GERECHTELIJKE GENEESKUNDE
MODULE 1: BASISBEGRIPPEN
1.1 DEFINITIE GERECHTELIJKE GENEESKUNDE
- = De toepassing van geneeskundige wetenschap en ervaring ter nadere opheldering van
gerezen rechtsvragen
o Maw: wetenschappelijke descipline die advies geeft op rechtsvragen op te lossen
▪ Adviezen aan magistraat maar magistraat mag die adviezen naast zich
neerleggen
- Proberen zo dicht mogelijk bij de waarheid te komen, want men was nie aanwezig bij het
plaats delict
- Niet enkel werken voor het gerecht, maar voor de MA
o Art voor het gerecht
o Arts die ten dienste staat vd MA
- Verschil met gewone geneeskunde: gerechtelijke geneeskunde (GG) is van openbare orde
o Gewone geneeskunde is een vertrouwensrelatie t- patiënt en arts
o Gerechtelijke geneeskunde h- geen medisch geheim maar is openbaar
- Wat doet GG (gerechtelijke geneeskunde)
o Onderzoeken van doden
▪ = forensische pathologie: doodsoorzaak gaan onderzoeken
o Onderzoeken van levenden
▪ = forensische kliniek: onderzoek van gekwetsen (SO, daders, verdachten)
▪ Bv. kindermishandeling onderzoeken
o Saw met andere deskundigen
▪ = forensisch labo
▪ Sporen onderzoeken om tot waarheidsvinding te komen
o ≠ deelspecialiteiten van GG:
▪ Toxicologie
▪ Forensische psychiatrie
▪ Forensische batceriologie
▪ Forensische beeldvorming
▪ Forensische odontologie
▪ Antropologie
1.2 GESCHIEDENIS VAN DE GERECHTELIJKE GENEESKUN DE
Vanuit de oudheid tot moderne tijd, de opgang vd geneeskunde
- Men keek in begin naar de letstels om te weten wat er met het lichaam zou gebeuren in het
hiernamaals
- Verhouding met de rechtsspraak: obv letsten kijken naar de vergoeding die moest betaald
w- door de tegenpartij
1
, - Uiteindelijk komt de ernst vd letsels meer naar voor
- Vervolgens werden lichamen ook geopend om te kijken hoe en wat precies er gebeurt was
(bv. hoe diep kwam het zwaar, wat heeft het geraakt)
- Belangrijke mensen bij de opkomst van GG:
o Andreas Versalius: lichamen ophalen en onderzoeken en schreef 1ste anatomische
boeken
o Giovanni Morgagni: grondlegger vd pathologie, hij vgl ziektes en organen
Geneeskunde gaat altijd vooruit wnr er oorlog is
Moderne tijd in Belgie
- GG in gent is 130j oud, gesticht door Charles De Visscher
- Universiteit van gent heeft belanrgrijke rol gespeeld
1.3 ARTS & GERECHTELIJKE GENEESKUNDE
1.3.1 TAKEN VE ARTS (ELKE ARTS, GEWOON OF WETS)
- Aangifte van besmettelijke ziekten, van een bevalling en geboorte
o Ook doodgeboren kinderen w- aangegeven, niet strafbaar als je het niet doet
- Vaststellen van overlijden (dus politie of iemand anders kan dat niet doen)
- Verplichte getuigschriften
o bv. ziektebriefje, arbeidsongevallen, levensverzekeringen, …
- Collocatie (= opnamen in de psychiatrie)
o Bepaalde behandeling weiger en eigen veiligheid of MA veiligheid komt in gedrang
dan kan de arts u collacteren
o 3 wettelijke voorwaarden voor:
▪ Je hebt geesteziekte
▪ Er is geen alternatief
▪ Er is sprake ve gevaarscriterium
- Bloedproef
o Alcohol en drugstest
o Sinds 2017 kan het verplicht voor een dader, MAAR voorwaarden voor:
▪ Enkel bij ernstig vermoeden van infectie bij SO ve strafbaar feit door dader
of derde
▪ Enkel mogelijk op bevel vd PdK
▪ Bij weigering kan er vordering door OR gebeuren
▪ Resultaat ervan niet in juridisch dossier komt enkel meegedeeld aan
behandelende geneesheer vh SO, de Pdk of OR enkel inlichten dat het
onderzoek heeft plaatsgevonden
- Getuigen in de RB als deskundige
1.3.2 SPECIFIEKE TAKEN VD GERECHTELIJKE GENEESHEREN/WETSARTENSEN/FORENSISCHE
ARTENS
- Bijstand bieden bij zaken dat een inbreuk kan zijn vd strafwet
- Onderzoek naar doodsoorzaak
- Identificatie vanb stoffelijke resten in lichaam
- Onderzoek van levenden
2
, o SO en daders
o Bepalen van tijdelijke arbeidsongeschiktheid
o Bepalen van tijdelijke invaliditeit
- Onderzoek aan het lichaam
