SAMENVATTING ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE
Ontwikkelingspsychologie: Les 1 en 2
Definities:
- Ontwikkelingspsychologie: de studie van het gedrag door de verschillende
levensfases van de mens.
- Gedrag: de wijze waarop mensen zichzelf en de wereld waarnemen, hoe ze
denken en fantaseren en welke gevoelens en verlangens ze daarbij ervaren.
- Psychologie: de wetenschap van het gedrag; de studie van hoe iemand zich
gedraagt.
Psychologie ontstond in de 2e helft van de 19e eeuw
Analytische kaart: 3 niveaus
Micro:
- Basiskennis over kinderen en jongeren
- Welke verwachtingen? Bv: wat moeten ze kunnen op een bepaalde leeftijd?
- Bezorgdheden?
- Normale grenzen?
- Letten op sociaal-, biologisch- en psychologische factoren
Meso:
- Pedagogisch aanbod naar welke school gaan de kinderen?
- Omgeving In welke buurt wonen ze?
- Hulpverlening
Macro
- Maatschappelijk kader beleid bv: kritisch in kinderopvang
De geschiedenis van de psychologie
- Ontstaan 2de helft van de 19e eeuw bestond al langer maar nog niet
wetenschappelijk
- Dagdagelijkse bezigheden mensen gaan nadenken over het leven, kinderen,
onderlinge samenhang tussen bepaalde gebruiken
,- Conclusie: op een bepaalde leeftijd, zijn er typische gedragen
Niet de psychologie die we nu kennen!
- Alledaags taalgebruik: Ouderen zeggen wel is: ‘de wijsheid komt der jaren’,
kinderlijke fantasie, de jeugd van tegenwoordig ontstaan voor de psychologie
een wetenschap werd
- Filosofische reflecties: nadenken over de ontwikkeling 2 stromingen: nativisten
en empiristen
Nativisten: Wat heeft de natuur meegegeven aan mensen? Vanaf de geboorte ligt
de ontwikkeling van een kind vast. = nature
Empiristen: kinderen = tabula rasa (wit/ongeschreven blad) ontwikkelen zich op
basis van bepaalde ervaringen opvoeding = nurture
Voorstelling van nature-nurture-debat
- Nature: natuurlijke aanleg die je meekrijgt bij de bevruchting
- Nurture (letterlijke opvoeding): voor alle invloeden, zowel fysieke als
psychosociale, die daar nadien op inwerken.
Ontstaan wetenschap psychologie
- Het is een studie van hoe iemand zich gedraagt
- Invulling gedrag is moeilijk ziet niet wat andere mensen denken
Genetische psychologie
- Erfelijkheid bepaald ontwikkeling (nativisten)
- Pestalozzi, Darwin: Babybiografieën
Gedrag eigen kinderen systematisch observeren Moet op verschillende
tijdstippen om er uit te kunnen leren
Is het objectief? Neen, want het zijn hun eigen kinderen
- Ontstaan recapitulatietheorie ontwikkeling van een individu is een snelle
herhaling is van een primitieve vorm van een persoon naar een moderne persoon
alles is genetisch bepaald
De genetische psychologie heeft GEEN oog voor de opvoeding
Ontwikkelingspsychologie
Nieuwe onderzoekstechnieken
- Statistische methodes: bv: wetenschappelijke vragenlijst, experte interviews
- Empirisch-analytische stroming: door onderzoek algemene wetmatigheden
vast stellen
- Intelligentietest (Alfred Binet, 1903): methode om IQ te onderzoeken
Ontstaan: Begin 20ste eeuw maatschappelijke evolutie: oorlogen in EU, slechte
oogsten, … gaan naar Amerika op eiland (Elis Island) intelligentietest
uitvoeren intelligent genoeg voor Amerika?
