Comorbiditeit
Ontwikkelingsstoornissen en gedragsstoornissen
2 groepen
Ontwikkelingsstoornissen
=blijft heel de ontwikkeling aanwezig
=aangeboren
→niet altijd zichtbaar vanaf de geboorte
Dysfasie of TOS
=kind zal problemen hebben met de taal van jongs af aan
Afasie of taalstoornis
=kind zal verworven taalproblemen hebben
Dysgrafie of schrijfontwikkelingsstoornis
=kind heeft een aangeboren problemen dat zich zal uiten in niet goed kunnen schrijven
Agrafie
=het kind heeft een verworven schrijfstoornis
Gedragsstoornissen
Verstandelijke ontwikkelingsstoornis
Definitie en kenmerken
Volgens DSM5
Verstandelijke ontwikkelingsstoornis
=een stoornis die ontstaat tijdens de ontwikkelingsperiode en die zowel significante
beperkingen in het intellectuele functioneren omvat als significante beperkingen in het
adaptieve functioneren op conceptueel, sociaal en praktisch vlak
Ontstaan tijdens de ontwikkelingsperiode
Aangeboren
Dit wil niet zeggen dat het toto uiting komt in het eerste levensjaar
Kenmerken worden duidelijk tijdens de ontwikkelingsperiode
Hoe ernstiger de stoornis, hoe sneller de kenmerken naar buiten komen
Significante beperkingen in het intellectuele functioneren
Intellectueel functioneren
=brede capaciteit om de omgeving te begrijpen
=cognitieve vaardigheden zoals redeneren, plannen, abstract denken, beoordelen, …
Je spreekt van een stoornis als er een afwijking is van een negatieve standaardafwijking van 2
2% van de volledige bevolking
70-85 is een heel moeilijke groep om mee te werken
1
,Adaptieve vaardigheden
=vaardigheden om in het alledaagse leven te kunnen functioneren, nodig om te voldoen aan
standaardverwachtingen que persoonlijke onafhankelijkheid
→conceptuele vaardigheden (geheugen, taal, schoolse vaardigheden, …)
→ sociale vaardigheden (interpersoonlijk contact, zich houden aan de regels, …)
→praktische vaardigheden (Algemene dagelijkse levensactiviteiten, geldbeheer, …)
Fenotypes
Gradaties van verstandelijke beperking op basis van de ernst
Basis van de gradaties is de ernst en de ondersteuning
Ernst verstandelijke Intelligentiemeting Beoordeling adaptief gedrag
beperking
Licht -2 tot -3 SD onder gemiddelde -2 tot -3 SD onder gemiddelde
Matig -3 tot -4 SD onder gemiddelde -3 tot -4 SD onder gemiddelde
Ernstig -4 tot -5 SD onder gemiddelde -4 tot -5 SD onder gemiddelde
Zeer ernstig -5 tot -6 SD onder gemiddelde -5 tot -6 SD onder gemiddelde
IQ wordt bepaald door psycholoog
Terugbetaling
=>IQ moet onder de 86 zijn
Altijd een doorverwijzing naar de NKO-arts
Licht verstandelijke beperking
Type 1
Beperking komt tot uiting op 5-6 jaar
Functioneren tot op een ontwikkeling van 6-12 jaar
Conceptuele vaardigheden
Moeite met aanleren van schoolse vaardigheden
Cognitieve vaardigheden
Op concreet niveau nadenken
Moeite met abstract denken, executieve functies, geheugen
Motorische vaardigheden
Licht vertraagd ontwikkelen, maar weinig problemen
Taal- en communicatievaardigheden
Vertraagd en beperkt tot op concreet niveau
Articulatieproblemen mogelijk
Sociaal gedrag
Moeite met inleven, opmerken van subtiele sociale signalen, ongepast sociaal gedrag,
reguleren van gedrag en emoties
Vatbaar voor negatieve beïnvloeding en misbruik
Soms problemen met reguleren van gedrag en emoties
Zelfredzaamheid
Zelfverzorging
Ondersteuning nodig bij complexe dagelijkse vaardigheden, geldbeheer, administratie,
…
Oderwijs=>regulier of BuO type basisschool
2
, Matig verstandelijke beperking
Type 2
Schoolse vaardigheden
Elementaire vaardigheden
Beperkte vorderingen
Cognitieve vaardigheden
Vertraagd denken en beperkt tot op concreet niveau
Enkel leren uit concrete situaties
Motorische vaardigheden
Duidelijk vertraagd, maar redelijk ontwikkeld
Moeite met verfijnde bewegingen
Taal- en communicatievaardigheden
Duidelijke achterstand o.v.v. taal en spraak
Beperkt tot kennis en gebruik van functionele woorden, eenvoudige zinnen
Sociaal gedrag
Beperkt sociaal gedrag
Problemen in relatie met leeftijdsgenoten
Zelfredzaamheid
Sommige vaardigheden zelfstandig, andere niet
Nood aan strikte structuren, oefening en training
Intensieve ondersteuning nodig bij wonen en werken => eenvoudige arbeid in een
beschermde werkplaats
Onderwijs =>BuO type 2 of regulier onderwijs met individueel aangepast curriculum
Ernstig verstandelijke beperking
Type 2
Schoolse vaardigheden
Beperkt
Alternatieve dagbesteding i.p.v. school
Cognitieve vaardigheden
Beperkt
Leren niet uit ervaringen omwille van geheugenproblemen, niet zien van verbanden en
gevolgen
Motorische vaardigheden
Ernstig vertraagd, zwak of houterig
Beperkte fijne motoriek en oog-handcoördinatie
Taal- en communicatievaardigheden
Beperkte woordenschat, signaalwoorden
Evt. aanvullen met gebaren of lichaamstaal
Sociaal gedrag
Weinig sociale verbondenheid
Zelden echte relaties en zorgzaam gedrag
Zelfredzaamheid
Variabel, soms eenvoudige vaardigheden
Nood aan routines en repetitieve activiteiten
Voortdurend toezicht nodig, volledige afhankelijkheid
Onderwijs=> BuO type 2 of alternatieve dagbesteding
3
