Inleiding tot de Islamitische Geschiedenis tot W.O.I. (keuze vak in 2e en 3e Bachelor Geschiedenis) en plichtvak in de Bachelor in de taal- en regiostudies: arabistiek en islamkunde.
Inleiding tot de
Islamitische
geschiedenis tot W.O.I.
I. Algemene Inleiding
II. De komst van de Islam & Muhammad
III. Het stichten van de moslim staat
IV. Het moslim rijk onder de Ommayaden & Abbasiden
V. De bloeiende Moslim wereld onder de Vroeg-
Abbasidische periode
VI. Moslim theologie en recht
VII. De Midden Periode 950-1500
VIII. Het Ottomaanse Rijk
,1. Algemene Inleiding
Van in het begin had Islam een eigen gezicht, het was anders dan het
Christendom. Het Christendom was namelijk eeuwenlang onderdrukt geweest
door de Romeinen en werd op een gegeven moment de staatsgodsdienst binnen
het rijk. Hierdoor was het niet langer een underdog (sekte) maar bezat het nu
een positie van suprematie.
Bij Islam lag de situatie anders, onder de profeet was Islam meteen in een
superioriteitspositie gekomen. Islam zou al snel enorme grote gebieden van de
Sassaniden en Byzantijnen beheersen die door de ‘moslims van het eerste uur’
werden veroverd. Vanuit deze superioriteitspositie groeit Islam langzamerhand
uit naar een tweederangspositie zoals deze dat vandaag de dag heeft.
De 9e eeuw stond bekend als een eeuw van rationalisme bij de Islam. Met name
dankzij de Griekse filosofie die de Islamitische wereld binnenkwam. Van een
kleine gemeenschap gecentreerd rond Mekka en Medina groeide Islam
langzamerhand uit tot een wereldreligie.
Het Abbassiden Kalifaat onder Haroen ar-Rashid in de 8e-9e eeuw was dan ook
veel machtiger op vele vlakken dan het Frankische Rijk van KDG (tijdgenoot).
Hierna in de periode van 860-1500 breekt er een fragmentatie op waardoor het
kalifaat in vele kleinere gebieden en talloze rijkjes valt. Na 1500 ontstaan er drie
grote rijken; die van de Ottomanen, Safaviden en de Mughalieden (India).
In deze cursus behandelen we Islam als een religie die van in den beginnen
vanuit een superioriteitspositie kon handelen (in tegenstelling tot het
Christendom), hierdoor kon Islam dan ook tolerant zijn (je moet sterk zijn om
tolerant te zijn. Intolerantie vaak een kenmerk van zwakte).
De Islamtische geschiedenis is niets anders dan een andere geschiedenis van een
deelverzameling van de mensheid. Centrale vragen moeten echter zijn “waarom
zij wij sociale wezens” en “Vanwaar komt cultuur en beschaving vandaan”? (zo
stelt men dat vroeger, toen de mensen nog jager-verzamelaars waren, bij geboorte
van kinderen de moeders meestal stierven. Hierdoor zouden anderen instaan voor
de zorg van deze kinderen. Zo ontstaat gemeenschap/cultuur en dit groeide dan
uiteindelijk uit tot beschaving).
Periodisering van de Islamitische
geschiedenis
Pg 26 in het HB
De twee belangrijke pijlers van de West Europese geschiedenis is het
Christendom en de Oude Griekse cultuur (het idee dat elk mens zichzelf moet
kunnen ontplooien en uitgroeien tot het potentieel waartoe die in staat is). De
Islam heeft met deze West Europese geschiedenis gemeenschappelijk dat ook in
de Islamitische geschiedenis is één van zijn pijlers die Oude Griekse cultuur is.
Bij zowel het Westen als de Islam is er dus sprake van een Oudheid (de Oude
Grieken en Romeinen maar de Grieken hebben toch een belangrijkere
2
,nalatenschap dan de Romeinen gehad). Dit vormt dus een pijler van beide
beschavingen.
Rond het jaar 610 begon Muhammad Openbaringen te krijgen (door aartsengel
Gabriel). Deze heeft de profeet doorgegeven aan de mensheid en in de loop van
zo’n 20 jaar werden al die Openbaringen verzameld in de Koran. Hiermee begon
de Islamitische religie.
Op vlak van periodisering stellen we dat de tussenliggende periode van 610-950
de Klassieke Periode vormt: hierin is één groot centraal Islamitische rijk. In deze
periode zijn ook de belangrijkste werken over islamitische religie geproduceerd:
de Koran, de Hadith (verhalen over de woorden en daden van de profeet
Mohammed), de eerste rechtsbronnen, de rechtsscholen (4 van de soennieten
en ?# van sjiieten). Tegen het einde van de 9e eeuw verdwijnt dat ene grote
Islamitische rijk (fragmentatie) maar de Klassieke Periode gaat wel nog door.
Tussen 950-1250 spreekt men van de Vroege Midden Periode en van 1250-1500
spreekt men van de Late Midden Periode. In deze Middenperiode zie je op
politiek vlak een fragmentatie, er waren geen grote Islamitische rijken maar wel
allerlei kleine entiteiten. De Middenperiode is ook de periode waarin de bronnen
van de klassieke periode herkauwd werden (samenvattingen, commentaren enz.
worden hierbij geschreven). Kortom het paradoxale van deze Middenperiode is
dat je dus enerzijds een politieke decentralisatie hebt maar aan de andere kant
ook het intellectuele leven dat door gaat.