Nieuwe impulsen theorievorming
- In vraag stellen of opvoeding toch een invloed heeft
,- Pedagogische interesse ( welke rol speelt opvoeding binnen de ontwikkeling
van kinderen)
- Behaviorisme wat is de rol van een ervaring in het leerproces van kinderen,
ontwikkeling = leerproces
Onderzoekcyclus
- 1ste 3 stappen = belangrijk
Stap 1: oriënteren (relevante vragen?) bv: hoe kunnen we een groep die niet samen
kan werken, toch laten samenwerken
Stap 2: richten (onderzoeksvragen, hypothesen (ik veronderstel dat),
operationalisering van begrippen)
Stap 3: plannen (strategie)
Stap 4: verzamelen (systematisch!)
Stap 5: analyseren en concluderen
Stap 6: rapporteren en presenteren
Soorten onderzoek
- Experiment: Blue eyes/Brown eyes experiment groepen verdelen per oogkleur
bepaalde groep krijgt meer macht welk gevolg? discriminatie
- Correlationeel onderzoek: Verband zoeken tussen 2 dingen; bv: het verband
tussen kinderen die veel gamen en agressief gedrag op school
- Survey: Vragenlijst
- Observatie: In praktijk onderzoek of in schrijfvaardigheden observeren.
2 manieren: Rechtstreeks observeren of observeren adhv videofragmenten; bv: in
een lokaal zetten en zeggen dat ze iets niet mogen doen en observeren of ze zich
hieraan houden
- Case study: onderzoek waarbij je 1 persoon (1 case) gaat onderzoeken
Meten van verandering
- Longitudinaal onderzoek: Iemand voor een lange periode onderzoeken, gedrag
bekijken als hij een baby, peuter, kleuter, adolescent, … is.
- Dwarsdoorsnede onderzoek: op een bepaald moment in de tijd, mensen van
verschillende leeftijden met elkaar gaan vergelijken; bv: het IQ vergelijken tussen
een 5 jarige en 75 jarige
- Cross-sequentieel onderzoek: combinatie van de 2 op een bepaald moment
verschillende leeftijden bestuderen, je doet dit bijvoorbeeld elke 5 jaar.
Levenssloop psychologie
Ontwikkeling levenslang nu vooraf dachten ze dat de ontwikkeling stopte bij de
jeugd, Achteraf kwamen ze erachter dat het een levenslang veranderingsproces is
, Link met sociologie, bijvoorbeeld:
- Levenspsychologie: een psychologie waarin de mens bestudeerd wordt in heel zijn
ontwikkelingsgang
- Mei 1968: naoorlogse sceptische generatie
- Jaren 1930: massabewegingen in politieke of kerkelijke agenda
Ouderen:
- Geneeskunde: Leeftijdsverwachting is langer dan vroeger door de medische
wereld
- Sociologie: Wat doet iemand die op pensioen is? Op kleinkinderen passen. Gaat
hij/zij anders denken?
- Psychogerontologie: Wat denkt iemand die gepensioneerd is? Hoe veranderd zijn
gedrag?
Volwassenen:
- Eerst niet veel aandacht nu wel in het verhaal van de ontwikkelingspsychologie
Levensloop
- Integratie
Waarom ontwikkelingspsychologie en niet levenslooppsychologie?
- Ontwikkelingspsychologie is herkenbaarder dan levenslooppsychologie,
- Is ontwikkelingspsychologie een goede naam voor het OPO? Ja want, zij
bestuderen tot de jeugd en de levenspsychologie is tot de dood.
Indeling in fasen (discontinuïteit of continuïteit)
- Discontinuïteit: alles gebeurt in verschillende fases je wordt telkens een ander
‘wezentje’
- Op het einde van een fase maak je een crisis mee, als je deze doorstaat ga je
naar een volgende fase
Vb: puberteit, denk ook aan een rups die zich ontpopt tot vlinder
- Continuïteit: continue verandering van een persoon, gaat altijd verder
ontwikkelen, gebeurt chronologisch
Kwantitatief: kind gaat groeien in cm
Geen kwalitatieve verschillen zichtbaar
Continuïteit Discontinuïteit
