Dit is een uitgebreide samenvatting met alle lesnotities, leerstof uit de pwp en leerstof uit de cursus van Mondgezondheid en Maatschappij partim Psychologie. Bij het leren van dit document heb je alles geleerd dat je moet weten voor een goed examen af te leggen!
• Psychologen:
o Waarom bepaald gedrag op een bepaald moment in een bepaalde situatie
o Verschillende soorten gedrag onderscheiden:
▪ Functioneel
▪ Aangepast
▪ Problematisch
▪ Gestoord
o Zoeken oorzaken van gedrag om dit bij te sturen
o Begrijpen van de mentale processen die mensen in staat stellen
▪ Zich bewust te zijn vd wereld
▪ Ervaringen te hebben Waarnemen, herinneren,
▪ Te denken redeneren en beslissen
▪ Te voelen
• Psychiaters
o Zoeken oorzaken van gedrag om dit bij te sturen
PSYCHOLOGIE PSYCHIATRIE
Alfa wetenschap Gamma wetenschap
Humane wetenschappen Medische wetenschappen
Geest (en brein) Brein (en geest)
Normaliteit Ziekte
Begrijpen vd betekenis van menselijk gedrag Onderzoeken van klachten, symptomen,
ziektegedrag
2. ZIEKTEMODELLEN
2.1 BIOMEDISCH PERSPECTIEF
• Gezondheid = afwezigheid van ziekte
• Ziekte = fysisch probleem dat moet behandeld worden
• Hippocrates en Plato
o Lichaam apart van geest
• Thomas van Aquino
o Lichaam + geest
2.2 BIOPSYCHOSOCIAAL PERSPECTIEF
• Verschil in:
o Ervaring van lichamelijke klachten
o Ervaren hinder bij eenzelfde afwijking
• Ziekte = medische stoornis die de arts objectief kan diagnosticeren adhv
overeengekomen criteria en die hij behandelt
• Ziek zijn = subjectieve ervaring van de ziekte, gevoel vd patiënt dat er iets mis is
• Ziekterol = typisch gedrag van een ziekte
o Ziekte hebben zonder verschijnselen kan ook
,3. CENTRALE ROL VAN STRESS IN HET HOL ISTISCH
• Term stress bestaat pas sinds de jaren 30
• Hans Selye
3.1 DEFINITIE VAN STRESS
• Prof. Boudewijn Van Houdenhove (KUL)
• Een reeks psychologisch en fysiologische reacties (= strain) op een reële of vermeende bedreiging (=
situatie) van ons fysieke en psychische evenwicht (= interactioneel proces)
3.2 STRESS ALS REACTIE (= STRAIN)
• Bedreiging, gevoel niet volledige controle over de situatie ➔ psychologische en lichamelijke reacties
o = stressreacties
• Hoe ons lichaam/brein reageren op stress = complex
• Psychologische en fysiologische spanning
o Doel? Kracht een energie geven
o We moeten ons in dergelijke situaties flexibel kunnen
aanpassen
• 3 soorten stressreacties:
o Fysiologische/Lichamelijke
▪ Snelle én trage reacties
• Snel: zenuwstelsel = Coping mechanisme
• Traag: stresshormoon
▪ Belangrijke functie: lichaam voorbereiden op
‘gevaar’
o Psychische
o Gedragsmatige
3.2.1 SNELLE REACTIE (AUTONOOM ZENUWTELSEL)
• Autonoom zenuwstelsel = systeem dat bijna automatisch alle
functies en processen in je lichaam regelt
o Sympathische tak (gaspedaal)
o Parasympatische tak (handrem)
• Stressreactie ➔ adrenaline ➔ sympathisch zenuwstelsel neemt
bovenhand (gas)
o Kippenvel, verstijven, hoge hartslag
o Fight-or-flight
▪ In hersenen via 2 routes (LeDoux 1996)
• Korte, directe route
• Lange, indirecte route
Boos op anderen / zichzelf
Zich weghouden vd situatie
Bv lichaam bevriezen, maar
ook black-outs
,3.2.1.1 DE EERSTE, KORTE, DIRECTE ROUTE
• Rechtstreeks vanuit de thalamus
o Tussenstation tss de zintuigen en de primaire sensorische
gebieden
• Snelle reacties
o Klassieke conditionering
o Aangeboren (instinctief)
• Onnauwkeurige route: quick and dirty
• Ruwe informatie van thalamus rechtstreeks naar amygdala
