Resume
Samenvatting HOOFDSTUK 4: oorlog in europa
- Établissement
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
HOOFDSTUK 4: oorlog in europa
[Montrer plus]
Vendeur
S'abonner
Aperçu du contenu
HOOFDSTUK 4: OORLOG IN EUROPA (1618 - 1648)4.1. Europa op een keerpunt
Dertigjarige oorlog (1618-1648) = overkoepelende benaming voor drie internationale conflicten
- godsdienstoorlog in HRR
- vijandelijkheden Spanje en Republiek
- Frans-Spaans conflict
oorlog krijgt globale Europese dimensie door bondgenootschappen
- Duitse protestanten krijgen steun Fr, Engeland, Republiek, Denemarken en Zweden
- Spanje schaart zich achter keizer en Duitse katholieken
= transitieperiode in Europese politieke geschiedenis
● tanende ster van Spanje
● comeback Frankrijk
● nieuwe spelers op Europese voorplan
● basis voor latere politieke overwicht van Frankrijk en Brandenburg-Pruisen
● erkenning Republiek als soevereine staat
● Krachtsverhoudingen gaan zich wijzigen
● Meer en meer beginnen te richten op amerikaanse gebieden
4.2. Meervoudige oorzaak
heropflakkering godsdiensttwisten HRR:
- godsdienstvrede van Augsburg bezorgde Lutheranen erkenning maar niet sterk gegroeide
calvinisten
- spanning opgedreven door oprichting protestantse Evangelische Unie (1608) olv keurvorst
Frederik V van de Palts
- lokt katholieke tegenreactie uit: Katholieke liga olv Maximiliaan I van Beieren
- keizers Rudolf II, Matthias en Ferdinand II ijveren voor verdere verspreiding protestantisme
in HRR te verhinderen
profilering Denemarken en Zweden als nieuwe Europese mogendheden
- Twee andere landen die een grote rol spelen, zijn het snelst
overgegaan tot het protestantisme
- Allebij zeer goed georganiseerd
- ontwikkelen zich in 16e E tot moderne, zelfbewuste staten, met sterk centraal bestuur en
efficiënt leger
- beide landen lutheraanse staatskerk
- basis welvaart en macht is onder controle over de Sont en Oostzeehandel
- Denemarken en Zweden ondervinden niet alleen concurrentie van elkaar, maar ook van N-
Duitse steden
- op die manier dus interventie van Zweden en Denemarken in dertigjarige oorlog
- Beide staten verantwoorden inmenging in Dertig-jarige Oorlog als steun aan verdrukte
protestanten
- In werkelijkheid vooral opportuniteit om invloed in HRR uit te breiden en controle over
Noord-Duitse steden en Oostzeehandel te verwerven
- Graanhandel vanuit de baltische staten
31
, 4.3. Gefaseerd verloop
Vier fasen in de oorlog: volgens de diverse mogendheden die op de voorgrond treden
1. Boheemse fase (1618-1625)
begint met defenestratie van Praag (23 mei 1618) en opstand van de Boheemse protestanten (1618-
1620) ⇒ beginpunt van 30-jarige oorlog
defenestratie van Praag: Gezanten van de keizer worden uit de venster gegooid ☺
confrontatie tussen Evangelische unie en Katholieke liga, met inmenging van Paus en Spaanse
troepen, Saksen en Beieren
Slag op de Witte Berg (beslissend) (in de buurt van Praag, for those who want to know) eindigt in
voordeel van Katholieke Liga → dachten dat Prot. zouden winnen (hierdoor konden ze betere grip
krijgen op gebieden)
eerste fase in Praag (op breuklijn met prot. N en kath. Z)
gevechten in centrale gebieden (Paltzgraafschap, en Beieren)
Hrr is lappendeken van gebieden
Brandenburg protestanst
2
Polen katholiek
Paltsgraaf: man van de evangelische unie: wille protestantisme
zuidelijker brengen
Beieren: kiest habsburgse kant (de kant van oostenrijk): katholiek
beiren voelt zich prominent,
CLASH: protestanse troepen verzamelen zich en gaan op de witte berg
in een veldslag met de katholieke liga
protestanten waren confident
maar beieren en habsburg (katholieken) winnen
Zendt een schokgolf voor protestanten (hadden de overwinning van de
katholieken niet verwacht)
katholicisme is fameus opgelegd in boheemse gebied (en Boheemse gebieden nu ook erkend als
erfelijk Habsburgs bezit waardoor naar erfelijke monarchie gaan, geen electieve monarchie meer)
2. Deense fase (1625-1629)
1625: interventie van Christiaan IV van Denemarken ten voordele van protestantse Rijksvorsten
in het geheim financieel en militair gesteund door FR, Eng, en de republiek
Deense invasie lukt langs geen kanten en FR, Engeland en Republiek al snel weg met steun
Republiek lijdt nederlaag tegen Spanje bij Breda (1625) terwijl FR af te rekenen heeft met een door
Engeland gesteunde opstand van hugenoten
Denemarken verslagen door keizerlijk leger en trekt zich bij vrede van Lübeckt (1629) tterug uit HRR
conflict tussen Lutter en Dessau
Schokgolf voor de protestanten, levert een trauma
2 2 Christiaan: superkoning (regeert 60 jaar lang)
zit aan de Sont (doorvoerweg van al het graan)
bouwt een zelfzekere protestanse staat uit
Gesteund door frankrijk: raar want ze zijn zelf katholiek
(alles wat katholiek spanje verzwakt en wat de katholieke
duitse gebieden aan de rijn verzwakt IS GOED)
dan kunnen zij uitbreiden tot aan de rijn
Christiaan trekt duitse gebieden in en dit leidt tot catastrofe
steun wordt ingetrokken (en dan staat hij er alleen voor)
intussen spanjaarden al tot aan Breeda
32
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur hannedegeetere. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
49497 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans