BELEID EN ORGANISATIE IN DE
ORTHOPEDAGOGISCHE
HULPVERLENING 2023-2024
01 – INTRODUCTIE
• Hoe zit het met het wettelijk statuut van orthopedagogen en de professionele stage?
• Wat zijn recente ontwikkelingen binnen integrale jeugdhulp?
• Wat houdt het decreet leersteun in? Waarin verschilt dit van het M-decreet?
• Welk beleid wordt er in Vlaanderen gevoerd inzake preventie en aanpak van verontrusting?
• Hoe zou persoonsgebonden financiering voor kinderen met een beperking eruit kunnen zien?
• Wat zijn bedreigingen voor vermaatschappelijking van zorg?
• …
DOELSTELLINGEN
De student is in staat om
• Inzichten op vlak van organisatiebeleid in een social profit voorziening toe te passen, o.a. over
organisatiestructuur en –cultuur, kwaliteitszorg, leidinggeven, verschillende professionele rollen in een
organisatie
• Inzicht te hebben in de wijze waarop beleid gevoerd wordt in de orthopedagogische hulpverlening en in
belendende sectoren
• Kritisch te reflecteren over actuele beleidstendensen in diverse sectoren van de jeugdhulpverlening
• Een kritische analyse te maken van de vooronderstellingen, de doelen, en de mogelijke gevolgen van
bepaalde beleidskeuzes
• Argumenten aan te reiken in het maatschappelijk debat rond bepaalde beleidstendensen en –evoluties en
daarbij wetenschappelijke onderzoeksresultaten betreffende de besproken beleidskeuzes in het debat in te
brengen
• Positie in te nemen in een maatschappelijk debat en deze positie op een genuanceerde wijze over te brengen
WERKVORM EN INDELING
• Hoorcolleges met interactie en discussie, debatten
• 3 delen
o Deel 1: startdagen
o Deel 2: tijdens de stage
o Deel 3: einddagen
DEEL 1: STARTDAGEN
• Inleiding: beleid in de orthopedagogiek – Sien Vandesande
• Korte update m.b.t. beleidsontwikkelingen
o Zorg voor personen met een beperking – Bea Maes
o Jeugdhulp, inclusief integrale jeugdhulp – Bea Maes
o Onderwijs aan kinderen met specifieke noden – Sara Nijs
o Geestelijke gezondheidszorg – Sien Vandesande
• Gebruik makend en verwijzend naar online module op Toledo
o Teksten, kennisclips, relevante websites
→ Verwerking en voorbereiding examen via korte portfoliovraag
Pagina 1 van 86
,ONLINE MODULE OP TOLEDO
• Inschrijven via Toledo
o Werkvelden Psychologie en Pedagogische Wetenschappen (ULTRA)
DEEL 2: TIJDENS DE STAGE
• Uitdiepen van recente beleidsthema’s gekoppeld aan stage-ervaringen
• Thema’s:
o Persoonsgebonden financiering
o Kwaliteitszorg
o Grensoverschrijdend gedrag/verontrusting
o Vrijheidsbeperkende maatregelen
o Wettelijk statuut en financiering
→ verwerking en voorbereiding examen via portfoliovraag (aangeboden na elk college)
DEEL 3: EINDDAGEN/SLOT WEEK
• Debatten m.b.t. actuele thema’s binnen de orthopedagogische hulpverlening waarrond uiteenlopende visies
kunnen bestaan
• Opdracht:
o Inhoudelijk debat rond 1 thema voorbereiden en begeleiden
o Actief deelnemen aan de debatten van medestudenten
• Groepsverdeling en thema’s worden toegewezen in januari 2024
Voorbeelden thema’s voorbije jaren
1. Het gebruik van technologie in de orthopedagogische hulpverlening
2. Inter- en transdisciplinair werken in welzijn en gezondheidszorg
3. De rol van de orthopedagoog in de ouderenzorg
4. De toepassing van vrijheidsbeperkende maatregelen in orthopedagogische zorg
5. Het garanderen van expertiseopbouw in een context van inclusie en vermaatschappelijking van zorg
6. Het versterken van mantelzorg op beleidsniveau
7. De orthopedagoog als generalist versus specialist
8. De rol van orthopedagogen in beïnvloeding van maatschappelijke beeldvorming
9. De plaats van ervaringsdeskundigheid in hulpverlening en beleid
10. De rol van orthopedagogen in de eerstelijnszorg
11. Het realiseren van een geïntegreerd hulpaanbod over sectoren heen
12. Het gebruik van protocollen in de orthopedagogische hulpverlening
FOCUS VAN DEBAT
• Focus kan verschillen per thema:
o Wat zijn argumenten pro of contra een bepaalde visie?
o Wat zijn meer of minder goede manieren om een bepaalde visie/concept te realiseren?
o …
• Belangrijk: uitwisseling en discussie staat centraal!
VOORBEREIDING
• Breed oriënteren, op zoek gaan naar verschillende bronnen:
o Wetenschappelijke artikels
o Boeken
o Opiniestukken
o Raadplegen van een expert
o Getuigenissen
o …
▪ (vetgedrukt = vereist) !!!
! Een expert kan een ouder, cliënt, professional, beleidsmedewerker, onderzoeker,… zijn
Pagina 2 van 86
,TIJDSLIJN DEBATTEN
• Donderdag 15 februari (12u)
o Globaal plan van aanpak
o = korte inleiding op thema (max. 0,5 pagina doorlopende tekst) + puntsgewijs gewenste bronnen
oplijsten en toelichten
o Zeker specifiëren welke expert(en) zal/zullen bevraagd!
o 19 februari (VM) verplicht spreekuur voor feedback → !!!
