Deel 1: oudheid (deel a)
Reductie – Thales (6e eeuw v.C.)
Reductie
= herleiding van veelheid naar eenheid
Thales merkte verscheidenheid in de werkelijkheid op zoek naar
gemeenschappelijke/eenheid = archè (oorsprong) natuur herleiden naar iets onderliggend
die archè blijft steeds onveranderlijk, overal en altijd aanwezig in de natuur
Thales: water (Nijl = centraal in Egypte, daarrond leven – noodzakelijk/fundamenteel
– ligt aan de basis van de mens (vruchtwater))
Demokritos (460-370): atomen (gaat verder op in water verdelen in atomen, =
niet-deelbare materie)
Radicale reductie: fysicalisme
= alles herleiden tot fysica (bv. sociale ontmoetingen reduceren tot natuurlijke
processen)
gevaar: demystificatie (we gaaan te ver in onze uitleg/analyse, de mystiek is weg)
Etymologie is ook een toepassing van reductie
(etymologie van een woord = de ontstaansgeschiedenis van een woord)
de betekenis van een woord achterhalen door het te herleiden tot samenstellende delen;
biedt inzicht
het is ook een mnemotechniek (helpt om iets te onthouden, een reeks van methoden van
memorisering)
Bv.: archeologie, archaïsme… archè
Thales
geen originele teksten meer; alles obv van teksten zeker anderhalve eeuw na zijn
dood (van o.a. Plato en Aristoteles)
anekdotes (voorspelling zonsverduistering, monopolie op olijfpers, in waterput
gevallen…)
eerste natuurfilosoof
• op samenhangende wijze zonder te verwijzen naar goden of magische
krachten de natuur (physis) verklaren (vanuit de natuur verklaren)
stelling van Thales
• wilde herleiding van de wereld tot wiskunde (= onderliggend aan alles,
belangrijk element verklaring van de wereld) (meetkunde zelf een vorm van
reductie)
Pythagoras (6e eeuw v.C.)
stelling: a 2+ b2=c 2
o indien de rechthoekzijden gelijk zijn, dan kan de schuine zijde niet worden
uitgedrukt als een verhouding van de rechthoekzijden
relatie tussen intervallen van toonladders en wiskundige verhoudingen
1
, samenvatting WWD
de natuur kan door het beoefenen van de wiskunde worden begrepen (wiskunde
suggereert diepere waarheid)
Principe van voldoende reden – Anaximander (6e eeuw
v.C.)
geeft enkele redeneringen van het principe (geen definitie)
Anaximander ging ervan uit dat de aarde niet beweegt, als er een handeling wordt gesteld, is
daar voldoende reden voor (dus ook voor beweging) – M: de aarde heeft geen reden om te
bewegen; maakt niet uit in welke richting ze beweegt
Redenering = “de aarde is onbeweeglijk omdat een beweging in elke richting ook geen
verschil zou maken”
anders gezegd: alle richtingen zijn gelijk. Er is geen reden om te bewegen in een
bepaalde richting (want alle richtingen zijn gelijk), dus beweegt de aarde niet.
er is geen voldoende reden om te bewegen
Verder uitgewerkt
18e E: “nihil est sine ratione cur ptius sit quam non sit” = “niets is zonder reden
waarom het veeleer bestaat dan waarom het niet bestaat”
• “alles heeft een reden”
• Christian Wolff
e
19 E: “obwohl uns diese Gründe meistens nicht bekannt sein mögen” = “alhoewel
deze redenen ons meestal niet bekend zullen zijn”
• we hebben niet altijd toegang tot die reden + er eijn dingen die we nooit gaan
weten
• niet dat ze er niet zijn, wel dat de mens er niet altijd de toegang tot zal
hebben
De archè volgens Anaximander
= Apeiron (Grieks voor ‘het onbestaande’)
Anaximander was wijzer dan Thales: “water is tastbaar” er zou iets onderliggends aan
water zijn het onbegrensde/onbereikbare (= iets, we weten niet wat, kan alle vormen
aannemen)
datgene wat onderliggend is aan alle dingen heeft zelf geen kenmerken: het is alles
en tegelijkertijd niets
er moet iets zijn dat alle dingen gemeen hebben, de ultieme oorzaak
• maar precies daarom is het zelf onbepaald en dus onvatbaar: ‘apeiron’
dat komt weerom neer op het principe van voldoende reden:
• alles heeft een (materiële) oorsprong, maar die oorsprong is (uiteindelijk)
onkenbaar (alles heeft een oorsprong, dus: het heeft een reden om te
bestaan)
2
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur silkelievens2005. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,69. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
