TAB 1.4 FARMACOLOGIE
INHOUDSTAFEL
1. Definitie
2. Vaktermen
3. Behandelingswijzen
4. Werken met het GGR
5. Farmaceutische vormen
6. Farmacokinetiek en farmacodynamiek
7. Geneesmiddelen ivm pijn, koorts en ontsteking
8. Geneesmiddelen IVM het gastro-intestinaal stelsel
9. Geneesmiddelen IVM het ademhalingsstelsel
10.Geneesmiddelen bij infectie
11.Geneesmiddelen ivm het cardiovasculair stelsel
Specifieke geneesmiddelenleer: klassen
1. DEFINITIE
Farmacologie of geneesmiddelenleer gaat over de kennis van
geneesmiddelen (specialiteiten) en hun effect op mens en dier
(therapeutische werking)
Parafarmacie= randassortiment, geen registratie, ook buiten de apotheek
Galenica of artsenijbereidkunde
bv. gelulen of capsules, zalven, crèmes, siropen, lotions…
= magistrale bereidingen
2. VAKTERMEN
2.1 GENEZENDE WERKING
➔ antibiotica
2.2 VOORKOMENDE WERKING
➔ vaccins
2.3 MONOPREPARAAT
= 1 actieve stof
2.4 COMBINATIEPREPARAAT
= meerdere actieve stoffen
2.5 INDICATIE
,= de aandoening of ziekte waarbij het geneesmiddel gebruikt wordt bv. imodium
: diarree
! soms meerdere indicaties bv. voltaren : pijn, koorts, ontsteking
2.6 THERAPEUTISCHE KLASSE
= de farmacologische groep
Bv. analgetica en antipyretica, antibiotica, antihypertensiva…
http://www.bcfi.be/nl/chapters
2.7 POSOLOGIE
= de dosis die moet ingenomen worden per keer en/of per dag
- Acetylsalicylzuur bcfi
- ! meerdere indicaties
http://www.bcfi.be/nl/chapters/9?frag=6445
- Raadgevingen i.v.m. tijdstip
o ’s morgens: diuretica, corticosteroïden, vitaminen
o ’s avonds: slaapmedicatie, een aantal cholesterolverlagers
- Raadgevingen i.v.m. voeding
o Nuchter (1u voor of 2u na het eten): snellere opname
o Voedsel: minder maaglast bv. vitaminen, antibiotica,
ontstekingsremmers
o Met voldoende water, geen koffie of alcohol, soms melk afgeraden
2.8 THERAPIETROUW
= de mate waarin het gedrag van de patiënt bij het gebruik van geneesmiddelen
overeenkomt met de aanbevelingen van de arts
m.a.w. hoe goed wordt de therapie opgevolgd?
- Niet uitnemen van antibiotica
- Het tijdstip van inname is verkeerd
- Chronische medicatie wordt gestopt, onderbroken of verminderd
- Medicatie wordt gelijktijdig genomen waardoor de opname verstoord wordt
of afbraak versneld/ vertraagd wordt
2.9 DOSISREDUCTIE
= het verminderen van de dosis bij bepaalde omstandigheden bv.
nierinsufficiëntie of leverinsufficiëntie
2.10 BIJWERKINGEN
‘een geneesmiddel dat geen bewerkingen heeft, is een geneesmiddel dat niet
werkt’
, ➔ afwegen t.o.v. het therapeutisch voordeel (bv. lichte misselijkheid of
nausea, kankertherapie)
➔ heel persoonlijk
- verschillend geslacht, leeftijd, gewicht, etnische afkomst…
- andere absorptie, metabolisatie, uitscheiding
hoe geneesmiddelen bijwerkingen kunnen veroorzaken:
1. Te sterke werking bij bepaalde mensen bv. bloeddrukverlagers
➔ Bloeddrukverlager: hoge bloeddruk -> normale bloeddruk
➔ Bij een te hoge dosis -> hypotensie
2. Toxische geneesmiddelen bv. antikankergeneesmiddelen
➔ Doel antikankergeneesmiddel = sneldelende cellen beschadigen
➔ Naast sneldelende kankercellen, worden ook sneldelende goedaardige
cellen (bv. epitheelcellen, witte bloedcellen) beschadigd
➔ Veelvoorkomende bijwerkingen zoals droge mond, haaruitval, maag-
darmstoornissen, neutropenie
3. Het verkeerde aangrijpingspunt bv. atenolol en salbutamol
Atenolol Salbutamol
Β- blokkeer (= antagonist) Β- agonist
Blokkeert β1- receptoren thv hart Stimuleert β2- receptoren thv
bronchiën
Vertraging hartritme Bronchodilatatie thv longen (astma)
➔ Beide geneesmiddelen hebben hetzelfde aangrijpingspunt (β- receptor),
maar een tegengesteld effect!
➔ Hoe specifieker een geneesmiddel is voor zijn aangrijpingspunt, hoe lager
het risico op bijwerkingen
2.11 CONTRA-INDICATIES
= aandoeningen/ omstandigheden waarbij het geneesmiddel niet mag gebruikt
worden
Bv. roaccutane bij acne niet tijdens de zwangerschap
2.12 INTERACTIES
Wisselwerkingen tussen
- Geneesmiddelen onderling bv. anticonceptie met Sint-Janskruid
- Geneesmiddelen en voeding
Bv. pompelmoessap, calciumrijke voeding/ alcohol/ roken
2.13 GENERISCHE GENEESMIDDELEN
- Zelfde actieve stof en dosis als het originele
- Zelfde werkzaamheid, zelfde biologische beschikbaarheid
