KINDERGENEESKUNDE
1 INHOUDSOPGAVE
2 Kind in de maatschappij ............................................................................................................................ 2
3 Perinatale geneeskunde ............................................................................................................................ 3
4 Neonatale geneeskunde ........................................................................................................................... 8
5 Kinderneurologie....................................................................................................................................... 13
6 Infecties ...................................................................................................................................................... 20
7 Primaire immuundeficienties ................................................................................................................... 31
8 Pediatrische gastroenterologie ............................................................................................................... 34
9 Nutritie ........................................................................................................................................................ 39
10 Allergie ................................................................................................................................................... 45
11 respiratoire aandoeningen .................................................................................................................. 50
12 Urgenties ................................................................................................................................................ 62
13 Groei en puberteit ................................................................................................................................. 68
14 Endocrinologie ...................................................................................................................................... 72
15 Dermatologie ......................................................................................................................................... 74
16 Genetica ................................................................................................................................................ 76
17 Aangeboren metabolisme stoornissen ............................................................................................... 77
18 Lever ....................................................................................................................................................... 79
19 Muskuloskeletaal .................................................................................................................................. 82
20 Cardiologie ............................................................................................................................................ 83
21 Nier en urinewegen............................................................................................................................... 88
22 Maligniteiten .......................................................................................................................................... 92
23 hematologie .......................................................................................................................................... 95
1
,2 KIND IN DE MAATSCHAPPIJ
Niet alleen klinisch naar kind kijken maar ook social assesment
- immediate family:
o parenting style: 2 biologische ouders wonen samen, single parent,
samengesteld gezin
o broers en zussen: 25% enig kind, 46% 1 broer/zus – vroeger arm
meer kinderen, rijk minder
2.1 IN VLAANDEREN
- Preventie:
o Kind&Gezin (opvolging van geboorte tot naar school)
o CLB (vanaf school)
Taken:
§ Opvolgen van groei/gewicht
§ Vaccinaties
§ Opmerken van verwaarlozing, mishandeling
- Bescherming
o Vertrouwenscentra
§ dé expertisecentra voor kindermishandeling (0,5%), -verwaarlozing en seksueel misbruik
§ multidisciplinair team: vrijwillig, aanklampend, niet-justitiële hulp- en dienstverlening
§ De vertrouwenscentra doen aan sensibilisering, verlenen advies, coachen en coördineren,
starten hulpverlening op indien nodig.
o Comité bijzondere jeugdzorg (CBJ): vrijwillige hulpverlening
§ Consulent van CBJ doet voorstel tot begeleiding → ouders en patiënt gaan akkoord met traject
o Jeugdrechtbank: verplichte hulpverlening
§ Consulent van CBJ doet vooronderzoek → jeugdrechter neemt beslissing → ouders en patiënt
moeten traject volgen
2.2 MEDICOLEGALE ASPECTEN
Ø beroepsgeheim, informed consent, ... → eenvoudig(er) bij volwassenen (18+)
casus: vaccinatie moeder gaat akkoord, vader niet
Ø als ong 15y dan luisteren naar kind
casus: alcohol gerelateerde breuk, 16-jarige vraagt niet te vertellen aan ouders dat hij gedronken had
Ø afh van hoe redelijk pt kan ischatten (nog zat/ niet meer zat)
casus: stiefouder/oma neemt telefoon op voor laboresultaat kind
Ø mag niet volgens wet (niet echt aangepast aan praktijk) maar in parktijk wel gedaan
casus: verwaarlozing en neglect
Ø arts mag tegen ouder ingaan, melding via vertrouwenscentrum
Wet van patiëntenreechten
Art nr Recht
5 Kwaliteitsvolle dienstverlening
6 Vrije keuze
7 Informatie verschaffing
8 Toestemming / weigering
9 Dossier bijhouden, inzagerecht
10 Recht op fysieke en informationele privacy
11 Pijnbestrijding - klachtrecht
2
,Wie kan deze rechten uitoefenen
Artikel 12:
- §1 Bij een patiënt die minderjarig is, worden de rechten zoals vastgesteld door deze wet uitgeoefend door
de ouders die het gezag over de minderjarige uitoefenen of door zijn voogd
- §2 De patiënt wordt betrokken bij de uitoefening van zijn rechten rekening houdend met zijn leeftijd en
maturiteit. De in de wet opgesomde rechten kunnen door de minderjarige patiënt die tot een redelijke
beoordeling van zijn belangen in staat kan worden geacht, zelfstandig worden uitgeoefend.
o leeftijd en maturiteit geen definitie bij geschreven: het is dus aan de arts om te beslissen en dit in
te schatten
Artikel 15
- §2 Arts kan afwijken van de wil van de ouders teneinde een bedreiging van het leven of een ernstige
aantasting gezondheid van de minderjarige af te wenden
o bijv. jehova getuigen willen geen bloedtransfusie voor hun kind
Knelpunten die opduiken:
• Is deze materie gekend door de arts?
• Hoe wordt de “oordeelsbekwaamheid” vastgesteld?
