ORGANISATIEONTWIKKELING
WAAROM ORGANISATIEONTWIKKELING?
- Soc sector bestaat uit organisaties (soc en publieke sector vs profit sector)
o Van opvoeder-begeleider nr coördinator
o Opvoeders begeleiders werken niet vacuüm maar de organisatie heeft invloed op hun werk
(micro-meso-macro)
2 EVOLUTIE IN DE SOC SECTOR
- Van caritatieve HV nr professionele HV
- Professionalisering
o Aanvankelijk kopien bedrijfsmanagement
o Nu stilaan meer besef van eigenheid: duaal denken
DUAAL DENKEN
- Profit sector
o Economische logica- winstbejag – klemtoon op beurzen en winst uitkeren
- Sociale/publieke sector
o Sociale logica-geen winst maar zorg en solidariteit-
Geen winst maar wel dienstverlening
De sectoren kunnen van elkaar leren, sociale leert het economische en profit leert het sociale
NIEUWE TENDENSEN
Vermarkting: de CL krijgt een budget vd overheid en koopt zorg in. Zo onstaat een markt v vraag en aanbod
waarin de zorgaanbieder zijn prijs zelf kan bepalen. Gevolg: concurrentie
Commercialisering: er ontstaan private voorzieningen opgericht door ouders maar ook door onafhankelijke
diensten die werken met zorgkoppels zoals villavip en thomashuizen
NIET DUAAL DENKEN ZOALS BEDRIJVEN
- Dienen ze een ‘goed product’ aan te bieden
- Dienen ze kostenbewust zijn
- Moeten ze ook meer efficiënt omgaan met financiële en personele middelen
- Mogen ze winst maken maar moeten ze deze wel weer investeren in betere dienstverlening
- Moeten ze net zoals ondernemingen aandacht besteden aan belang van alle stakeholders =
belanghebbenden (CL, netwerken, buurt, personeel, organisaties, diensten let wie ze werken)
Besluit
Ecologische-sociaal-ethisch combineren zoals bedrijven
,3 INZICHT VERWERVEN IN THEMA’S ZOALS..
- Organisatiestructuur en organisatiecultuur
- Strategisch management
o Elke organisatie heeft strategische doelstellingen
o Bv op HoGent: andere culturen leren kennen
- Kwaliteitsontw
- Veranderingsmanagement
- HR en leiderschap
LEERPAD 1: OMGEVING EN ORGANISATIE: ANALYSE
HOOFDSTUK 1: DE IDENTITEIT VD ORGANISATIE: HET FUNDAMENT
- Wij duiken dieper in de missie gedreven organisaties
- Binnen het fundament onderscheiden we 3 elementen
o Missie
o Visie
o Kernwaarden
- Dit fundament vormt de basis waarop alle (strategische) keuzes worden gemaakt
Enkele belangrijke vragen:
o Wat is de bestemming en de bestaansreden v/e organisatie
o Wat is de unieke bijdrage vd organisatie ten dienste v zijn omgeving
o Wat komt de omgeving te kort, als deze organisatie ophoudt te bestaan
WAT ZIJN ORGANISATIES
KENMERKEN V ORGANISATIES
Organisaties zijn functioneel en regelen het soc leven en het dagelijks gedrag v individuen
Al vanaf je geboorte kwam je in contact met organisaties (ziekenhuis, kind&gezin, kinderdagverblijf..)
Versch organisaties hebben tot doel om kinderen mee op te voeden, te onderwijzen, te ondersteunen.. zodat
ze later kunnen deelnemen aan de SL
,Verbonden zijn in en met organisaties is een constante in jouw verdere levensloop. Voor het verrichten van
arbeid, opdoen van kennis, beleven van onze religie, beschermen van onze gezondheid, beoefenen van sporten
en vrijetijdsbesteding… spelen organisaties een belangrijke rol. Verschillende aspecten van het dagelijks leven
worden opgenomen door heel verschillende organisaties.
Ook binnen het orthopedagogisch werkveld: scholen, dagcentrums, woonzorgcentra..
Maar wat hebben ze met elkaar gemeen -> het woord “organisatie” is afgeleid vh grieks “organon” wat
werktuig of hulpmiddel betekent. De organisatie is dus een hulpmiddel om een doel te bereiken.
Definitie: In een organisatie komen en werken mensen samen aan één zelfde doel of ze delen dezelfde missie =
missie gedreven organisaties wanneer een organisatie een duidelijk sociaal doel voor ogen heeft en dus impact
wil maken om van de wereld/maatschappij een betere plaats te maken voor iedereen
+ bijhorend bij de definitie = organisaties zijn:
1. Menselijke samenwerkingsverbanden
2. Gericht op het realiseren v/e duidelijk doel
3. Ontworpen als systemen v bewuste gestructureerde en gecoördineerde activiteiten
4. Verbonden met ene externe omgeving
SOCIAL PROFIT VS PROFIT ORGANISATIES
Vaak verwijzen we naar de orthopedagogische sector als de social profit sector.