o Waargenomen door ogen, neus, smaak…
• Snel en onbewust
3.2.1.2 DE TWEEDE, LANGE, INDIRECTE ROUTE
• Vanuit de primaire sensorische gebieden
o Over de cortex
• Gedetailleerde info over de stimulus
• Bewuste beoordeling vd situatie
3.2.1.3 DE AMYGDALA: H ET ALARMSYSTEEM VH LICHAAM
• Twee smalle, amandelvormige structuren
• Ligt altijd op de loer om gevaar te detecteren
• Stuurt signalen door naar (van zodra er iets verdachts was)
o Prefrontale cortex: eerst gemoederen bedaren en
overdenken (hebben dieren niet)
o Hippocampus: door archief aan herinneringen bladeren
o ➔ gepaste reactie
• Reguleert angst EN positieve emoties in spannende/opwindende situaties
o Giechelen in stressvolle situaties
• Interpreteren van gezichtsuitdrukkingen
• ‘Sociale brein’
• Eens geactiveerd, moeilijk snel te deactiveren
3.2.2 TRAGE REACTIE (HYPOTHALAMUS-HYPOFYSE-BIJNIERAS)
• Enkele minuten na stress
o Bijnierschors stresshormoon produceren
o Dmv veel processen die in ons brein starten
o Via bloedbaan signaal geven aan de bijnierschors
• Meer energie door stresshormoon
o Houden ons alert
o Zorgen dat de snelle reactie stopt
• Hypothalamus-hypofyse-bijnier-as
o = boodschapperssysteem (begint diep in onze hersenen)
o Hypothalamus = commandocentrum (communiceert met de rest vh
lichaam)
o Bijnieren zetten golf van hormonen vrij (door combi van zenuw- en hormonale signalen)
▪ Adrenaline
• Verhoogt de hartslag
• Bloeddruk en energievoorziening
, ▪ Cortisol
• Primaire stresshormoon
• Verhoogt suikers in de bloedbaan
• Verbetert het gebruik van glucose door de hersenen
• Verhoogt de beschikbaarheid van stoffen die weefsels herstellen
o Inhibitie feedback regulatie nadat de stressor verdwenen is
▪ Inhibeert CRF in de hypothalamus
▪ Secreteert ACTH in de bijnier
• Cortisol weldegelijk nuttig
o Werking
▪ Zorgt dat initiële stressreactie niet te ver doorschiet
▪ Helpt energieniveau op peil houden
▪ Helpt bewustzijn vergroten
▪ Helpt hersenen helder te denken
o Regelt waak- en slaapritme
▪ Cortisol hoogst bij ontwaken
• Cortisol als probleem
o Te veel en te lang?
▪ Bij langdurige stress bijvoorbeeld
o Beschadigt de hippocampus bij overmaat
▪ Hippocampus remt normaal oa de hypothalamus, die invloed heeft op de HPA-as
(stress-as) ➔ belangrijk feedback-systeem dat stress regelt
▪ Thermostaat die meet hoeveel stress en zo de hoeveelheid cortisol bijstelt
▪ HPA-as geremd door de hypothalamus → aanmaak cortisol daalt → stress daalt
• HPA-as onvoldoende geremd? Meer cortisol-aanmaak: stress wordt erger
• Vicieuze cirkel
• ➔ depressie
3.3 STRESS ALS SITUATIE (= STRESSOR)
• Vroeger hadden onderzoekers enkel aandacht voor stresserende gebeurtenissen zelf = stressoren
• Heeft geholpen om bepaalde situaties te identificeren als stresssituaties
o Bv examenperiode
3.4 STRESSALS INTERACTIONEEL PROCES (= STRESS)
• Focus op gebeurtenis en persoonlijke reactie kan de stresservaring niet volledig verklaren
• Stress = reactie op bedreigende situaties: wat is bedreigend?
• Stressgevolg v vrees, angst, kwetsbaarheid, mogelijkheid om met de gebeurtenis om te gaan
• Cognitieve, transactionele stressmodel van Richard Lazarus (1985)
o Stress = subjectieve ervering
o Eisen vd omgeving groter dan de eisen waar hij/zij aan kan voldoen
o Stress ontstaat bij onevenwicht van draaglast/draagkracht
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur marthemoors. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
