PERSOONSGERICHTE
ONDERSTEUNINGSPLANNING
ORTHOPEDAGOGIEK: EEN HANDELINGSWETENSCHAP
Orthopedagogiek is een handelingswetenschap, die doelgericht onderzoekt hoe we de kwaliteit van leven, de
inclusie en participatie in de maatschappij van alle betrokkenen kunnen verbeteren (De Pauw)
Professor Erik Broeckaert:
Wie de ortho als handelingswet omschrijft heeft zn keuze al gemaakt.
Hij wenst de totaliteit vh opvoedingsgebeuren te onderzoeken en doorgronden.
Het handelen w als zinvol, doelmatig beschouwd.
Hij hoopt de gestoorde dialoog te herstellen, en het verhaal te interpreteren.
Orthopedagogie wordt dan ‘het in wijsheid samen kiezen en zinvol samen handelen, het integreren van voelen,
willen en denken in moeilijke opvoedings-en leefsituaties en dit op een planmatige wijze.
METHODISCH HANDELEN
Methodisch handelen = kenmerk v ons orthopedagogisch handelen.
-> wnr je methodisch handelt, probeer je bewust om te gaan met je opgedane kennis, inzichten en
vaardigheden. Je bent je bewust vd effecten en invloeden v jouw handelen op de ander.
Ipv intuïtief en toevallig om te gaan met personen, ondersteunen we personen om gewenste doelen voorop te
stellen en gaan we samen met de persoon aan de slag om dichter bij deze doelen te komen.
4 centrale kenmerken:
- Doelgericht
o Je ondersteunt de persoon en/of zijn netwerk om rv de persoon gewenste doelen voorop te
zetten
o Je denkt samen na over op welke manier jullie in de richting v deze vooropgestelde doelen
kunnen werken
o Voor persoon en zijn netwerk op zoek nr doelen die vr de persoon belangrijk zijn
o Vr kinderen is dit vaak doelen rond ontw & nr zelfstandigheid toe
Mr ook handhaven v eerder verworven kennis, vaardigheden of competenties
o Belangrijk dat doelgericht blijft met eigen regie, niet forceren
- Bewust
o Je kan duiden wrm je met die persoon op die manier handelt
o Bij persoonsgerichte ondersteuningsplanning
o Nadenken wat invloed v mn handelen/gedrag is op anderen
o Zelfstandigheid in organiseren vrije tijd heel belangrijk
o Soms ook intiutief handelen
- Systematisch
o Stap voor stap
1
, oKijken waar we nr toe gaan
Zodra iets in gang gezet is vraag je je steeds af wat de volgende stap moet zijn en
welke ondersteuning de persoon daarbij nodig heeft
o Elke nieuwe stap steeds in verbinding met vorige stap
- Procesmatig
o Proces doorlopen
o Tijdens handelen denken brengt het ons dichter bij doel
o Wat, hoe… we doen tijdens ondersteuning brengt het ons dichter bij doel?
Zo nee, aanpak aanpassen -> wat te veranderen om dichter bij doel te komen
o Je vraagt je voortdurend af of je in de richting vd vooropgestelde doelen werkt of bijsturingen
nodig zijn
Je vertrekt ALTIJD vanuit vraag vd persoon
o Vanuit de vraag zoek je samen met de persoon waar jullie samen nrtoe kunnen werken
o Bij methodisch handelen doe je niet zomaar, mr kan je bij alles wat je doet duiden wrm je dat
op een bep manier doet
Je hebt functionele relatie met de persoon: proberen band, connectie te maken, anders niet veel
mandaat, vertrouwensband installeren, prof afstand kunnen behouden
- Effectief werken: ik kom op mijn doel
- Efficiënt werken: wat is de doelmatigste manier, op welke manier kan ik de middelen inzetten dat ik ze
zo snel mogelijk en met zo weinig mogelijk middelen aan mijn doel kom
VERSCHILLENDE SOORTEN PLANNEN
- Beleidsplan: visie, missie, doelstellingen, werkwijze
- Afdelingsplan: specifieke orthopedagogische en agogische doelen en werkzaamheden binnen een
specifieke afdeling om het beleidsplan te bereiken
- POP: specifieke ondersteuning v 1 persoon
VAN HANDELINGSPLANNING NR EEN PERSOONSGERICHTE ONDERSTEUNINGSPROCES
Term handelingsplanning:
Sinds ‘80 centraal begrip orthopedagogiek
Definitie Rink:
(plaats de def in de tijden vd jaren 80 ofc)
“Handelingsplanning is het gebeuren in de instelling waarbij functionarissen zich beraden over de manier
waarop de leefsituatie van hun cliënten verbeterd kan worden ten gevolge van hun eigen optreden naar die
cliënten toe .”
Klemtoon ligt op de dynamieken, betrokkenheid en permanente karakter v proces
het gebeuren : handelingsplanning dus als iets dynamisch zien -> het gaat om een permanent gebeuren, ons
handelen stopt nooit
2
,Dat handelen gebeurt op basis vd regulatieve cyclus v Strien -> assessment, planning, monitoring en evaluatie
Modellen niet van buiten te kennen, kern is weten dat je dit in de versch coachingsessies gaat terug zien
Wel weten dat het een cyclisch en permanent gebeuren is
Wat te kennen:
- Cyclisch proces met 4 fasen
o Beelvorming
Wie is de persoon en wat heeft die nodig
o Planning
Waar werken we naartoe (doelen) en op welke manier (acties)
o Uitvoeren en monitoring
Acties uitvoeren, opvolgen en bijsturen
o Evalueren
Zijn de vooropgestelde doelen bereikt?
Witte pijltjes in de grijze -> je kan altijd na elke stap terugkeren naar je vorige stap
(Roze staat fout ofc)
- Functionarissen: wie is expert of deskundige om die
ondersteuningsplannen neer te pennen, wie bepaad wat
er in plan staat -> 3 modellen of brillen
Pas op! In de jaren 80 nog instelling, nu
voorziening
1. Deskundigheidsmodel
a. Opstellen plan = taak experten
b. Psycholoog verbonden aan OOC, experten bep welke ondersteuning nodig is
c. Orthopedagogen (= masters die niet alle dagen in leefgroep staan)
d. Begeleiders in leefgroep, praktijkgerichte ortho’s doen dan die plannen aan huis
e. De experten vertalen later dan get plan naar degene die de personen alledaags ondersteunen
2. Het betrokkenheidsmodel
a. Niet de experten, maar de personen die in de begeleiding of dagdagelijkse ondersteuning er
het dichtste bij staan.
3
, b. Bv de IB’s vd CL -> verantw vr de inhoud vh individueelhandelingsplan & is eindbeslisser v bv
dingen door communiceren
c. Er kan wel ter rade worden gegaan bij experten
3. Het participatiemodel
a. Vertrekken vanuit CL, persoon die je ondersteunt, wat is voor jou belangrijk
b. En netwerk gaat samen in gesprek, beslissen mee wat er voorop wordt gesteld voor persoon
c. Gedragenheid en regie vd CL is belangrijk, niet voor mr met persoon bepalen
d. Zij nemen als volwaardige partner + netwerk = partners deel aan het hele proces v
handelingsplanning
PARADIGMA-OMSLAG
We bekijken steeds meer de patiënt in zijn totaliteit
- Persoon in totaliteit met ook oog voor mogelijkheden en veerkracht
- Natuurlijk, persoonlijk netwerk als partners waarmee men in dialoog gaat
- Niet enkel oog voor de kwaliteit van zorg, maar focus meer en meer ook op kwaliteit van leven (van
zorg- naar ondersteuningsdenken)
- Netwerk krijgt hier ook een rol en wordt naast de persoon centraal gezet
- Persoon centraal en heeft de regie over zijn leven
o de ondersteuning w geïndividualiseerd: wat heeft deze specifieke persoon nodig
Maar what’s in a name?
- (individueel) ondersteuningsplan
- Behandelplan
- Therapieplan
- (individueel) handelingsplan
- Zorgplan
- Begeleidingsplan
- HVplan
Wij kiezen voor:
- Persoonsgericht ondersteuningsproces
- Persoonlijk ondersteuningsplan (POP) ipv handelingsplan
Diverse terminologie in de praktijk
Maar wij leggen steeds de nadruk op het ondersteunen vd
persoon
Praktijkvoorbeeld
4