De social profit = containerbegrip vr tal van organisaties die hoofdzakelijk diensten leveren met een
maatschappelijk nut
- Profit: winstmaximalisatie zodat het bedrijf kan blijven voortbestaan
- Social-profit/missie gedreven organisaties: geen winstmaximalisatie, maar streven maatschappelijke
en sociale doelen na
Vaak vallen organisaties onder de sociale sector onder de vzw-wetgeving.
Dus mogen ze winst maken:
Er wordt vaak aangenomen dat social-profit organisaties die onder de vzw-wetgeving vallen, geen winst mogen
maken uit hun activiteiten. Dit is een misvatting die ingebed ligt in de benaming: vzw staat voor ‘vereniging
zonder winstoogmerk’.
Sinds 1 januari 2020 is de vzw-wetgeving veranderd en mogen vzw’s wel winst maken. MAAR het is enkel de
bedoeling dat mogelijke winst het maatschappelijke doel van de organisatie dient en dus niet wordt uitgekeerd
aan de leden. De winst moet terugvloeien naar het doel en niet de organisatie of de leden van de organisatie
verrijken (geen winstmaximalisatie).
Van ‘vereniging zonder winstoogmerk’ kan je het nu eigenlijk zien als
‘vereniging zonder winstuitkering’.
ORGANISATIEONTWIKKELING, WAT?
opgebouwd adhv 3 belangrijke componenten
, 1. De organisatie en de omgeving
a. Elke organisatie heeft een specifieke bestaansreden die neergeschreven wordt in de
missie van de organisatie. Wrm is die specifieke organisatie nodig in de samenleving, welke
sociaal doel en impact wil die organisatie realiseren in onze samenleving.
b. Organisatie ontwikkelen een strategie waarin ze nadenken, vastleggen en focussen op wat ze
wel en niet gaan doen en hoe ze de dingen willen aanpakken om de missie concreet te
kunnen waarmaken.
c. Missie gedreven organisaties staan in directe verbinding met de omgeving waarin ze actief
zijn. Ze willen de omgeving zelf beïnvloeden (de samenleving beter maken, zich inzetten voor
specifieke doelgroepen, gerechtvaardigde sociale doelen (Simon Sinek spreekt hier over Just
Causes) nastreven…), maar ondergaan ook invloed vanuit die omgeving.
2. De organisatie en structuur
a. De organisatie beschikt over een specifieke structuur waarin mensen specifieke taken, rollen
en bevoegdheden krijgen binnen de organisatie (organigram en taakverdeling) om de missie
te kunnen waarmaken
3. De organisatie en het menselijke kapitaal
a. Binnen de organisatie is het menselijk kapitaal heel belangrijk om impact te kunnen hebben.
Om die missie te kunnen waarmaken moeten mensen aangeworven en opgeleid worden om
de functies te kunnen uitvoeren die in de structuur vastgelegd werden. De inspanningen en
realisaties moeten opgevolgd en beloond worden om de motivatie, productiviteit en het
succes in de organisatie te kunnen vasthouden.
b. Organisaties zijn dus mensenwerk: w gedragen door mensen die afh zijn v elkaar en in
interactie gaan met elkaar om via samenwerking een gemeenschappelijk (of persoonlijk) doel
te kunnen nastreven en realiseren.
c. Binnen de structuur en het menselijk kapitaal is leiderschap onmisbaar. Op welke manier dan
ook, elke organisatie wordt door één of meerdere mensen gestuurd.
Samengevat:
Missie gedreven organisaties hebben een sociaal doel voor ogen en willen een duurzame impact hebben op de
samenleving of iets betekenen voor de specifieke doelgroep waarvoor ze werken. Om deze doelen te kunnen
halen is een gepaste organisatiestructuur belangrijk waarin de rollen, taken en functies vastliggen. Eenmaal de
structuur duidelijk is, moeten de juiste mensen op de juiste plaats aangetrokken en gezet worden om deze
doelstellingen van de organisatie te verwezenlijken (Roskam, 2023).
We focussen in volgend deel op de fundamenten van een organisatie, wat geeft de organisatie identiteit, en
beschrijven de missie, visie en kernwaarden.
HET GROTE WAAROM: MISSIE, VISSIE EN KENWAARDEN
Organisaties ontstaan, bewegen, beïnvloeden en verhouden zich tot hun omgeving.
Om goed te weten wat ze kunnen betekenen vr die omgeving en hoe ze op uitdagingen flexibel moeten
inspelen of zich beschermen = organisaties hebben nood aan een sterk fundament of een ‘gevoel van
bestemming’ . Waarom doen we wat we doen?
Waarom doen we wat we doen?
Nadenken over deze fundamentele vraag is een noodzakelijke stap om verdere beslissingen aan af te toetsen
en om te weten welke richting of focus je als organisatie moet kiezen om te kunnen doen wat je wil en moet
doen. Dit stevig fundament geeft de richting aan van waar willen we met de organisatie heen en bestaat uit…
Zo te beschermen of flexibel inspelen op uitdagingen en wat te betekenen vr de omgeving
1. De missie (wat-vraag),
