Privaat Recht
1. De persoon
Begrippen
Personenrecht: Vakgebied dat betrekking heeft op de status en de bescherming van de persoon als
enkeling.
Familierecht: Rechtsgebied binnen het burgerlijk recht dat de regels omvat betreffende de
privaatrechtelijke verhoudingen tussen personen, zoals huwelijk, geregistreerd partnerschap,
echtscheiding, alimentatie, afstamming en adoptie.
Heel wat relaties tussen personenrecht en familierecht: bijvoorbeeld:
o Recht op onderhoud.
o Recht op opvoeding.
Persoon: Elke entiteit die drager kan zijn van rechten en plichten.
Soorten personen:
1. De natuurlijke persoon → criterium: mens zijn.
o Of die mens een baby is of in coma is of geen hersenactiviteit meer heeft. Een mens is een
mens. Ze zijn allemaal evenveel mens.
o Alle andere wezens en creaties, houden we hier buiten. (Is niet altijd zo geweest.)
o In België is een dier een zaak, zonder verantwoordelijkheden en rechten.
o Burgerlijk dood
o Dierenprocessen
o Dieren hebben geen rechten en verantwoordelijkheden. Maar door middel van een
ingewikkelde constructie kan je erfenis erven aan je huisdieren. (Pegie & Verinigde
koninkrijk)
2. De rechtspersoon omwille van twee noden: Kapitaal samenbrengen & Aansprakelijkheid beperken.
Kapitaal samenbrengen: In ons rechtssysteem baken we een persoon heel hard af tot een mens.
Althans dat hebben we toch gedaan tot de Industriële revolutie. (midden 19 de eeuw)
Door de bouw van grote fabrieken had men nood aan kapitaalopbouw. Dit probleem werd opgelost
door de oprichting van vennootschappen met aandelen.
Aansprakelijkheid beperken: In 1889 ontplofte de kruidfabriek Corvilein in Antwerpen. Met heel veel
doden en gewonden. (Oosterweel) De eigenaar van de fabriek is aansprakelijk gesteld. Als er een
ramp gebeurd dat dit niet op de schouders van de initiatiefnemers te recht komt.
Sindsdien wil niemand nog van die risicovolle ondernemingen opstarten.
,BV’s = besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid.
De opzet van deze BV’s is dat er een vennootschap word opgericht waarbij gelden en goederen
insteekt maar dat je dit niet kwijt kan geraken. Alleen wat je er in stopt kan je kwijtraken.
Zo is men tot de oprichting van de rechtspersoon gekomen.
Rechtspersonen hebben ook een naam, woonplaats en nationaliteit.
Wat kunnen ze niet doen? Alles wat de maken heeft met de essentie van het mens zijn: familierecht,
adoptierecht,.. Wat
kunnen ze wel doen? Alles wat de maken heeft met de zakelijke sector: bezit hebben, transacties
doen, contracten afsluiten,..
Categorieën van personen
Natuurlijke persoon: De mens met zijn rechten en plichten.
Rechtspersoon: Groepering van personen en/of middelen die aan het rechtsverkeer kan deelnemen
als drager van subjectieve rechten en plichten.
De rechtspersoon
De rechtspersoon:
Problemen:
Nood aan systeem voor kapitaalopbouw.
nood aan beperking van aansprakelijkheid.
→ ontstaan van een aparte persoon, los van de mens.
Onderscheid tussen:
Publiekrechtelijke rechtspersonen
Privaatrechtelijke rechtspersonen
Feitelijke verenigingen
Publiekrechtelijke rechtspersoon.
voorbeelden:
o Gemeenschappen,
o Gewesten,
o Lokale besturen
o Bpost
o Proximus
->Dat zijn eigenlijk allemaal overheidsrechtspersonen. Maar niet allemaal in dezelfde mate.