• Donderdag 23 mei (12u)
o Concreet plan van aanpak (max. 3 pagina’s)
o = aangeven in welke mate plan van aanpak is uitgevoerd, hoe voorbereiding wordt afgerond, hoe
debat inleiden en structureren, oplijsten stellingen,…
o 27 mei (VM) verplicht spreekuur voor feedback → !!!
• Maandag 3 juni, dinsdag 4 juni, woensdag 5 juni
o Debatten
o 1 uur per debat, planning volgt later → punt afgetrokken als je niet aanwezig bent!
EVALUATIE VAN HET OPO
• Kwaliteit en voorbereiding van het debat: 4 punten → iedereen van je groep krijgt zelfde punt!
• Mondeling open boek examen:
o 1 portfoliovraag (random gekozen): 8 punten
▪ 6 vragen die je eigenlijk op voorhand al kent → goed voorbereiden tijdens het jaar, = helft
van punten voor je examen voorbereiden
o 1 vraag over de cursusstof: 8 punten
• Tijdslijn:
o Debatten: 3, 4 en 5 juni 2024 (ongewettigde afwezigheid = -1 op jouw debatpunten)
o Examen: in tweede helft van de examenperiode
LITERATUUR
• Teksten via Toledo (online module en eigen vakcode)
• Overzichtsdocument wordt systematisch aangevuld
o Let op! Dit document kan na een les nog wijzigen of aangevuld worden
• Onderscheid tussen verplichte examenstof en ondersteunende materialen
o Wees kritisch! Je hoeft niet alles afgeprint mee te nemen naar het examen
NUTTIGE DOCUMETEN TOLEDO
1. Studiewijzer
2. Instructies debatten (vanaf januari)
3. Overzichtsdocument leerstof (aangroeidocument)
Pagina 3 van 86
, 02 – VLAAMS & FEDERAAL BELEID IN DE ORTHOPEDAGOGISCHE HULPVERLENING
TRANSVERSALE THEMA’S
“Een meerjarig horizontaal of transversaal beleidsplan is een verzameling van beleidsinitiatieven van de
Vlaamse Regering dat wordt gecoördineerd door de minister-president of een minister van de Vlaamse Regering. Een
horizontaal beleidsplan heeft in principe betrekking op intern gerichte en organisatiebrede beleidsthema’s. Een
transversaal beleidsplan heeft betrekking op maatschappelijke gerichte beleidsthema’s van verschillende
bevoegdheden en beleidsvelden. De beleidsinitiatieven in een horizontaal of transversaal beleidsplan worden
uitgevoerd door verschillende ministers van de Vlaamse Regering. De coördinerende minister neemt daarnaast ook
eigen beleidsinitiatieven.
In het Vlaams regeerakkoord is het volgende opgenomen m.b.t. horizontale en transversale beleidsplannen:
‘We kiezen voor een nieuwe, krachtigere aanpak van de transversale beleidsthema’s: op initiatief van de bevoegde
minister legt de Vlaamse regering voor deze thema’s een beperkt aantal prioritaire, overheidsbrede en geïntegreerde
doelstellingen vast en bepaalt hierbij telkens ook welke beleidsdomeinen en ministers gevat zijn. De vakministers
rapporteren vervolgens, voor zover ze gevat zijn, via hun beleidsbrieven op welke manier ze uitvoering geven aan deze
doelstellingen. Deze werkwijze zorgt voor meer transparantie, creëert meer mogelijkheden om dwarsverbanden te
leggen tussen de verschillende transversale beleidsthema’s, en vermindert de planlast zodat meer gefocust kan
worden op de uitvoering van het beleid.’”
• Beleidsthema’s die overheidsbreed zijn → moeilijk te plaatsen bij bevoegdheid van 1 minister of 1
beleidsdomein
o Transversaal = thema’s die organisatiebreed of overheidsbreed opgenomen moeten worden
o Maatschappelijk belangrijke thema’s die onder de bevoegdheid van verschillende ministers, over de
grenzen van hun beleidsdomeinen heen, moeten vallen
▪ Dwarsverbanden over beleidsdomeinen en ministers heen
• Voorbeelden van transversale thema’s
o Integratie van personen met een migratieachtergrond
▪ Migratieproblematiek aanpakken samen met verschillende ministers:
• Mobiliteit
• Asiel & Migratie
• Werk
o Kwaliteitszorg
▪ Kwaliteit van zorg garanderen → overheidsbreed werken
o Armoedebestrijding (kan dit niet met 1 enkele minister doen)
VLAAMSE OVERHEID
• Soort van overkoepeling van allerlei overheidsdiensten die gebundeld worden in 10 beleidsdomeinen
o Beleidsdomein Kanselarij, Bestuur, Buitenlandse Zaken en Justitie
o Beleidsdomein Financiën en Begroting
o Beleidsdomein Economie, Wetenschap en Innovatie
o Beleidsdomein Onderwijs en Vorming
o Beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
o Beleidsdomein Cultuur, Jeugd, Sport en Media
o Beleidsdomein Werk en Sociale Economie
o Beleidsdomein Landbouw en Visserij
o Beleidsdomein Mobiliteit en Openbare Werken
o Beleidsdomein Omgeving
• Elk van deze beleidsdomeinen heeft een bevoegde minister
BELEIDSDOMEIN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID, GEZIN ALS VERTREKPUNT
Even gebruikt als voorbeeld
Pagina 4 van 86
