Maatschappijgeschiedenis I
Middeleeuwen
Een kennismaking met de middeleeuwse wereld van Bejczy
Afbeelding 1
Ferre Christiaens
1Afbeelding:Pope Urban II urging kings and knights to join a Crusade, Nov.1095, (1486). The Library of
Congress. https://www.loc.gov/item/2005692122/
1
,Les 1: Inleiding en Periodisering
Er is een afbakening:
1. Ruw van 500 --> 1500
2. Specifieker: 395 en 476 --> 1453/1492
Kenmerken Middeleeuws Europa:
1. West-Europa was geïsoleerd van de rest van de wereld, waarin men niet echt bewust is van
wat er gebeurd in de rest van de wereld.
2. Er was een eenheid en dominantie van Latijnse kerk, de kerk van Rome, nog niet Christelijk.
3. Er was Staatkundige verbrokkeling, West-Europa wordt versnipperd.
4. De economie was vooral agrarisch.
Relativiteit van exacte afbakening
395: Definitieve splitsing WRR/ORR
- Deze splitsing was eerder al geprobeerd, dus hoe belangrijk is deze poging dan belangrijk?
- Er zijn daarna nog pogingen geweest om het WRR en ORR terug samen te voegen.
476: De afzetting van de laatste keizer van het WRR
- Al eeuwenlang was er een crisis in het WRR, “De Crisis van de Derde Eeuw.”
- Nadien zijn er nog kroningen als Keizer van Rome.
1453: Inname van Constantinopel door de Ottomanen
- Het Byzantijnse territorium was al 8 eeuwen aan het krimpen.
- Beperkte invloed op West-Europa.
1492: Aankomst van Columbus in Midden-Amerika
- Latere Europese reizen naar Amerika hadden veel meer impact.
- Al contacten met het Amerikaanse continent en andere delen van de wereld in voorgaande
eeuwen.
Zelfs al nemen we de afgeronde is er geen consensus.
Alternatieve Periodisering van Pirenne
Henry Pirenne (1864-1935):
- UGent/ULB.
- Pionier van de economische/middeleeuwse geschiedschrijving.
- Zijn bekend werk Histoire de Belgique.
- Grote invloed op Europees vlak.
2
, Pirenne-Thesis
Mahomet et Charlemagne (1937) --> Mohamed en Karel de Grote
- Stelling: de Arabische veroveringen in de Middellandse zeegebied sluiten West-Europa af
van het Oosten.
o De Internationale handel valt stil, zonder Oosterse producten
o De economie wordt alleen agrarisch.
- Hij zei dat zonder Mohamed die de Islam opricht, de Europese geschiedenis er heel anders
had uitgezien.
- Oudheid loopt door tot 7de eeuw dus niet de 5de, Middeleeuwen starten pas daarna.
- Eerst had het een grote invloed had maar dat is later verworpen omdat Italië wel nog
Oosterse producten verhandelde.
De globalisering zou niet in de 16de eeuw beginnen maar al in 1100.
Bewijzen:
- De contacten stoppen niet met de Arabische wereld maar de geschreven bronnen stopten
wel maar met archeologische bewijzen zeggen het tegendeel. Er zijn veel handelscontacten
met Scandinavië, tot in China, ...
- De slavenhandel ging gewoon door. De Kerk stond dit toe zolang het ongelovigen waren.
- Er zijn veel muntschatten van Arabische munten gevonden in Scandinavië uit de
Vikingperiode. Die kunnen alleen tot daar komen via handel.1
- Veel Oosterse producten gevonden uit Arabische landen, uit China en omgekeerd ook
Europese producten in andere landen. 2
1
Sunvedaschat:
Een schat gevonden in 2008 in Zweden met heel veel ”niet Vikings” munten.
2
Graf van Prinses Chen
Een prinses uit de Liaodynastie in Mongolië. Ze is begraven in 1018. In haar graf lag veel amber dat
niet lokaal is gemaakt maar komt waarschijnlijk uit Baltische regio’s.
Contacten met het Oosten:
Tekstueel bewijs. Book of Routes and Kingdoms
De schrijver en geograaf van Perzische afkomst. Bespreekt Joodse handelaren die naar verschillende
delen van de wereld trekken.
Cartografisch bewijs:
Al-Idrissi: een geograaf afkomstig uit Noord-Afrika, actief aan hof van Rogier II in Sicilië.
Hij maakt het voor de koning de Tabula Rogeriana, een wereldkaart op basis van informatie van
Arabische handelaren want hij is zelf nooit in Europa geweest.
Zijn kennis over Europa was zeer gedetailleerd.
3