• Hoe wordt invulling gegeven aan het recht op confidentialiteit / op toestemmen?
• Wat als ouders afwezig of in vechtscheiding zijn?
2.3 GLOBAL CHILD HEALTH
‘Misconcepties’ door de media:
- 90% meisjes voltooien lagere school in lage inkomenslanden (media vergroot gevallen waar het niet zo is)
- merendeel wereldbevolking leeft in ontwikkelde landen (decennia geleden wel ontwikkelingslanden)
- mensen in extreme armoede is enorm aan het afnemen
Child mortality
• Wereldwijd statistisch: kijken naar <5y mortaliteit
• belangrijke parameter voor WHO
• evolueert in positieve zin: dalende trend
• stijgt in sommige landen doordat vrouwen daar veel kinderen hebben
• nog groot in landen van hongersnood, extreme armoede, minder goede geneeskunde (SSA, Z-Az)
• Etiologie
• 45% neonatal
• Waarvan 50% Big Five: pneumonie, malaria (samen 45%), diarree, mazelen, HIV
Mortaliteit in Vlaanderen: < Data K&G: geen exacte cijfers kennen, wel grootte orde en verhoudingen
• sterftegevallen <1y: 250 (meestal rond de geboorte)
• grootste aandeel: aangeboren afwijkingen > moederfactoren en zwangerschaps complicaties >
prematuriteit en dysmaturiteit > perinatale hart en ademhaling aandoeningen
• aangeboren aandoeningen meestal hart (o.a. Tr21)
3 PERINATALE GENEESKUNDE
Ø van voor t.e.m. de geboorte
3.1 PRE-ZWANGERSCHAPS ZORG
Habits:
- niet roken: effect op microvasculatuur placenta (insufficiëntie) → intra-uteriene groeiretardatie
- niet drinken: zwaar alcoholgebruik geeft foetaal alcohol syndroom
- foliumzuur supplementen: drinken: beschermt tegen spina bifida, al van voor zwangerschap en bij familiaal
voorkomen hogere dosis
- geen drugs: dervingsverschijnselen geven bij het kind of aangeboren afwijkingen
3
, - niet te veel eten:
o vit A: makkelijk door placenta en foetaal opstapelen tot overdosis, veel in lever (pathé)
o tonijn: bevat veel kwik
Infecties: vaccineren/vermijden
- rubella status nakijken, evt. booster geven: kan foetale afwijkingen geven
- toxoplasma: congenitale toxoplasmose, door ongebakken vlees of
- listeria: niet-gepasteuriseerd zuivel (bijv. zachte kazen), pathé
identificatie verhoogd risico: meeste bevallingen door vroedvrouwen, bij licht verhoogd risico gynaecoloog,
kinderarts pas bij significant verhoogd risico
- leeftijd moeder: heel jong of ouder
- voorgaande zwangerschappen met problemen
- familiale defecten
- consanguiniteit
- geïdentificeerde dragers van genetische mutaties
- ouder met chromosomale herschikkingen
- tweeling
3.2 ANTENATALE DIAGNOSE
technieken:
- maternele bloed:
o Bloedgroep, HBV, Syphilis, Rubella, CMV, HIV, Toxoplasma
o Maternaal serum alphafetoprotein met spina bifida of anencephalie (ook via echo)
o Down syndrome (trisomy 21), triple test of NIPT (foetaal DNA nakijken)
- echo
o Gestational age, meerlingen, Structural malformations
o Fpetale groei
o Hoeveelheid vruchtwater: oligo en polyhydramnios
foetale ingrepen: spina bifida repair bijv.
3.3 OBSTETRISCHE OMSTANDIGHEDEN INVLOED OP DE FOETUS
• Pre-eclampsie: onvoldoende voedingsstoffen naar foetus → IUGR en vroeggeboorte
• Placentale insufficientie: onvoldoende voedingsstoffen naar foetus → IUGR
• Vroegtijdige bevalling: antenatal zorgen: steroids (longrijping in gang zetten), AB, tocolysis…
• Tweelingen: IUGR (twin-twin transfusie syndroom), preterm labour, congenital abnormalities, vaak
gecompliceerde bevallingen (vaak keizersnede verkozen dus)
3.4 MATERNALE OMSTANDIGHEDEN INVLOED OP DE FOETUS
3.4.1 DIABETES
DM: zwangerschapsdiabetes of slecht behandelde DM
- problemen voor foetus: meer suiker naar foetus dus
o als in late ZW: groeistoornis: IUGR (microvasculare ziekten) of
juist macrosomie (foetale hyperglycemie)
o als in vroege ZW: congenitale malformaties: cardiaal, sacrale
agenese, hypoplastisch linker colon (enkel DM1)
- problemen voor neonaat: door hypoglycemie
o Hypoglycemie: bleek, zweten, hyperventileren, suf, minder goed drinken, fladderen (!)
o Respiratoir distress syndroom: door surfactant tekort, uit zich typisch als kreunen
o Hypertrophische cardiomyopathie
o Polycythemie: visceus vocht en kunnen in shock of thrombose gaan, afbraak → icterus
4
