RUIMTELIJK BELEID/OMGEVINGSBELEID
Inhoud
1. Waarom ruimtelijk/omgevingsbeleid?
2. Ruimtelijk beleid of ruimtelijke ordening
3. Ruimtelijke planning
4. Vergunningenbeleid
5. Handhavingsbeleid
- onderzoek rond de ruimte en de relatie tussen de ruimte en mensen en de samenleving
tip van prof Evaluatie: Gesloten en/of multiple choice vragen Geen GIScorrectie,
heel duidelijke vragen stellen met duidelijke antwoorden, als je de slides voldoende instudeert en voldoende luistert
is het een makkelijk examen, het zijn geen ja of nee antwoorden maar vragen met 1 juiste duidelijke antwoord bv:
- worden er op Vlaams niveau structuurplannen opgemaakt, uitvoeringsplannen opgemaakt of
beleidsplannen opgemaakt?
Beleidsplannen: Op Vlaams niveau wordt het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV) opgesteld. Dit plan bepaalt de strategischevisie voor
de ruimtelijke ontwikkeling van Vlaanderen op lange termijn. Het BRV vervangt het vroegere Ruimtelijk StructuurplanVlaanderen (RSV).
Structuurplannen: De structuurplannen zoals het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) zijn inmiddels vervangen door de
beleidsplannen. Structurele planning gebeurt nu vooral via de beleidsplannen zoals het BRV op Vlaams niveau.
Uitvoeringsplannen: Het Ruimtelijk Uitvoeringsplan (RUP) is een concreet plan waarin de bestemming van de ruimte gedetailleerd
wordt vastgelegd. Er zijn zowel gemeentelijke als provinciale en Vlaamse RUP's, afhankelijk van het niveau waaropze worden
opgemaakt.
1.WAAROM RUIMTELIJK/OMGEVINGSBELEID
• Waarom doen we aan ruimtelijke ordening? Waarom is ruimtelijke ordening belangrijk?
Wit = bebouwd, bebouwing
zwart = open ruimte
>we zien dat Vlaanderen heel anders is ingedeeld dan VK of Frankrijk
we zijn heel versnippert, enorm veel verspreidde bebouwing, nergens echt open ruimte of echt
dichtbebouwd
weinig verschil met zuiden van Nederland: hun ruimtelijk patroon lijkt zeer hard op ons ruimtelijk
patroon
• Vlaanderen wordt de ‘nevelstad’, een ‘mist’ of ‘horizontale metropool’ genoemd: zo
versnippert uitgesmeerd over het grondgebied: bouwen niet in de hoogte, maar
horizontaal, volledige grondgebied ingenomen door bebouwing
Voordeel: het groen en de openruimte is nabij, je hebt open ruimte direct ter beschikking.
Nadeel 1: natuur werkt minder efficiënt omdat het zo verweefd is met de mens. Fauna en
flora, biodiversiteit en landbouw zijn ‘kleine eilanden’, waardoor het beperkt wordt.
Nadeel 2: heel veel publieke voorzieningen en infrastructuur zoals wegen, riolering,
waterleiding, elektriciteit etc. omdat het zo een verspreid gebied is. Dit kost veel (belastingen)
1
, Nadeel 3: circulatie/ mobiliteit en woon-werkverkeer is heel erg tot iedere kern (autooooo >
fileeee).
Nadeel 4: water > verharding, water kan moeilijk infiltreren, bij extreme regenstormen krijg je
overstroming, en in de zomer heel veel droogte omdat het zo verhard is.
Dit is het gevolg van heel veel keuzes die we gemaakt hebben, en we omarmen dit
• Typologieën van België: een wachtgevel, lintbebouwing (13000km), oude boerderijen die een woning worden
(landbouwruimte wordt ingenomen door niet- landbouwers), verkavelingen (eenheidsworst/ schimmel,
een oppervlakte die op een dorpje lijkt)
• Gebied tussen Antwerpen-Brussel-Gent-Leuven: de Vlaamse Ruit of ‘the ffemish diamond’.
GEEN RUIMTEBESLAG
= akkerland, bossen, natuurgebieden, landbouw etc.
RUIMTEBESLAG
= alle ruimte ingenomen door intensieve menselijke activiteit + openruimte die ermee verbonden is (= belangrijke term)
Dus de effectieve verharding + de ruimte errond die ervoor nodig is
33% van Vlaanderen = ruimtebeslag 14% hiervan = verharde, verzegelde oppervlakte/bodem
Dagelijkse groei van ruimtebeslag = 6 ha
BAU tegen 2050 41- 50% ruimtebeslag
Het verschil van de afgelopen 50 jaar: echt verspreid en gespikkeld = Urban Sprawl
2
, Verharding (in de open ruimte)
• 2/3e uit verharding zijn wegen/opritten en terrassen
• 1/3e is effectief bebouwing: 60% woningen zijn
30% van bebouwing is in 13000km lintbebouwing
12% is verspreidde bebouwing
+/- 40% van onze bebouwing situeert zich BUITEN DE KERNEN/STEDEN
(Ondermeer in gebieden die belangrijk zijn voor waterberging en -infiltratie)
Vlaanderen kleurt rood binnen kaart EU op vlak van verharding
Wat hieraan te doen?
dagelijkse groei van ruimtebeslag van 6 hectare/dag te verminderen naar 0 hectare in 2040
(volgend jaar zouden we aan 3 hectare per dag moeten zitten, we zitten nu aan ongeveer 4,5 per dag.)
• Door hoger ruimtelijk rendement in huidig ruimtebeslag
Intensivering/verdichting van ruimtegebruik
Verweving
Hergebruik
Tijdelijk ruimtegebruik
Hoe komt dit nu dat we zo’n urban spawl hebben?
gevolg van een aantal keuzes die we gemaakt hebben doorheen de geschiedenis
> ruimtelijke wetgeving en keuzes. Dit gaan we nu proberen duidelijk te maken:
Vroeger: onleefbare toestanden door kleine vieze straatjes en veel politieke angst voor het beleid. Katholieken
en liberalen zijn bang voor het opkomend communisme. Sanitair was er niet en afval en bacteriën werd
verspreid (met gevolg epidemieën). Je krijgt ook een soort moreelverval door dichtbevolking van arme
gezinnen > incest, prostitutie etc.
