Dit is een samenvatting van Deontologie & ethiek van Toegepaste Psychologie aan Thomas More Hogeschool Antwerpen. Het bevat alle hoorcolleges en is gemaakt aan de hand van de kennisclips, powerpoints en cursusteksten.
Inhoudsopgave
1. Wat is een ethisch dilemma?...................................................................................................................... 4
1.1. Moreel (ethisch) dilemma.............................................................................................................................4
1.1.1. Definitie..................................................................................................................................................4
1.1.2. Waarden en normen..............................................................................................................................4
1.2. Praktisch of methodologisch dilemma..........................................................................................................4
2. Drie luiken in de beroepsethiek.................................................................................................................. 5
2.1. Inleiding.........................................................................................................................................................5
2.2. Het wettelijk-juridisch perspectief.................................................................................................................5
2.2.1. De erkenning van GGZ-beroepen..........................................................................................................5
2.2.2. De deontologische code voor psychologen en psychologisch consulenten.........................................5
2.2.3. Decreet betreffende de rechtspositie van de minderjarige in de integrale jeugdhulp.........................5
2.2.4. Wet patiëntenrechten...........................................................................................................................5
2.2.5. De privacywet & GDPR..........................................................................................................................6
2.2.6. Belang juridisch luik...............................................................................................................................6
2.3. Het moreel perspectief..................................................................................................................................6
2.4. Het psychologisch perspectief.......................................................................................................................6
2.5. Conclusie........................................................................................................................................................7
3. Deontologische dilemma’s: wat moet ik doen bij een ethisch dilemma?.....................................................8
3.1. Element 0: het dilemma herkennen..............................................................................................................8
3.2. Element 1: de situatie & de betrokkenen in kaart brengen..........................................................................8
3.3. Element 2: morele principes verduidelijken/expliciteren..............................................................................9
3.4. Element 3: alternatieven formuleren............................................................................................................9
3.5. Element 4: andere perspectieven onderzoeken (beroepscode, collega’s, wetenschap)...............................9
3.6. Element 5: alternatieven afwegen, kiezen, uitvoeren en evalueren.............................................................9
4. Klachten en juridisering: kan men een klacht tegen mij indienen?............................................................11
4.1. Voor – en nadelen van klachtenprocedures................................................................................................11
4.2. Thema’s ontvangen klachten (psychologencommissie)..............................................................................11
4.3. Klachtenprocedures voor psychologisch consulenten.................................................................................11
4.4. Frequente beroepsethische vragen.............................................................................................................12
4.5. Juridisering..................................................................................................................................................12
5. Beroepscode en discretie: wat moet ik geheimhouden?...........................................................................13
5.1. Beroepsgeheim............................................................................................................................................13
5.1.1. Wat is het?...........................................................................................................................................13
5.1.2. Voor wie?.............................................................................................................................................13
5.1.3. Uitzonderingen....................................................................................................................................14
5.1.4. Specifieke situaties..............................................................................................................................15
5.2. Discretieplicht..............................................................................................................................................16
5.2.1. Wat is het?...........................................................................................................................................16
5.2.2. Voor wie?.............................................................................................................................................16
6. Dossier en verslag: wat moet ik noteren en bijhouden?............................................................................18
6.1. Het dossier...................................................................................................................................................18
6.1.1. Inhoud..................................................................................................................................................18
6.1.2. Rechten van de cliënt..........................................................................................................................18
6.2. Het verslag (rapportage).............................................................................................................................18
6.2.1. Inhoud..................................................................................................................................................18
7. Diagnostiek.............................................................................................................................................. 20
