Analytische kostencalculatie
Prijsbepaling voorraad(verstrekking)
De prijs waartegen de geregistreerde verstrekkingshoeveelheid van het
materiaalverbruik worden waardeerd, is gebaseerd op diverse methoden.
Historische inkoopprijs
Techniek FIFO (first in LIFO (last in Voortschrijdend Maandgemiddelde
first out) last out) gemiddelde
Begrip Materialen Materialen Na iedere Maandelijks
worden worden aankoop wordt wordt een
verstrekt aan verstrekt aan een nieuwe gemiddelde prijs
de prijs van de de prijs van de gemiddelde berekend op basis
eerste laatst prijs berekend van de waarde
binnengekomen binnengekomen waartegen de van de
materialen. materialen. verstrekkingen beginvoorraad en
gebeuren. aankopen; de
verstrekkingen
tijdens die maand
worden
verrekend tegen
die prijs.
! let op: eindvoorraad wordt beginvoorraad voor volgende maand! Stel 9000 stuks
over aan eenheidsprijs van 5 euro dan komt er (5*9000) bij aan het begin van
volgende maand.
Marktprijs
Hieronder verstaan we de prijs waartegen de materialen terug kunnen worden
ingekocht op de markt op de dag van verstrekking.
Vervangingsprijs
Dit is de prijs op de markt (marktprijs) van de materialen op het moment dat de
verkoop van de gerede producten wordt afgelosten. Met andere woorden idem als
marktprijs maar op en ander moment, zijnde de dag van verkoop ipv dag van
verstrekking.
Standaardprijs
Hierbij word er een prijs gegeven aan de verbruikte goederen.
Cijfervoorbeeld
Zie excel bestand
,Hoeveelheidsbepaling
Bepaling van de gewerkte tijd
Directe personeelskosten: bv productiearbeiders in productiebedrijven of
projectmedewerkers in projectorganisaties. Met andere woorden, personeel dat
rechtstreeks te maken heeft met de vervaardiging van het product of dienst.
Indirecte personeelskosten: ondersteunen de directe personeelsleden en de
productieoperaties in het algemeen bij het efficiênt verloop van het productieproces. Bv
bedienden, onderhoudstechniekers, kwaliteitscontroleurs,…
In de oefeningen zal altijd het brutoloon in uw calculatie moeten zitten, dit is de loon/
wedde + RSZ.
Duurzame productiemiddelen
Vergelijkende algemene studie van de afschrijvingsmethoden
,
,Voorbeelden
Pag 62 – uitwerking zie excel
Fiscale aspecten
Fiscaal aanvaarde afschrijvingsstelsels
Methode Afschrijvingsbasis Percentage
Lineair Aanschaffingswaarde Volgens aard van de activa
Degressief Boekwaarde Volgens fiscaal keuzestelsel
Progressief Boekwaarde
Bedrijfsdrukte Aanschaffingswaarde Afhankelijk v
activagrondslag
Extracomptabele kostencalculatie
Verdeling van de kosten
Directe kosten: worden direct toegewezen aan een kostendrager
Indirecte kosten: Worden eerst op een kostenplaats geboekt
Kostenplaats
- hulpkostenplaatsen: kwantitatief meetbaar
o vb: huisvesting, onderhoud, intern transport,…
- algemene kostenplaats: niet kwantitatief meetbaar
o vb: directie, algemeen secretariaat, algemene boekhouding, planning en
budgettering, loonbureau, personeelsdienst,…
- Technische kostenplaats: niet te kennen
- Industriele kostenplaatsen of fabricagekostenplaatsen: dit zijn de
productieafdelingen of –diensten binnen de ondernemingen waarop alle
indirecte productiekosten worden toegewezen.
o Voorbeelden: hoogoven, staalfabricage, walserij, montage,
deegbereiding,…
- Verkoopkostenplaats: deze groeperen alle commerciele kosten, eventueel
onderverdeel per dienst.
o Bv: commerciele directie, verzending, reclame, marktonderzoek, magazijn
gereed product.
Van kostenplaatsen naar kostendagers
Het uiteindelijke resultaat van deze kostenverdeling is een totale kost voor elke
kostendrager en elke verkoopkostenplaats zoals weergegeven in onderstaande schema.
,
,Bepaling van de kostprijzen en resultaatbepaling
De kostendrager bevat nu alle productiekosten. Wil men echter de fabricagekosten van
de geproduceerde goederen berekenen, dan dienen enkele correcties te worden
gemaakt voor de nog niet gerede producten (zogenaamde goederen in bewerking),
bijproducten, uitval en afvalstoffen.
KD
- GIB voorraadtoename
+ GIB voorraadafname
- afvalopbrengsten
+ afvalkosten
- bijproducten of uitval
" einde productieproces verkoopbare bijproducten of uitval dan worden deze uit de
kostendrager gehaald en wordt hiervoor een afzonderlijk resultaat bepaald
Uit de aldus verkregen kostprijs van de geproduceerde goederen en de waarde van de
beginvoorraad goederen wordt de fabricagekostprijs van de verkochte goederen
afgeleid, afhankelijk van de weerhouden waarderingsmethode, namelijk FIFO, LIFO,
maandgemiddelde,…
Ten slotte wordt de verkoopprijs van de verkochte goederen berekend door aan de
fabricagekostprijs van de verkochte goederen die verkoopkosten verkregen uit de
verkoopkostenplaats toe te voegen.
Het analytisch resultaat wordt verkregen door van de output de verkoopkostprijs van de
verkochte goederen in mindering te brengen.
