Dit document bevat alles uit de cursus, samen met de ppt. Dit document is geschikt voor mensen die het moeilijk hebben doorlopende tekst te leren, en het makkelijker vinden om te leren uit een document met veel afbeeldingen, kleuren, tabellen. Het is geen "echte" samenvatting (en dus verkorting) vd...
Zenuwstelsel + endocriene systemen: regeling alle lichaamsfuncties
Zenuwstelsel Endocriene systemen
Molecule Neurotransmitters Hormonen
in respons op zenuwimpuls vrijgesteld door endocriene klier(cellen)
Plaats van effect Lokaal thv synaps Op afstand via bloedbaan
Doelcellen Spiercellen, klieren of andere neuronen Specifieke cellen/organen
Start effect Snel: 1/1000 sec Traag: sec-uren-dagen
Duur effect Kort: msec Langer: sec-dagen
MERK OP: Sommige moleculen treden op als neurotransmitter en als hormoon
bv. Noradrenaline: - vrijgesteld door OS, post-ganglionaire neuronen
- als hormoon (geproduceerd in bijnieren)
1.2 EXOCRIEN, ENDOCRIEN, PARACRIEN EN AUTOCRIEN
Exocrien Endocrien
Secretie (soms via spec. kanalen) buiten het Secretie hormonen in interstitieel vocht rondom kliercellen
lichaam of spijsverteringsstelsel: -> diffusie in capillairen -> algemene bloedcirculatie
- in lichaamsholten -> hormonen circuleren via bloed doorheen lichaam
- in lumen van bepaalde organen
- aan buitenoppervlak van lichaam
Bv. zweetklieren en klieren in spijsverteringsstelsel Bv. endocriene klieren en hormoonproducerende cellen
Paracrien Autocrien
Lokaal effect op naburige Effect op dezelfde cel van
cellen waaruit ze gesecreteerd
bv. histamine vrijgesteld door mastcellen of ECL werden
-> stimulatie HCl secreties door pariëtale cellen
bv. NO vrijgesteld door endotheel
-> stimulatie vasodilatatie door gladde
spiercellen
bv. Sommige interleukines in
immunsysteem
62
,1.3 WERKING VAN HORMONEN
Hormoon bindt op recptor -> hormonale respons
Wateroplosbare hormonen Vetoplosbare hormonen
Chemische • hypothalame hormonen • steroide hormonen: afgeleiden van cholesterol
verdeling • hypotysaire hormonen • schildklierhormonen
• hormonen in spijsverteringsstelsel
(maag, dunne darm, pancreas)
Functionele Meeste circuleren vrij in bloed • In bloed gebonden aan transporteiwitten
verdeling -> interactie met receptoren op • Beperkte fractie (0,1 tot 10%) is niet gebonden
plasmamembraan van doelcellen aan transporteiwit
-> vorming boodschappermolecule in cel -> diffusie doorheen plasmamembraan van
-> cascade doelcellen voor binding aan receptor in cytosol
-> hormonale respons of nucleus
-> (de)activatie van bepaalde genen
EFFECTEN
• synthese nieuwe molecuten
• permeabiliteitsverandering van plasmamembraan
• beinvloeding transport van bepaalde molecule in of uit doelcel
• gewijzigde snelheid van metabole processen
• contractie van (gladde) spiercellen
MATE VAN RESPONS
Hangt af van:
• concentratie aan hormoon
• aantal hormoonreceptoren
• aanwezigheid van andere hormonen
o Permissief effect: gelijktijdige of recente blootstelling aan tweede/ander hormoon noodzakelijk
o Synergistisch effect: wanneer effect van beide hormonen samen > effect van elk hormoon afzonderlijk
o Antagonistisch effect: wanneer 2 hormonen een omgekeerde of tegengestelde werking hebben
63
,2. HET HYPOTHALAMUS-HYPOFYSESYSTEEM
= grote regelcentrum van hele hormoonhuishouding in lichaam
LOCATIE: aan basis van de hersenen
FUNCTIE: productie hormonen
-> via capillair netwerk in bloedcirculatie
-> bereiken verschillende doelorganen elders in lichaam
-> stimulatie hormoonproductie thv doelorganen
HORMOONVRIJSTELLING THV HYPOTHALAMUS EN HYPOFYSE wordt geregeld door
• impulsen vanuit het zenuwstelsel
• chemische veranderingen in bloed
• hormoonconcentratie vanuit doelorganen via principe van negatieve terugkoppeling:
Hormonen vanuit hypothalamus en hypofyse stimuleren productie van hormonen thv doelorganen
-> deze hormonen zorgen vervolgens voor hormoonvrijstelling↓ thv hypothalamus en hypofyse
2.1 HYPOTHALAMUS
= belangrijk regelcentrum
1 in zenuwstelsel: via zenuwimpuls -> hersenstam
2 als endocriene klier: hormonen -> hypofyse
REGULATIE ≠ LICHAAMSFUNCTIES
• honger en dorst
• lichaamstemperatuur
• slaap-waakritme
• opslag van energiereserves
• groei en ontwikkeling
• metabolisme en homeostase
1 IN ZENUWSTELSEL
2 hormonen die via zenuwuitlopers thv posterieure hypofyse worden gesecreteerd -> direct effect op lichaam:
• antidiuretisch hormoon (ADH): waterhuishouding
• oxytocine: uteruscontractie en ejectie moedermelk
64
, 2 ALS ENDOCRIENE KLIER
6 hormonen (releasing factoren) die via capillair netwerk de hormoonproductie in anterieure hypofyse beïnvloeden:
• thyreotropine-releasing hormoon (TRH): thyroïdstimulerend hormoon (TSH)↑
• groeihormoon-releasing hormoon (GHRH): groeihormoon of somatotropine (GH)↑
• groeihormoon-inhiberend hormoon of somatostatine (GHIH): groeihormoon (GH)↓
• corticotropine-releasing hormoon (CRH): corticotropine of adrenocorticotroop hormoon (ACTH)↑
+ melanocytstimulerend hormoon (MSH)↑
• gonadotropine-releasing hormoon (GnRH): luteïniserend hormoon (LH)↑ + follikelstimulerend hormoon (FSH)↑
• prolactine-releasing hormoon (PRH): prolactine (PRL)↑
2.2 HYPOFYSE
= Endocriene klier gelegen aan onderzijde van hersenen en heeft 4 onderdelen:
1) adenohypofyse
= anterieure hypofyse of voorkwab
2) neurohypofyse
= posterieure hypofyse of achterkwab
3) pars intermedia
= tussenkwab: maakt vanaf foetale
ontwikkeling onderdeel uit van
adenohypofyse
4) hypofysesteel
= infundibulum
- met zenuwvezels en bloedvaten
- verbinding tussen hypofyse en hersenen
(vnl hypothalamus)
2.2.1 ADENOHYPOFYSE
= secretie oiv hypothalame hormonen die adenohypofyse bereiken via portaal systeem (cf. de lever)
7 ≠ HORMONEN
Geproduceerd door 5 ≠ celtypes
1) Thyroïdstimulerend hormoon (TSH)
• Geproduceerd door thyreotrope cellen
• Oiv thyreotropine-releasing hormoon (TRH)
• Effect thv schildklier: schildklierhormoon↑
• Via negatieve feedback: TSH-vrijstelling↓
- direct thv hypofyse
- indirect door TRH-vrijstelling↓ thv hypothalamus
65
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur AnaisLingrong. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
