Notes de cours
Notities van cross-culturele psychologie
- Établissement
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Mijn notities van cross-culturele psychologie, zowel van de hoorcolleges als de gastcolleges.
[Montrer plus]
Vendeur
S'abonner
Aperçu du contenu
Notities cross-culturele psychologieLes 1: inleiding
Deel 1: wat is cultuur?
Uitgangspunt cursus: cultuurcontact is zou oud als de mensheid, is typisch menselijk: wij
als soort zijn het meest gekenmerkt door migratie
→ mens als culturele soort: geen enkele andere soort kent zo’n grote diversiteit aan
cultuurkenmerken als mens
⇒ mens is uitzonderlijk in plasticiteit, aanpassingsvermogen
1. natuurlijke en mensgemaakte omgeving en veranderingen
2. sociale organisatie en levensonderhoud: stedelijk, kleine/grote groepen, globaal
kapitalisme ⇔ subsistentie
3. menselijke kennis en kunde: weg vinden in woestijn, weg vinden in stad
dus er is een grote diversiteit aan menselijke levenswijzen
verklaring:
- neuroplasticiteit van het menselijk brein (hardware)
- cultuuroverdracht als uniek evolutionair voordeel, kennisneerslag (software)
Cultuur
● vaak niet bewust van eigen cultuur tot moment dat cultuur wordt uitgedaagd, contact
met andere cultuur → vanzelfsprekendheid wordt tussen haakjes gezet + bewust
worden van hoe we leven (zelfstereotypering)
● cultuur als groep van individuen: cultuur = wat individuele ‘cultuurdragers’ delen
binnen een groep en wat verschilt tussen groepen
○ ‘oppervlakkige’ zichtbare kenmerken: kleding, taal, eten, expliciete regels,
rituelen
○ ‘diepe’ minder zichtbare kenmerken: emoties, motivatie en waarden, zelf- en
wereldbeelden (deep diversity; vaak niet toegankelijk voor nieuwkomers)
! nuanceringen:
1. geen scherpe grenzen tussen culturen
2. mensen behoren tot meerdere groepen, culturele diffusie en mengculturen
● cultuur als overgedragen kennis, informatie = wat we kennen en kunnen door sociaal
leren van anderen
○ formeel en informeel sociaal leren
○ overdracht tussen generaties en peers (verticaal en horizontale overdracht)
○ mondelinge en geschreven bronnen
! nuancering: cultuur wordt nooit exact gerepliceerd maar verandert doorheen de tijd
en tussen generaties → ruimte voor verandering/vernieuwing als aanpassing aan
veranderende omgeving
+ wijzelf zijn kruispunt van verschillende culturele en sociale invloeden, intersectional
● cultuur als gedeelde context van gedrag = wat behoort tot een gedeelde sociale en
fysieke omgeving die richting geeft aan gedrag
○ expliciete en (vooral) impliciete normering
○ sociale omgeving: relaties, rollen, organisaties (sociale inbedding)
○ fysieke omgeving: natuurlijk en mensgemaakt
1
, ! nuancering: grote individuele en situationele variabiliteit binnen dezelfde culturele
context
- culturele context is niet determinerend
- contextuele beperkingen (constraints) en mogelijkheden (affordances)
- acculturatie = aanpassing aan nieuwe culturele context
Voorbeeld: kinderspelen over hele wereld
- spel is universeel kenmerk van de mens
- maar veel verschillende manieren om te spelen, afhankelijk van cultuur, omgeving
Deel 2: waarom is cultuurpsychologie nodig?
Paper Henrich & co: the WEIRDest people in the world
claim: gedragswetenschappers en psychologen maken brede, universele claims over
menselijke psychologie, functies en gedrag, maar die kennis is gebaseerd op zeer
selectieve, beperkte steekproef uit de wereld
- Western
- Educated
- Industrialized
- Rich and
- Democratic societies
→ niet representatief voor alle mensen over heel de wereld
Problemen en vragen:
1. in hoeverre zijn bevindingen (handboeken, DSM5) veralgemeenbaar naar andere
groepen of contexten? → empirische vraag
2. hoe wijkt de doorsnee participant in psychologisch onderzoek af van de meeste
mensen in de wereld? zeer smalle empirische basis: westerse, witte, vrouwelijke
psychologiestudenten
illustraties: psychologische contrasten
geïndustrialiseerd ⇔ niet-geïndustrialiseerd
Voorbeeld in perceptiepsychologie: Müller-Lyer visuele illusie
- illusie vooral bij mensen in bebouwde omgeving
- in onbebouwde omgeving heb je geen rechte hoeken, dus maken hersenen andere
percepties om zicht te structureren
- vooral kinderen ervaren de visuele illusie
→ sample van culturele variatie in perceptie, obv in welke mensgemaakte omgeving
mensen opgroeien
westerse ⇔ niet-westerse
Onderzoek: oordeelsvorming: is er gelijkenis of niet?
