TUMOREN GYNAECOLOGIE
VULVA
LICHEN SCLEROSUS
- Dun, wit, atrofie labia, jeuk, dyspareunie, dysurie
- Diagnose: colposcopie, biopsie
- Behandeling: lokaal CS (bethametasone)
CONDYLOMATA ACCUMINATA
- Door HPV type 6 en 11
- Wratten, jeuk
- Diagnose: colposcopie, biopsie
- Behandeling: imiquimod (lokaal) OF laserevaporatie, elektrocoagulatie (uitgebreid)
VULVAIR INTRA-EPITHELIALE NEOPLASIE (VIN)
- Jeuk, parakeratose, pigmentveranderingen, papulae
- Gewoon type: HPV-geassocieerd
o LSIL = VIN 1
o HSIL = VIN 2 of VIN 3
o 25% associatie met CIN!
- Gedifferentieerd type: niet HPV-geassocieerd, wel lichen sclerosus
- Diagnose: biopsie, cytologie cervix
- Behandeling: imiquimod (lokaal en HPV-gerelateerd), laserevaporatie, excisie, skinning
vulvectomie (zeer uitgebreid)
VULVACARCINOOM
- Jeuk, pijn, vaginale fluor (slechtruikend)
STADIUM I: beperkt tot vulva en perineum
- Prognose: 75%
- < 4 cm en < 1 mm infiltratie: brede excisie
- < 4 cm en > 1 mm infiltratie: brede excisie + sentinel (+ lymfadenectomie indien pos)
- > 4 cm: totale vulvectomie + bilaterale lymfadenectomie
STADIUM II: invasie omliggende perineale structuren (onderste 1/3 urethra en vagina, anus)
- Prognose: 65%
- Totale vulvectomie + bilaterale lymfadenectomie
STADIUM III: invasie omliggende perineale structuren (onderste 1/3 urethra en vagina, anus) + lymfekliermetastasen
- Prognose 50%
- Totale vulvectomie + bilaterale lymfadenectomie
STADIUM IV: invasie omliggende perineale structuren (bovenste 2/3 urethra en vagina) of metastasen
- Prognose 5%
- Neo-adjuvante radiotherapie + chemotherapie + chirurgie
- Adjuvante radiotherapie + chemotherapie bij > 1 pos inguinale lymfeklieren
1
,VAGINA
VAGINACARCINOOM
- Vaginaal bloedverlies (postcoïtaal, na inspanning)
- Diagnose: colposcopie, biopsie, cytologie
- Behandeling: bovenste 2/3 zoals cervixcarcinoom, onderste 1/3 zoals vulvacarcinoom
CERVIX
CERVICALE POLIEP
- Vaginaal bloedverlies, vaginale fluor
- Diagnose: speculum, bimanuele palpatie, echo
- Behandeling: poliepectomie (afdraaien), verwijderen via hysteroscopie
CERVICAAL INTRA-EPITHELIALE NEOPLASIE (C IN)
- Voorloper van cervixcarcinoom; HPV gerelateerd
Squameus intra-epitheliale lesies (SIL)
- LSIL = CIN 1
- HSIL = CIN 2 of CIN 3
- 100% associatie met HPV
Glandulair intra-epitheliale lesies (GIN)
- 85% associatie met HPV
Screening: cytologie + HPV-test
- Tussen 25 en 64 jaar, 2x elk jaar, daarna elke 3 jaar (indien 2x neg)
- Vanaf 30 jaar: HPV test
- ASC-US: HPV test uitvoeren (direct)
o Pos: colposcopie + biopsie
o Neg: uitstrijkje na 1 jaar (12 maanden)
- ASC-H (niet HSIL kunnen uitsluiten): colposcopie + biopsie
- HSIL: colposcopie + biopsie
- LSIL: uitstrijkje na 6 maanden (HPV test)
o Pos: colposcopie + biopsie
o Neg: uitstrijkje na 1 jaar (12 maanden)
- AGC-NOS: colposcopie + biopsie, endocervicale en endometriale weefselafname
- AGC neoplasie: gynaecoloog
- AIS-ecc (endocervicaal carcinoom in situ): gynaecoloog
- Invasief carcinoom: gynaecoloog
Gynaecologisch onderzoek
- Klinisch onderzoek externe genitalia, speculum
- Cervixuitstrijkje (cytologie + biopsie (+ conisatie))
- Abdominaal onderzoek
- Bimanueel vaginaal onderzoek
- Borstonderzoek
- Supraclaviculair, axillaire, inguinale lymfeklieren
2
, Kenmerken CIN (colposcopie)
- Wit kleuren (door azijnzuur)
- Mozaïcisme: kleine bloedvaatjes als mozaïek
- Punctatie: capillairen als kleine stipjes
- Oppervlak meer onregelmatig en donkerder naarmate hooggradig
Behandeling
CIN 1: afwachtende houding
CIN 2: afwachten indien < 30 jaar; anders excisionele behandeling (LLETZ, scalpel -> conisatie)
OF destructieve behandeling (elektrocoagulatie, laserevaporatie, cryotherapie)
CIN 3: excisionele behandeling (LLETZ, scalpel -> conisatie) OF destructieve behandeling
(elektrocoagulatie, laserevaporatie, cryotherapie)
GIN: excisionele behandeling (LLETZ, scalpel, hysterectomie)
Opvolging: na 6 maanden nieuw uitstrijkje
CERVIXCARCINOOM
Symptomen
- Metrorragie (postcoïtaal, na inspanning)
- Witverlies (slecht ruikend)
- Laattijdig: vaginaal bloedverlies, pijn, klachten van blaas en rectum, lymfoedeem, trombose
STADIUM I: beperkt tot cervix (Ib: aantasting pelviene lymfeklieren)
- Prognose: 88%
- < 5 mm: conisatie (kinderwens) OF totale hysterectomie (geen kinderwens) + lymfadenectomie
(sentinel) (indien aantasting lymfevaten)
- 5 mm – 4 cm: radicale hysterectomie + pelviene lymfadenectomie (= Wertheim-Meigs operatie)
Ovariëctomie niet nodig! -> wordt enkel gedaan indien postmenopauzaal
o < 2 cm + kinderwens: neo-adjuvante chemo + conisatie
o + adjuvante radiotherapie + chemotherapie (VW)
- > 4 cm: radiotherapie (intern en extern) + chemotherapie (cisplatinum -> werkt radiosensitiverend)
STADIUM II: aantasting vagina en parametria buiten de uterus, maar niet tot bekkenwand of onderste 1/3 vagina
- Prognose: 68%
- Radiotherapie + chemotherapie
STADIUM III: uitbreiding bekkenwand, onderste 1/3 vagina of aangetaste lymfeklieren
(of °hydronefrose, niet-functionele nier)
- Prognose: 41%
- Radiotherapie + chemotherapie
STADIUM IV: uitbreiding buiten klein bekken of invasie van blaas of rectum
- Prognose: 15%
- Lokale uitbreiding: radiotherapie + chemotherapie
- Metastasen: chemotherapie + immunotherapie (bevacizumab)
3