1500-1800 noemt men de Vroege Moderne Periode. 1500 is ook een datum die
van belang is. De beroemde Nederlandse historicus Jan Romein voerde het
begrip het Algemeen Menselijk Patroon (AMP) in. Hij stelde dat je voor 1500 in
het algemeen kon zeggen dat overal in de wereld de mensheid min of meer gelijk
was. Vanaf 1500 zie je echter het Westen steeds rijker werd (doordat rest van
wereld steeds armer werd). De meeste handel met het Oosten moest voor 1500
via de Ottomanen gebeuren maar na de ontdekkingsreizen was dit niet langer
nodig.
Sommige historici stellen 1500 ook als een cruciale cesuur binnen de
Islamitische geschiedenis omdat je toen de zogenaamde buskruit rijken kreeg: de
Ottomanen, Safawieden en Mughalieden. Zij stichten 3 centrale Islamitische
rijken en hadden de technologie van het buskruit geïncorporeerd & gebruikt.
Vanaf 1800 begint de Moderne periode doordat in 1798 Napoleon Egypte
binnenvalt. Dit zou de 1e maal zijn dat het Westen een deel van de Islamitsche
wereld inneemt en ook nooit meer loslaat. De Westerse inmenging gaat tot
vandaag de dag nog door.
Het Ontstaan van de Islam
Er zijn twee cesuren aanwezig binnen de economische wereldgeschiedenis; de
agrarische revolutie van zo’n 10,000 jaar geleden en de industriële revolutie van
zo’n 300 jaar terug. Deze agrarische revolutie vond plaats in het Midden Oosten;
deze regio is altijd al op geo-strategisch vlak belangrijk geweest voor het Westen
totdat het een manier vond om niet langer via het MO goederen uit het Oosten te
halen en uit de Nieuwe Wereld (Amerika); met name de toevoer van zilver en
3
, goud, naast de nieuwe handelsroutes, maakten dat het Westen ten opzichte van
de rest van de wereld alsmaar rijker is geworden.
Het Algemeen Menselijk Patroon (concept van historicus Jan Romein) werd dus
doorbroken – voor 1500 waren de woonomstandigheden van de mensheid min
of meer gelijk; na 1500 gaat het Westen een uitzondering vormen).
De Agrarische revolutie (neolithische revolutie/evolutie) vond vermoedelijk voor
het eerst plaats te Jericho. Men ging aan landbouw doen, en met overschotten
hieruit kon men tot een andere arbeidsindeling komen. Toen dat dit zich
verspreidde over het Midden Oosten waren de Arabieren zelf woestijnnomaden.
Daar waren zij al reeds aanwezig duizenden jaren voor de komst van de Islam. Je
kan drie grote (economische) groepen van mensen onderscheiden die aanwezig
waren MO: mensen die aan landbouw deden (de grote meerderheid), de
nomaden en de stadsmensen.
Hoewel de Arabieren aanvankelijk nomaden waren zou de latere Arabisch-
Islamitische beschaving een stedelijke beschaving worden. Kortom ze zijn
nomaden van komaf maar de stad heeft bepaald hoe de beschaving is geworden.
De Arabieren spraken verschillende dialecten maar kende wel een soort lingua
franca/koiné: een hoger Arabisch, waarin ze konden communiceren & dichten.
De pre-islamitische poëzie is dan ook één van hun belangrijkste bijdrage.
Arabieren kwamen eens per jaar samen op een markt (te ‘Ukaz – gelegen nabij
Mekka en hier mocht men niet vechten) waar men poëzie avonden/wedstrijden
hield. Poëzie in het Arabisch had een magische werking.
De dichters van een Arabische stam waren namelijk het eer en geweten van hun
stam. Ze dachten dat de kracht van de poëzie van invloed zal zijn voor de
uitkomst van een veldslag. Tot vandaag de dag is poëzie voor de Arabieren nog
steeds van groot belang.
De Arabieren deden ook aan handel. De kracht van het woord en de opkomst van
handel (van nomadisch naar een meer sedentair bestaan) zijn twee belangrijke
pijlers die we moeten weten om de opkomst van de Islam te begrijpen. Men gaat
zich in steden als Mekka en Medina vestigen en zo meer aan handel doen.
De stam is verantwoordelijk voor al zijn leden. Als een lid van stam X vermoord
werd door lid van stam Y dan moesten beide stammen dit uitvechten. Het
individuele was nauwelijks aanwezig. De nadruk lag dus op de stam als
collectieve entiteit. Maar door de economische veranderingen die opkwamen zou
deze nadruk meer vervagen en werd individuele verantwoordelijkheid meer en
meer belangrijk i.p.v. het collectieve van de stam.
De allereerst aanhangers van de profeet Muhammad waren namelijk mensen uit
de allerlaagste middenklasse, zij waren meer gebaat met een maatschappij waar
het individu centraal stond. De eerste hoofdstukken van Koran, die de grote
vragen bevatte (zoals; wat is het nut van het leven, hoe is aarde ontstaan, …)
spraken meer het individualisme aan dan het collectieve (= er is een hiernamaals
na het leven en elk individu is verantwoordelijk voor zijn goede en slechte daden).
Deze opkomst van het individualisme door de opkomst van de handel zat dus te
wachten op een nieuwe ideologie waarin het individualisme een plaats kon
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur copronymus. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