" samengevat krijgen we dus volgend schema met betrekking tot resultaatbepaling:
(zie volgende pag)
," zie ook voortschrijdend gemiddelde, …
Gevallenstudie massaproductie: één eindproduct, één grondstof, één bewerking
Zie excel
,Extracomptabele resultaatbepaling en kostprijscalculatie
" Bepaling van de fabricagekostprijs van de verkopen
KOSTENDRAGER
+ BV GIB
- EV GIB
+ afvalverwerkingskosten
- afval verkoopbaar
- waarde 2e keuze – bijproduct - …
= fabricagekostprijs van de geproduceerde goederen
+ BV GP > FIFO, LIFO, …
- BV GP
= fabricagekostprijs van de verkochte goederen
+ verkoopkosten
= verkoopkostprijs van de verkochte goederen
" de fabricagekostprijs van de verkochte goederen (210 000 eenheden) kan ook
rechtstreeks worden bepaald: LIFO-waardering
1) waarderen aan fabricagekostprijs: 205 000 eenheden
2) restaarde aan kostprijs uit beginvoorraad: 5000 eenheden aan 0,50/eenheid
Omzet
- verkoopkostprijs van de verkochte goederen
= analytisch resultaat
H10: extracomptabele kostencalculatie toegepast op industriële
productieprocessen
Typologie
Massaproductie
Produceren van één of meer gereden producten, en dit op massale en/of continue wijze.
De gerede producten worden afgenomen door een veelheid aan afnemers, zonder
rekening te houden met hun individuele wensen:
a) één gereed product: dezelfde grondstof ondergaat steeds hetzelfde
vervormingsproces
, b) Verschillende gerede producten: volgende mogelijkheden:
a. Het gereed product ontstaat doordat verschillende grondstoffen een
gemeenschappelijk vervormingsproces ondergaan.
i. Voorbeeld: in een maalderij worden verschillende graansoorten tot
verschillende soorten meel gemalen.
b. Het gereed product ontstaat doordat een grondstof verschillende
vervormingsprocessen ondergaat.
i. Voorbeeld: in een bakkerij vervaardigt men uit eenzelfde
meelsoort verschillende soorten brood en gebak:
c. Het gereed product ontstaat doordat verschillende grondstoffen
verschillende vervormingsprocessn ondergaan.
i. Dit is wel het meest voorkomende geval.
Ondergaat één grondstof meerdere vervormingsprocessen, dan onderscheidt men:
- Processen die administratief niet kunnen worden gesplitst.
- Productie in stadia: grondstof doorloopt opeenvolgende vervormingsprocessen
die door stilstanden gescheiden zijn.
- Productie in bedrijfsafdeling: na ieder vervormingsproces verkrijgt men een
verkoopbaar product dat ook al grondstof voor verdere bewerking kan worden
gebruikt.
Serieproducten
In dit soort bedrijven wordt een welbepaalde hoeveelheid gelijke producten vervaardigd
(hoeveelheidsbperking) of wordt gedurende een bepaalde periode een aantal producten
geproduceerd (tijdsbeperking).
Stukproductie
Hier wordt slechts één exemplaar van een product geproduceerd. Dit voldoet dan aan de
vooraf door de afnemer kenbaar gemaakte specificaties.
Gevallenstudie: productie in stadia: normaal, familiaal
Zie excel
Oefening op deze gevallenstudie: biscuits-biscottes p 474, zie excel
Kostencalculatie bij serie- en stukproductie
" NIET te kennen! (vanaf p 235 tem 247)
Verdeling van de indirecte kosten: traditionele methoden
De equivalentiecijfermethode
De equivalentiemthode, ook genoemd “relatieve kostprijsberekening”, is een verfijnde
vorm van de delingscalculatie. Zij is vooral bruikbaar in meerproductondernemingen
waar de producten een zekere onderlinge verwantschap vertonen, bijvoorbeeld een
basisproduct met diverse variëteiten.
, Algemene werkwijze:
- één van de variëteiten wordt als basis gekozen en krijgt als wegingscijfer 1;
- de andere variëteiten worden nu met de basisvariëteit in relatie gebracht
waardoor men een aantal aquivalentiecijfes (verhoudingsgetallen) krijgt.
- Die verhoudingsgetallen vermenigvuldigt men met de geproduceerde
hoeveelheid per volume variëteit, zodat men een gewogen productievolume per
avariëteit krijgt;
- De totale op al deze variëteiten betrekking hebbende kosten worden door het
totaal van de gewogen productiehoeveelheid gedeeld (delingscalculatie);
- De uitkomst daarvan wordt met de gewogen productiehoeveelheid per variëteit
vermenigvuldigd waardoor men de totale kosten per ariëteit krijgt;
- Bij deling door de werkelijke geproduceerde hoeveelheid per variêteit krijgt men
de kostprijs per eenheid van een bepaalde variëteit.
Praktisch voorbeeld
Product Product A2 Product A3 Product A4
A1
Materiaalverbruik per 1,00 1,20 1,00 0,80
stuk
Directe
personeelskosten per 6,25 5,00 3,125 5,00
stuk
Totale directe kosten per 7,25 6,20 4,125 5,80
stuk
De totale indirecte kosten op een industriële kostenplaats te verdelen voor een bepaalde
maand, zijn 140000. Voor het verdelen van de indirecte kosten, heeft men uit de
verschillen in bewerkingen tussen de vier eindproducten, volgende equivalentiecijfers
afgeleid.
Eindproduct Equivalentiecijfer (gegeven)
A1 1,0
A2 0,9
A3 0,8
A4 0,6
De productiehoeveelheid voor de vier eindproducten waren als volgt
Eindproduct Productievolume
A1 3000 stuks
A2 2500 stuks
A3 2000 stuks
A4 2500 stuks
De kostenberekening volgens de equivalentiecijfermethode start met het berekene van
een gewogen productie.