- in westen is analytisch denken belangrijk, wordt gestimuleerd
2
, - oost-Azië: meer holistische manier van denken als default
Amerikanen ⇔ andere westerse mensen
Voorbeeld: mortality salience
= wanneer gedachte aan dood saillant is/relevant wordt gemaakt, reageren mensen daar
psychologisch op
- Amerikanen reageren meer defensief dan Europeanen en andere culturen
- meer geloof in bovennatuurlijke krachten, sterkere patriottische gevoelens, gekant
tegen verandering, vijandig tegenover out-groups
- hangt samen met cultuur van jong zijn, verschil in rouwen
- mogelijke verklaring: extreem individualisme leidt tot grotere doodsangst
hoogopgeleide (universitaire) ⇔ andere Amerikanen
instrumenten sluiten vaak niet goed aan bij niet-hoogopgeleide mensen, al helemaal niet bij
semi- of ongeletterde mensen
Voorbeeld: erfelijkheid van intelligentie
- gedragsgenetische studies schatten erfelijkheidscoëfficiënt van IQ > 50% van totale
variantie
- de rest wordt verklaard door gedeelde (sociale klasse, ouderlijk gezin) en unieke
omgevingsfactoren (oudste dochter)
* tweelingstudies worden afgenomen bij hoogopgeleide gezinnen ⇒ dus de
erfelijkheidscomponent wordt overschat
- bij kinderen hoge SES: kunnen optimaal genetisch potentieel realiseren
- bij kinderen lage SES: genetische aanleg heeft nauwelijks invloed op cognitieve
ontwikkeling, want voeding, stimulerende ervaringen is elementair
→ bij radicaal slechte omgeving wordt milieu veel bepalender voor cognitieve ontwikkeling
3
, Conclusie
cultuurpsychologie is vooral gebaseerd op afwijkende participanten in psychologisch
onderzoek met een smalle databasis van psychologische kennis
1. repliceren van westerse bevindingen/kennis: is het veralgemeenbaar?
2. ontdekken van psychologische universals: aantonen of weerleggen
theory of mind: kinderen kunnen al van heel jonge leeftijd onderscheid maken tussen
intentionaliteit en levenloos object
3. ontdekking: cultuurgebonden psychologische fenomenen identificeren en beschrijven
(ziektebeelden)
4. verklaring: samenspel tussen cultuur en psyche analyseren en beter begrijpen,
culturele variabiliteit in gedrag verklaren
Les 2: cultuur en psyche
Nuanceringen van definitie van cultuur:
- dynamische groep die bestaat uit een brede verzameling van individuele personen
- die veel gelijkaardige culturele informatie doorkrijgen van anderen
- die grotendeels gelijkaardige fysieke en culturele omgeving bewonen
- en daardoor op verschillende manieren beïnvloed worden (wat we delen heeft
invloed op ons gedrag)
→ cultuur moet veranderen om ons aan te passen aan een veranderende (economische,
ecologische) omgeving
Deel 1: één psychologie of verschillende psychologieën?
focus op verschillende benaderingen van cultuur in deze discipline
1. universalistisch: één psychologie, dé psychologie van de mens
2. relativistisch: meerdere psychologieën, mensen van verschillende culturen hebben
andere psychologische realiteit
1) Universalistisch
= zoektocht naar universele basisprocessen, fundamenteel algemeen menselijke
psychologie
● dominante benadering in bredere psychologie
● werkwijze: basisprocessen abstract definiëren en abstraheren van context en inhoud
○ geheugenonderzoek: proberen zo weinig mogelijk context, inhoud, betekenis,
subjectiviteit in lab mee te nemen → context en betekenisgeving
neutraliseren
○ cultuurverschillen zijn eerder vertekeningen, verdwijnt na isoleren van
basisproces
● mensbeeld: Central Processing Unit (CPU): controlekamertje in mens, homunculus
⇔ problematisering: psychologische processen komen voort uit samenspel tussen cultuur
en gedrag
● evidentie: grote omgevingsverschillen
● groot menselijk leervermogen (sociaal leren en sociaal-culturele evolutie collectief)
● is hardwired in hoe hersenen werken: neuroplasticiteit
⇒ mens is uitgerust om in interactie met cultuur te leren, aan te passen
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur philosophypsychology. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
52510 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans