GROEPSDYNAMISCH
BEGELEIDEN:
WAT IS GROEPSDYNAMICA:
= onderzoekdomein met doel inzicht vergroten in hoe groepen functioneren. Binnen groepsdynamica kijkt men
volgens Johnson naar:
- gedrag groepsleden binnen groep
- ontwikkeling van groepen
- interacties groepsleden, andere groepen & organisaties
- structuur van groepen
waarom moet opvoeder zicht hebben op groepsdynamica?
- onderzoekt interactie met mekaar
- onderzoekt hiererachie & invloedsstructuren in groep
groep clienten begeleidt zijn er steeds 3 spelers waar je rekening mee moet houden:
1. begeleidingsgroep: doelgroep, bevriend met mekaar, normen/waarden, communiceren ze, …
2. team: sterke invleod hoe je clienten kan begeleiden, denk aan: samenstelling ( jaren ervaring, sterktes
& zwaktes), hoe goed je samenwerkt, …
3. jijzelf: (on)bewust voorkeuren in gedrag, beinvloedt manier van begeleiden
omdat we 3 actoren belangrijk vinden besteden we aan elk van hen aandacht binnen opleidingsonderdeel
DEEL 1: GROEPEN EN TEAMS
DEFINITIE GROEP:
David Johnson en Frank Johnson:
kenmerken van een groep:
- een doel
o gezamenlijk bep doel willen bereiken
o besef om als groep meer kans te maken dit te kunnen dan alleen
o het geheel is meer dan de som van de individuen
- een onderlinge afhankelijkheid
o iedereen is afhankelijk van elkaar in de groep
o als een gebeurtenis plaatsvindt, beïnvloedt dit net alleen ene individu maar de hele groep
- interactie
o direct contact met elkaar
- soc eenheid
o groep is een soc eenheid die uit twee of meer personen bestaat die zichzelf als lid v/e groep
beschouwen
o je kan pas spreken van een groep als de leden zichzelf zien als een deel vd groep
- wederzijde beïnvloeding
o zonder wederzijdse beïnvloeding = geen groep
1
, o iedereen beïnvloedt elkaar
- normen en rollen
o interacties worden door een aantal normen en rollen gestructureerd
o die normen en rollen kunnen schriftelijk of mondeling vastgelegd zijn
o groepsnormen zijn doorgaans (onuitgesproken) gedragsregels die voor ieder individu vd
groep gelden, overtredingen worden opgemerkt en al dan niet afgekeurd
o Remmerswaal: normen vergemakkelijken het samenwerken en de omgang met elkaar in de
groep, want iedereen wat nu wat er van hen verwacht wordt.
Groepen oefenen een actieve druk uit op de leden om zich te conformeren aan de
groepsnormen die ontw hebben
Belangrijk voor conformiteit ( mate waarin in groepsleden zich aanpassen aan
normen) en uniformiteit (eenstemmig zijn, eenheid of samenhang)
Enkel indien aan alle criteria voldaan is, spreekt men van een groep
voorbeeld laundry day:
- geen groep, kunnen direct reageren op mekaar. Wat men doet heeft invloed op mekaar. Ze hebben
geen gemeenschappelijk doel, sommigen voor sfeer, band, … gemeenschappelijk doel ontbreekt dus
geen groep. Mensen zien zichzelf niet als lid van groep, geen sociale eenheid. Losse verzameling
individuen.
DEFINITE TEAM:
Kozlowski & Ilgen:
voorbeeld leerpad: mannen die spoorweg bouwen:
- JA een team: samen bouwen, bestaat uit 6 leden, taakafhankelijk, gemeenschappelijk doel, werkt
voor organisatie
- geen goed functionerend: draagt iedereen bij, samenwerking, waardeert men mekaar, verloopt
communicatie goed, succes gezamenlijk resultaat, …
VERSCHIL TEAM EN GROEP:
team: geleerd te verbinden, samen werken aan doel, binnen team besef samenwerken = instaat doel bereiken
dat groter is dan ieders individuele mogelijkheden.
