Gastcolleges: Risicobeheer en Noodplanning
Gastcollege 1: Noodplanning Nieuwpoort: Barbara Wyseure
1. Definities
Gevaar = Elk evenement of object dat tot schade, verwonding, of om het even welk
negatief resultaat kan leiden.
Risico = De mogelijkheid dat een gevaar kan leiden tot een incident, een ongeval,
een crisis of een catastrofe.
Risicoanalyse 1. De systematische identificatie, definitie en evaluatie van de risico’s.
2. De graad van kwetsbaarheid van een organisatie of evenement.
Risicobeheer = Een regelmatige analyse van de risico’s. Het omvat:
- Omschrijving
- Het opstellen van een plan
- Het beheer van risico’s
- Het inperken van deze risico’s door het nemen van maatregelen.
Crisis = Een belangrijke dreiging, die de normale werking van een organisatie
verstoort, die de continuïteit ervan kan bedreigen en die hen verplicht om
moeilijke beslissingen te nemen en te implementeren, onder tijdsdruk en
met een hoge mate van onzekerheid.
Crisismanagement = Een gepland systematisch opgebouwd antwoord, gericht op het behoud
van de continuïteit van de normale werking van een organisatie.
2. Evolutie van de crisissen & onstaan hervormingen/wetgeving
Crisissen in België 1. 1961 → Vliegtuigcrash SABENA: 73 doden
2. 1967 → Brand Innovation: 320 doden
3. 1967 → Vrachtwagen met een lading vloeibaar gas rijdt de N4 af en
ontploft in Martelange, Luxemburg: 22 doden
4. 1982-1985 → Aanslagen Bende van nijvel: 28 doden, 40 gewonden
5. 1984-1985 → 25 aanslagen CCC: 2 doden, 28 gewonden
6. 1985 → Heizeldrama: 39 doden, 600 gewonden
7. 1987 → Herald of Free Enterprise: 193 doden
8. 1994 → Brand Switel: 15 doden
9. 1995-1996 → Zaak-Dutroux: 5 doden, 6 gewonden
10. 1996 → Kettingbotsing E17 Nazareth: 6 doden
11. 1997 → Vliegtuigcrash vliegshow Oostende: 10 doden, 50 gewonden
12. 1998 → Ontsnapping Dutroux
13. 2003 → Brand flatgebouw Les Mésanges: 7 doden, 27 gewonden
14. 2004 → Pijplijn Ontploffing Gellingen: 24 doden, 132 gewonden
15. 2013 → Kettingbotsing A19 Zonnebeke: 132 wagens, 2 doden
16. 2016 → Aanslagen Zaventem en Maalbeek: 35 doden, 340
gewonden
17. 2023 → Aanslag Brussel op Zweden: 2 doden, 1 gewonde
1
,Directe hervormingen 1. Na de brand in de Innovation in 1967 werden volgende
verbeterpunten aangepakt:
- Betere brandpreventie
- Professionalisering van het beroep brandweerman
- Sprinklersystemen op openbare drukke binnenplaatsen
- Toegankelijkheid van publieke gebouwen voor de
hulpdiensten
- Evacuatieroutes en nooduitgangen (Signalering, vrijwaren)
- Samenwerking en communicatie tussen verschillende
korpsen. (Bepalen en doorgeven ernst van een ramp)
2. Na het zinken van de Herald of Free Enterprise in 1987 werd in 1988
het Nationaal Crisiscentrum opgericht. Ook ging er meer aandacht
naar noodplanning en veiligheid op zee.
Latere hervormingen van de → Opgenomen in de wet van 15 mei 2007. (Vervanging van de wet van 31/12/1963)
Civiele veiligheid
Inhoud ● Organisatie van de Civiele Veiligheid in België
● Toekenning 5 basisopdrachten aan de operationele diensten van de
Civiele Veiligheid
● Vorming risicoanalyse: Proactie, preventie, preparatie, repressie,
evaluatie.
● Verdeling van de opdrachten tussen de brandweer en de Civiele
Bescherming.
5 basisopdrachten 1° De redding van en de bijstand aan personen in bedreigende
omstandigheden en de bescherming van hun goederen;
2° De dringende geneeskundige hulpverlening zoals bepaald in artikel 1
van de wet van 8 juli 1964 betreffende de dringende geneeskundige
hulpverlening;
3° De bestrijding van brand en ontploffing en hun gevolgen;
4° De bestrijding van vervuiling en van het vrijkomen van gevaarlijke
stoffen met inbegrip van radioactieve stoffen en ioniserende straling;
5° De logistieke ondersteuning;
Deelopdrachten 1° proactie : alle maatregelen om de risico's te inventariseren en te
analyseren;
2° preventie : alle maatregelen om het zich voordoen van de risico's te
beperken of de gevolgen van het zich voordoen te minimaliseren;
3° preparatie : alle maatregelen om te garanderen dat de dienst klaar is
om het hoofd te bieden aan een reëel incident;
4° uitvoering : alle maatregelen die genomen worden wanneer er zich
daadwerkelijk een incident voordoet;
5° evaluatie : alle maatregelen om de proactie, preventie, preparatie en
uitvoering te verbeteren via lessen getrokken uit het incident.