7.1. Uitgangspunten voor diagnostiek...............................................................................................................20
7.1.1. Faire diagnostiek..................................................................................................................................20
7.1.2. Respect voor de cliënt.........................................................................................................................20
7.1.3. Kwaliteit...............................................................................................................................................20
7.1.4. Doelmatigheid van diagnostisch handelen..........................................................................................20
7.2. Besluit..........................................................................................................................................................20
8. Beëindigen van de werkrelatie................................................................................................................. 21
8.1. Niet-werkzame therapieën..........................................................................................................................21
8.2. Voorkomen is beter dan genezen................................................................................................................21
8.2.1. Geïnformeerde toestemming en rolverduidelijking............................................................................21
8.2.2. Overleg met collega’s..........................................................................................................................22
8.3. Afronden van behandelingen in andere gevallen.......................................................................................22
8.4. Conclusies....................................................................................................................................................22
9. Samenwerking met anderen..................................................................................................................... 23
9.1. Wie doet er mee?........................................................................................................................................23
9.2. Algemene richtlijnen...................................................................................................................................24
9.2.1. Geïnformeerde toestemming..............................................................................................................24
9.2.2. Delen van informatie...........................................................................................................................24
9.3. Conclusie.....................................................................................................................................................25
11. Wilsbekwaamheid en autonomie in de GGZ............................................................................................28
11.1. Kader.........................................................................................................................................................28
11.2. Geïnformeerde toestemming....................................................................................................................28
11.3. 6 uitgangspunten van wilsbekwaamheid.................................................................................................28
11.4. Criteria van wilsbekwaamheid..................................................................................................................29
11.5. Euthanasie aanvragen (niet kennen voor examen)..................................................................................29
11.6. Autonomie.................................................................................................................................................30
14. Kant....................................................................................................................................................... 35
14.1. Vertrekkend van het utilitarisme...............................................................................................................35
14.2. Kant in het kort (basisprincipe van Kant)..................................................................................................35
14.3. Begrippen..................................................................................................................................................36
14.4. Wat is er moreel? Zoek naar de beweegreden.........................................................................................37
14.5. Vragen.......................................................................................................................................................38
14.6. Kleine recap...............................................................................................................................................40
3
, Samenvatting deontologie & ethiek
1. Wat is een ethisch dilemma?
1.1. Moreel (ethisch) dilemma
1.1.1. Definitie
Ethisch dilemma = gebonden zijn aan persoonlijke waarden of beroepsethische normen, die
in dat specifieke geval niet met elkaar te verenigen zijn
- Lastig om te bepalen wat de beste, betere of minst slechte keuze is
- Intuïtief ‘gewrongen’ gevoel, gevoel dat er iets niet klopt
o Verschillende morele waarden staan tegenover elkaar
o Verschillende deontologische verplichtingen lijken onderling tegenstrijdig
o Ethische overwegingen moeilijk verenigbaar met wettelijke verplichtingen
- Kiezen voor de ene waarde, gaat ten koste van de andere
Criteria voor een ethisch dilemma:
1) Minstens 2 concrete alternatieven waaruit gekozen moet worden
2) Alternatieven slaan op waarden en normen (niet op HOE je iets moet doen)
3) Het is een dilemma voor jou als psychologisch consulent, jou als concreet individu
Spraakverwarring:
- Moraal = alle waarden en normen die voor iemand belangrijk zijn
- Ethiek = kritisch nadenken over moraal
- Ethisch gedrag = handelen volgens je eigen moraal
1.1.2. Waarden en normen
Morele waarden = zaken die we belangrijk en waardevol vinden, die we nastreven
(bijvoorbeeld eerlijkheid, respect, rechtvaardigheid)
Normen = regels die gedrag voorschrijven, iets waar je je als lid van de samenleving aan zou
moeten houden
- Vloeien voort uit waarden die binnen een samenleving belangrijk zijn
- Zijn vaak concreet, geven ondergrens aan (bijvoorbeeld je mag niet stelen >
eerlijkheid, respect)
Gedrag overeenstemmig met waarden en normen = moreel toelaatbaar gedrag
Problemen waarin het lastig is om te bepalen wat het beste, de betere of de minst slechte
keuze is, is een moreel of ethisch dilemma
Ethische reflectie = zelfstandig nadenken over goed en slecht en over je eigen waarden en
normen
1.2. Praktisch of methodologisch dilemma
Praktisch of methodologisch dilemma = wel voelen welke richting je uit wil maar niet weten
wat de beste methode hiervoor is
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur amberscheynen1. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €15,66. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