groep wordt een team als:
- teambelang > eigen belang
- cohesie
o verbondenheid, wij-gevoel, binding wordt gestimuleerd + weerstand van buitenaf om die
cohesie te doorbreken
- iedereen bijdraagt aan doel
o taken rollen en functies zijn bekend
o geen eilandjes
- goede samenwerking
o sfeer is goed en leden kunnen elkaar aanspreken
- verantwoordelijkheid opgenomen
- communicatie goed verloopt & mekaar waardeert
o ieders inbreng, ervaring, kennis en inzet wordt gewaardeerd
2
, o het team wordt betrokken bij het opl v problemen
- successen gezamenlijk resultaat
o ieders bijdrage wordt erkend, successen worden samen gevierd
OMSCHRIJVING TEAM VOLGENS KOZLOWSKI & ILGEN
- twee of meer individuen waartussen er soc interactie is en die een of meer gemeenschappelijke
doelen hebben
- de personen zijn afh v elkaar en iedereen heeft eigen toegewezen specifieke rollen en functies
- gezamenlijk doel bindt en verbindt
OMSCHRIJVING VOLGENS JEF STEVENS KU LEUVEN
Team in de non-profit sector : een team bestaat uit twee of meer leden die in onderling afhankelijkheid en door
onderling overleg de uit te voeren taken verdelen en coördineren, met oog op of in functie van een gezamenlijk
doel, binnen een breder organisatorisch verband
- twee of meer leden met onderlinge afh
- een taak vervullen -> taakafh v elkaar (mate waarin ze info, mat en ondersteuning nodig hebben)
- gezamenlijk doel
- organisatorisch verband
o meestal deel van een breder verband
o functioneert altijd binnen de visie en missie vd organisatie, regelgeving en procedures
o team en organisatie beïnvloeden elkaar wederzijds
o team dat zich aan die invloed probeert te onttrekken pleegt volgens Steven vluchtmisdrijf en
zal zichzelf buiten spel zetten
o elk team = eigen gezicht vr doel, maar eigen gezicht en dat eigen doel moeten afgestemd zijn
op het gezicht vd organisatie en haar globale doelstellingen
o anderzijds -> organisatie die niet openstaat vr de eigenheid v elk team snijdt de pas af vr
creativiteit en persoonlijkheid bij het realiseren vd uiteindelijke doelen en pleegt op die
manier aanslag op zichzelf
- een team heeft gedeelde waarden en normen
GROEPSONTWIKKELING VOLGENS TUCKMAN:
Goed te kennen!
model geeft inzicht hoe groepen & teams zich vormen.
Model beschrijft stadia die een groep doorloopt om tot goede samenwerking. Kan ook zien als stadia van
volwassenheid. Groepen lopen soms vast à nooit goed tot bloei zal komen, model op alle soorten teams van
toepassing, vriendengroepen, voetbalteams, …
Soms gebruiken we ontwikkelingsfases en niet team of groepsontwikkelingfases, bruikbaar voor groep & team.
Herkenbaarheid fases enorm, groepen als in teams, helpt meer inzicht krijgen op groepen & nuttig naar zelf
leren kijken
- reforming: als groep doorloop je het proces van groepsontwikkeling soms opnieuw mee ( gedeeltelijk
of volledig ) als er elementen in groep wijzigen
o vb: doelen wijzeigen, missie/visie, mekaar opnieuw moeten zoeken
o vb: leefgroepen nieuwe bewoner, rollen herbekijken, groepsproces start soms opnieuw door
externe factoren
3
, - fase 5: adjourning niet aanbod in filmpje
o Tuckman oorspronkelijk maar 4 fases, na samenwerken teams & groepen had hij door iets
belangrijks over hoofd gezien. Hoe je een groep afsluit:
groep die ontbindt: specifieke manier gedragen, afstand van mekaar, … kenmerkt
door moeilijk hebben met het nemen van afscheid
fase niet goed doormaken = moeilijke start nieuwe groep, oude niet
afgesloten
als begeleider oog hebben, duidelijk benoemen van het vertrek van groepslid, …
De verschillende fasen van Tuckman
1. forming
a. enthousiasme en onzekerheid
b. team wordt gevormd, leden kennen elkaar nog niet echt en zijn vooral bezig met ‘wie zit er in
mn team en wat zijn de taken’
c. teamleden zijn nog heel afh v teamleider
d. verwachtingen zijn nog niet helemaal duidelijk, gevolg = onzekerheid en onwenningheid
e. door te kort aan onderlinge verbondenheid of intimiteit = veel aandacht voor begeleider
f. mening worden nog niet uitgesproken, conflicten gerelativeerd en alles wordt beleefd en
netjes gedaan
g. einde vormfase = de leden laten de afwachtende houding los en reageren spontaner op
elkaar, ze beginnen zichzelf als deel vd groep te zien
2. storming
a. boosheid en frustratie
b. het team wordt hechter en de teamleden winnen vertrouwen
c. ze durven meningen uitspreken, gevolg = conflicten
d. individuele persoonlijkheden komen naar boven wnr te maken met elkaars ideëen en
perspectieven
e. teamleden confronteren met elkaars versch en zoeken nr opl vraagt veel aandacht
f. teamleider = begeleidende rol, stimuleren tot vrij spreken
g. rollen w duidelijk bepaald en afgebakend
4