2
,Hervormingen in de - Wet van 8 juli 1964
Dringende Geneeskundige - KB van 2 april 1965
Hulpverlening - Ministeriële omzendbrief DGH/2017/D2/psychosociaal
interventieplan
- Ontstaan Medisch Interventieplan MIP
Inhoud wet van 8 juli 1964 → Hervorming en organisatie van de Dringende Geneeskundige
Hulpverlening in België.
● Vorming van een eenvormig oproepsysteem
900 → 100 → 112
● Installatie van Gezondheidsinspectie FGI (Afgevaardigde van de
minister van Volksgezondheid + verantwoordelijke in geval van
ramp)
Inhoud KB van 2 april 1965 ● Oproepen van de dichtstbij gelegen ambulancedienst van de
noodoproep.
● Aanduiding van het ziekenhuis van bestemming
Inhoud Ministeriële - Algemene afspraken rond afkondiging, alarmering en
omzendbrief Psychosociaal coördinatie (FGI + PSM (psychosociaal manager)+ coördinatoren).
Interventieplan - Opdrachten acute fase en ontplooiing schema
- Overdracht naar Gemeenschappen voor nafase
- Post Crisis Bilan (PCB) en Psychosociaal
Coördinatiecomité (PSCC)
- Taakverdeling tussen lokale en bovenlokale psychosociale
actoren
- Verwachtingen ten aanzien van Steden en Gemeenten
- Oprichten PSH (Psychosociaal hulpverleningsnetwerk), aanstellen V-PSH
(Lokale verantwoordelijke van het PSH), opmaak lokaal
PSIP (Psychosociaal Interventieplan),…
Wanneer sprake van 1. Bij minstens 5 zwaargewonden
afkondiging MIP? 2. Bij 10 gewonden zonder bepaling van de graad van de
verwondingen.
3. Bij een evacuatie van minstens 20 personen
4. Bij elk evenement waarbij de kans bestaat dat er veel slachtoffers
zijn of een evacuatie noodzakelijk maken.
Betrokkenen bij afkondiging ● 3 Mug wagens (3 artsen + 3 urgentieverpleegkundigen)
MIP? ● 5 ziekenwagens (10 ambulanciers, eventueel extra
urgentieverpleegkundigen)
● Aanstellen DIR MED
● Gezondheidsinspecteur
● Rode kruis
● Vertegenwoordiger Rode Kruis
Wie kan tot DIR MED - HulpCentrum 112
aangesteld worden? - 1ste brandweerofficier ter plaatse
- 1ste arts ter plaatse
3
, Hervormingen bij de politie Wet van 7 december 1998 tot organisatie van een geïntegreerde
politiedienst, gestructureerd op twee niveaus
Inhoud Wet van 7 december Verdeling van de Lokale Politie en de Federale Politie.
1998
Taken Lokale Politie → Verzekert op het lokale niveau de basispolitiezorg
● Alle opdrachten van bestuurlijke en gerechtelijke politie
● Ze zijn nodig voor het beheren van lokale gebeurtenissen en
fenomenen die zich voordoen op het grondgebied van de
politiezone
● Het vervullen van sommige politieopdrachten van federale aard
Taken Federale Politie → Taken over het gehele grondgebied
● Volgens specialiteit (SPN (Scheepvaartpolitie) ,DSU (Speciale
eenheden))
● De gespecialiseerde en de supralokale opdrachten van bestuurlijke
(LOCK (Oplossen vergrendeling situaties bv. demonstranten ketenen
zich vast aan een boom) en gerechtelijke politie (FGP) ▪
● Ondersteunende opdrachten voor de lokale politiediensten en voor
de politieoverheden
Hervormingen bij het 1. 1988: Oprichting van het Coördinatie- en Crisiscentrum van de
Nationaal Crisiscentrum Regering (CGCCR).
2. Januari 2003: De Algemene Directie Crisiscentrum (ADCC) wordt
één van de 5 Algemene Directies van de Federale Overheidsdienst
Binnenlandse Zaken
3. 2018: Het ADCC verandert van naam en wordt het Nationaal
Crisiscentrum (NCCN).
4. -> het NCCN breidt uit met twee nieuwe diensten, het CBRNe
expertisecentrum en de Internationale Crisisbeheerscel (ICC)
Taken van het Nationaal ● Verzamelt, analyseert en verspreidt informatie van allerlei aard
Crisiscentrum ● Is betrokken bij de planning, coördinatie en opvolging van
evenementen van grote omvang
● Organiseert de beveiliging van personaliteiten
● Treedt op in geval van nationale crisis
● Verzekert de organisatie en de coördinatie van de noodplanning.
● Oprichting crisis support team
● Oprichting team D5
Hervormingen in de Nood- - KB van 16 februari 2006
en Interventieplanning - KB van 22 mei 2019
Inhoud KB 16 februari 2006 ● Bepalingen betreffende de noodplanning
- Definities
- Noodplanning
- Niveau en fases
- De vijf disciplines
- Operationele en strategische coördinatie
- Zonering
4