Zij dienen het algemeen belang waarvoor ze specifieke bevoegdheden krijgen, voorbeeld:
Belastingen heffen
Bindende reglementen opstellen
Onteigenen
,Vaak onduidelijkheid of het om een privaatrechtelijke dan wel een publiekrechtelijke rechtspersoon
gaat.
->Omdat de overheid bij de oprichting van een publiek rechtelijke rechtspersoon, besloten hebben
om beroep te doen op externe expertise. Waardoor ze een publiek rechtelijke rechtspersoon met
aandelen gaan maken.
de regel: de helft + 1 van de aandelen bij de overheid = publiekrechtelijke rechtspersoon
Privaatrechtelijke rechtspersonen.
Commerciële privaatrechtelijke rechtspersoon: vb. BV of Besloten Vennootschap.(de
vroegere BVBA)
Niet-commerciële privaatrechtelijke rechtspersoon: vb. VZW of Vereniging Zonder
Winstoogmerk.
Kan niet zomaar opgestart worden:
Opmaak statuten
Neerleggen dossier
Feitelijke verenigingen.
Geen aansprakelijkheidsbeperking: persoonlijk verantwoordelijk voor de daden die je stelt in naam
van de vereniging. (Vb. jeugdverenigingen)
->Een onderneming met rechtspersoonlijkheid bied dus een veel betere bescherming aan haar leden.
Toch zijn er ondernemingen die geen rechtspersoonlijkheid willen.
Vakbonden willen geen rechtspersoonlijkheid, redenen:
Stakingen zouden via de rechtbank kunnen worden tegengehouden
Financiële aansprakelijkheid
-> Juridisch gezien is het ontbreken van die rechtspersoonlijkheid niet problematisch maar in de
praktijk dus vaak wel.
2. De persoon
De natuurlijke persoon
Natuurlijk persoon = de mens, met een menselijk lichaam
Menselijk lichaam:
Bescherming tegen derden: bescherming van de fysieke integriteit tegen inmenging door
derden. (In de jaren heen, geen evolutie mee gemaakt.)
Zelfbeschikkingsrecht: zeggenschap over je eigen lichaam. (Grote evolutie meegemaakt.)
, Bescherming van de fysieke integriteit
Algemene regel: het lichaam is onschendbaar.
-> D.w.z. ieder persoon beslist zelf wat er met je eigen lichaam gebeurt.
Wie het aanraakt, welke handelingen er worden uitgevoerd. Daar bestaat een belangrijke
uitzondering op waarbij we het onderscheid moeten maken tussen privaat recht en publiek recht.
Maar rekening houden met:
Privaatrecht: geen enkel individu mag de fysieke integriteit van iemand anders schenden
Publiek recht: het algemeen belang weegt zwaarder door dan het individueel belang
waardoor dwangmaatregelen mogelijk zijn, vb:
o Verplichte vaccinatie tegen polio, kinderverlamming.
o Gedwongen opname van geesteszieken
o Fouillering en arrestatie
o Douanecontroles
Schending van de fysieke integriteit is slechts mogelijk onder bepaalde voorwaarden:
1. Legaliteit: staat het in de wet?
2. Finaliteit: dient het een democratisch doel?
3. Proportionaliteit: is het in verhouding tot het beoogde doel?
Voorbeelden:
o Iemand door een blokkade breekt van een politie.
o Verhaal 2 jarige peuter Mauda
o Controles op de luchthavens
o DNA anlayse kwestie albert
o Contactsporten
o Handelingen bij de dokter
Geoorloofde medische ingreep – 4 voorwaarden:
1. Er moet een medische noodzaak zijn, 3 mogelijkheden:
a. Preventief -> Bv vaccinatie tegen griep, corona,…
b. Diagnostisch -> De ziekt zoeken, onderzoeken.
c. Curatief -> Genezend optreden.
2. Er moet een redelijke proportie bestaan tussen het medisch risico waarmee de ingreep
gepaard gaat en het gunstig resultaat dat het kan opleveren.
-> Bv therapeutische hardnekkigheid, niet willen stoppen met behandelen.
