbaar.
• Idee v eenheidsrechtbank werd wel vooropgesteld, maar linkse partijen wilde de
arbeidsrechtbank behouden.
• Om bevoegdheidsgeschillen tussen al die rechtbanken op te lossen hebben we dan
een overlegorgaan gecreëerd = de arrondissementsrechtbank.
o Hierin zetelen de voorzitters vd rechtbank v 1ste aanleg, vd
ondernemingsrechtbank en vd arbeidsrechtbank samen om uitspraken te
doen over bevoegdheidsgeschillen.
- Latere aanvullingen (oorspronkelijk 5 delen) :
o Arbitragewet 4 juli 1972 (Deel VI)
§ = Buitengerechtelijke manier v conflictbeslechting.
o Nieuwe wet op de bemiddeling 25 februari 2005 (Deel VII)
§ = Buitengerechtelijke manier v geschiloplossing.
o Collaboratieve onderhandelingen (wet 12 juni 2018, inwerkinggetreden op 1 jan. 2019)
§ = Onderhandelingen waarbij beide partijen in de onderhandeling wordt bijgestaan door
collaboratieve advocaten (= advocaten die een bijkomende opleiding hebben gevolgd).
- Verwaarlozing 1970 – 1995
o Wet v 3 augustus 1992 tot wijziging vh Gerechtelijk Wetboek.
- Nadien talrijke wetswijzigingen (katalysator = de zaak Dutroux → zorgt voor grote hervorming v justitie)
o Octupuswetgeving met HRJ – 7 december 1998
o Adviesraad magistratuur – 8 maart 1999
o Derde weg magistratuur – 7 april 2005
o Coll. schuldenregeling – 13 december 2005
o Rechtsbijstand – 1 juli 2006
o Commissie modernisering – 20 juli 2006
o Feniks – 2005-2006 later CHEOPS Justitie, JUPORTAL (databank rechtspraak), e-Deposit: vorige
minister van Justitie besteedde dit deels uit (Diplad)
o Evaluatie korpschefs – 18 december 2006
o Instituut gerechtelijke opleiding – 31 januari 2007
- Belangrijke recente hervormingen :
o Wet 21 april 2007 verhaalbaarheid erelonen advocaat + KB 26 oktober 2007.
o Wet 26 april 2007 tot wijziging vh Gerechtelijk Wetboek met het oog op het bestrijden vd
gerechtelijke achterstand.
o Wet 15 mei 2007 deskundigenonderzoek inmiddels “gerepareerd” door art. 20 – 32 vd Wet v 30
december 2009 houdende diverse bepalingen betreffende justitie II, BS 15 januari 2010, 1889.
o Wet v 30 juli 2013 betreffende de invoering ve familie- en jeugdrechtbank.
o Wet v 1 december 2013 tot hervorming vd gerechtelijke arrondissementen en tot wijziging vh
Gerechtelijk Wetboek met het oog op een grotere mobiliteit vd leden vd rechterlijke orde.
3
, o 12 nieuwe gerechtelijke arrondissementen (kaart kennen!!)
§ → Ze wilden die proberen gelijk te trekken met de provincies (ging niet in gebieden waarin
je een complexe taalkundige samenstelling hebt).
§ Gerechtelijk gebied Antwerpen :
• Gerechtelijk arrondissement Antwerpen met afdelingen te Antwerpen, Mechelen
en Turnhout
• Gerechtelijk arrondissement Limburg met afdelingen te Hasselt en Tongeren
§ Gerechtelijk gebied Bergen :
• Gerechtelijk arrondissement Henegouwen (Hainaut) met afdelingen te Bergen,
Charleroi en Doornik
§ Gerechtelijk gebied Brussel :
• Gerechtelijk arrondissement Brussel (Bruxelles) met afdelingen te Brussel en Halle-
Vilvoorde
• Gerechtelijk arrondissement Leuven met afdeling te Leuven
• Gerechtelijk arrondissement Waals-Brabant (Brabant wallon) met afdeling te Nijvel
§ Gerechtelijk gebied Gent :
• Gerechtelijk arrondissement Oost-Vlaanderen met afdelingen te Dendermonde,
Gent en Oudenaarde
• Gerechtelijk arrondissement West-Vlaanderen met afdelingen te Brugge, Ieper,
Kortrijk en Veurne
§ Gerechtelijk gebied Luik :
• Gerechtelijk arrondissement Eupen met afdeling te Eupen
• Gerechtelijk arrondissement Namen (Namur) met afdelingen te Dinant en Namen
• Gerechtelijk arrondissement Luik (Liège) met afdelingen te Hoei, Luik en Verviers
• Gerechtelijk arrondissement Luxemburg (Luxembourg) met afdelingen te Aarlen,
Marche-en-Famenne en Neufchâteau
o Wet 26 maart 2014 tot wijziging vh Gerechtelijk Wetboek en de wet v 2 augustus 2002 betreffende
de bestrijding vd betalingsachterstand bij handelstransacties met het oog op de toekenning v
bevoegdheid aan de natuurlijke rechter in diverse materies, BS 22 mei 2014 (Wet natuurlijke
rechter).
o Wet v 25 april 2014 houdende diverse bepalingen betreffende Justitie.
o Wet 8 mei 2014 houdende wijziging en coördinatie v diverse wetten inzake Justitie.
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur mgdts. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €10,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.