HOOFDSTUK 3: SPAANSE NAZOMER (1556 - 1618)
3.1. Afscheid van een imperium
troonsafstand Karel V (1555) en splitsing Hb’e wereldrijk (1556)
- Ferdinand I volgt Karel op als keizer en erft Oostenrijkse gebieden met Hb’e deel van
Hongarije-Bohemen (hij vond dit niet zo eerlijk)
- Filips II wordt landsheer van Nederlanden, Franche-Comté, Spaans-Italiaanse gebieden en
overzeese kolonies
Splitsing was wel nodig want karel moest overal tegelijk zijn
Maakt ook dat de habsburgse tak zich meer op het oosten zal richten
3.2. Troonsbestijging van Filips II
troonsbestijging Filips II markeert begin van Spaans overwicht in Europa
- Fr geneutraliseerd na vrede Cateau-Cambrésis en binnenlandse oorlog
- geprivilegieerd bondgenootschap met oostenrijkse Hb’ers en verlost van centrifugale
krachten HRR
- stevige machtsposities in Italië, solide financiële basis dankzij kolonies en sterk leger en
zeemacht
Kende willem van oranje kij goed (ware besties al van kinds af aan)
‘wijs regerend vorst’
Hij heeft ook amper last van frankrijk (karel voor hem wel)
Hij moest ook die vervelende protestanten niet regeren
poging om Engeland in Spaanse invloeden te krijgen
Grootste zorg: engeland
zijn intussen ook overgegaan tot de reformatie
engeland is Protestantse staat vlak naast de nederlanden vondt hij nie cho
- 1554 (tweede) huwelijk met koningin Mary Tudor, dochter Hendrik VIII
- Mary tudor komt op troon zegt hallo we zijn katholiek nu ma ja dan vijf jaar later gaat
ze dede, en werkte dus niet, nooit fatsoenlijk doorgevoerd
- 1558 kinderloze overlijden Mary Tudor maakt einde aan Spaanse invloed op Eng’se eiland
Hij heeft meer geluk in portugal en doet da goe daar, ze mogen hun eigen politieke gewoontes
behouden via erfopvolging krijgt Filips II in 1580 Portugal in bezit + koloniale gebieden van
Portugal
Portugal betekent natuurlijk nog veel extra coloniale gebieden
Organisatie Spaanse Rijk
- Madrid = hoofdstad Spaanse imperium >< ambulante vorst Karel V
- paleis Escorial = zenuwcentrum Sp staatsmacht
- uitbouw indrukwekkende staatsbureaucratie met Raden voor specifieke regio’s of met
specifieke bevoegdheden
24
, - Sp’se centrale bestuur 1 van best georganiseerde van Eu’se continent (zeker buitenlands
beleid)
Hij heeft kij veel papieren nagelaten, schreef alles op, al zijn beslissingen
Vorst zelf neemt samenspraak met zijn raden
Elisabeth de eerste was bijvoorbeeld veel minder intens betrokken bij alle grote beslissingen
3.3 Spanje uitgedaagd
a. De Ottomaanse dreiging revisited
strijd om controle Middellandse Zee gaat door:
1. Westelijke MZ-bekken
- Ottomanen beginnen steeds meer aanvallen te richten op zuid italie, ze komen dus heel
dichtbij
- 1551/1555 Tripoli veroverd door Ottomanen; uitvalsbasis voor piraterij en aanvallen op
Malta, Sicilië en Napels
- Sp’se expeditie om Tripoli te bevrijden mislukt (1560), Ottomaanse poging om Malta te
veroveren ook mislukt (1565)
→ status quo in W MZ-bekken
2. Oostelijke MZ-bekken
- 1570 Ottomanen veroveren Cyprus op Venetië, zowat laatste christelijk-Eu’se basis in
oostelijke MZ-bekken
- Katholieke werde hierdoor echt massip
- Heilige Liga tussen paus, Venetië, Spanje en Genua om Cyprus te ontzetten
- 1571 zeeslag bij Lepanto (Ionische Zee) → overwinning voor Heilige Liga (hoogtepunt van
politieke carriere van Filips 2)
- Krijgt een enorme propaganda waarde
- Katholieke vorst kan uitpakken met een overwinning op de barbaarse ottomanen
- maar pyrrusoverwinning; Cyprus blijft Ottomaans bezit en Ott. zeemacht = niet gebroken
→ Lepanto consolideert situatie: MZ tussen Spaanse en Ottomaanse zeemacht opgedeeld
Ottomanen zullen niet meer west oprukken
b. De Nederlandse opstand : de kwelduivel van Filips 2
= grote opstand tegen landsheerlijk gezag van Filips II met verschillende oorzaken:
- opkomst + repressie Reformatie (Reformatie al heel snel doorgedrongen)
- aantrekkingskracht Reformatie versterkt door econ. problemen vanaf 1550
- ook adelijke oppositie tegen autoritaire optreden Filips II
- Nederlandse opstand is een burgeroorlog, religeuze shit was mee een aanleiding,
traditionele standen te weinig aandacht
• godsdienstkwestie door adel gehanteerd als breekijzer om vorstelijke macht te bekritiseren
• 1565 eedverbond der edelen: brede adellijke beweging om ketterijplakkaten te bannen en
afschaffing inquisitie
o Edellieden (die protestante cho vonden) vinden dat filips te fel reageert op de
protestanten
o Edelman heeft het recht om zich te verzetten tegen zijn vorst als de vorst niet luistert
• Filips II weigert toegevingen te doen waardoor toenadering tussen vorst en oppositie erg
moeilijk wordt
• 1566 conflict escaleert na uitbraak beeldenstorm en gewapende acties protestantse milities
25
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur hannedegeetere. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,39. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.