o Bij seksuele delicten
o Vaginaal onderzoek, penis onderzoek
- Bloedafname
- Onderzoek medische aansprakelijkheid
- Onderzoek lichamelijke geschiktheid tot besturen ve motorvoertuig
- …
1.3.2.1 ARTS ALS DEKUNDIGE
- Is dus deskundige op het ogenblik dat je zo een onderzoeken doet, kan in burgerlijke zaken
of strafzaken
o Doet aan waarheidsvinding
o Ze geven advies in strafzaken maar rechter beslist nog steeds autonoom, meestal
volgt die wel dat advies
o In strafzaken is het niet tegensprekelijk, bij burgerlijke zaken kan het wel (meestalm
bij schadebepalingen)
- Arts moet gevolg geven aan de vordering vd gerechtelijke overheid, artikel 22 van KB 31
mei 1885
- Grondige redenen om opdracht niet uit te voeren:
o Onbevoegdhied
o Bloed -of aanverwant van 1 vd partijen
o Met 1 vd partijen gegeten of gedronken te h-
o Met 1 vd partijen een persoonlijke geding gehad h-
o Een behandelend arts zijn vd te onderzoeken persoon
o Werknemer zijn van 1 vd partijen
- Wat OR kan bevelen voor deskundige in strafzaken
o Autopsie
o Studie van medische dossiers
o Onderzoek aan het lichaam
o In beslag nemen van medisch dossier
De gerechtsdeskundige is:
- Geen getuige
- Geen partij
- Geen rechter
- Geen onderzoeksambtenaar
- Een onpartijdig technisch medewerker
o Werken a charge en a decharge (dus zowel positieve als neagtieve eleme,nten die
voor de verdachte belangrijk zijn)
Wetsgeneesheer
- Kan iedere arst zijn die wordt aangesteld
o Men heeft tijd gewerkt met erkende lijsten van geneesheren opgesteld door FOD
justitie
3
, o Opleiding GG gestart om dat te kunnen doen na de opleiding arts (is 5j)
▪ Beide oplediingen gedaan dan word je erkend als een forensisch patholoog
o Nu meer en meer gebruik maken van het nationale register om een arts aan te
stellen
▪ In dat register staan er mensen in die aan bepaalde vereisten voldoen om
aangesteld te w-
▪ Waarin de specialiteit ook in vermeld staat vd arts
1.4 ARTS & VASTSTELLEN OVERLIJDEN
- Doodvaststellen heeft 3 fasen: dood vaststellen, dood aangeven, lichaam laten verdwijnen
(=teraardebestellign of crematie)
o Arts doet enkel de vaststelling vd dood
- Vaststellen vd dood is niet zo eenvoudig
o Het is een proces en dat proces eindigt op moment dat de organen het begeven,
het is een tijdsinterval
o Veel gevallen heeft de dood te maken met de hersenstam
▪ Zoalng dat nog actief is kan je niet spreken over de dood, organen pas
volledig gedesfunctioneerd als hersenstam het begeeft
▪ Bewustzijnscentrum en ademhalingscentrum zitten in de hersenstam
▪ Als hersenstam actief is en groothersenen zijn niet meer actief dan
vegitatieve toestand, geen vegitatieve dood (dat bestaat niet want je leeft
nog)
- Definitie dood
o Is moeilijk te definiëren
o Je moet je houden aan de standaarden die je op dat ogenblik hebt, en dat
verandert doorheen de tijden
o Je moet 24u wachten tot iemand begraven, want je moet zeker zijn dat die dood is
o Verandert doorheen de jaren
▪ Vroeger was het als het lijk begon te stinken dan beschouwd w- als dood
▪ In 1850 had je stethoscoop en als je hart niet meer hoort kloppen dan
beschouwd w- als dood
▪ Hersendood is dood!!
• Irrevesibele coma was een synoniem, dit was om het te k-
onderscheiden ve vegitatieve toestand
- Schijndood/ vita reducta
o Vorm van diepe coma
▪ Je bent niet meer prikkelbaar en pols en ademhaling niet meer voelbaar
• je bent niet door maar verminderde levenskracht (= vita reducta)
o # criteria waarbij je moet opletten om de dood vast te stellen bij type
aandoeningen zoals: regel van Bahrmann (A-E-I-O-U) (eens lezen, niet vanbuiten
kennen)
▪ A: Alcohol, aceton (diabetisch), anoxie, afkoeling
▪ E: Epelepsie, electrocutie
▪ I: Injury, intoxicatie (door medicatie in coma komen)
▪ O: Opiaten, onderkoeling
▪ U: Uremie
o Alexander de Grote: voorbeeld ve schijndood
4
