Examenvragen vorige jaren Orthopedagogiek
INLEIDING
Wat is opvoeden?
Criteria: wanneer spreek je over opvoeden?
- Als er een continue interactie is tss opvoeder en kind (meestal obv samenleven)
- Als je begaan & betrokken bent
- Als je je verantwoordelijk voelt
- Als er een duurzame toekomstgerichte relatie is tussen opvoeder en kind
Het opvoedingsproces is een functioneel en complementair proces.
- Functioneel: je hebt een bepaalde bedoeling, de opvoeding moet iets teweegbrengen
in de ontwikkeling van het kind tot jongvolwassenen.
- Complementair: ouders voeden kinderen op, maar kinderen voeden ook een beetje
hun ouders op (vullen elkaar aan). Opvoeding gaat niet alleen uit van de ouder, maar
de manier van opvoeden kan ook wijzigen naargelang de reacties die het kind geeft.
Opvoeden is een complex gegeven, dat men al doende leert.
Hoe ontstaan de problematieken bij het opvoeden?
Primaire opvoedingsproblemen (POS)
- Gezonde kinderen én gezonde ouders
- Oorzaak: onvoldoende inzicht in pedagogie en/of onvoldoende pedagogische
vaardigheden van de opvoeder. Het lukt de opvoeder(s) niet om de grenzen in de
opvoeding aan te bieden en te bewaken.
- Problemen in ouder-kindrelatie zijn mogelijk: relatie is niet gezond en zorgt ervoor dt
het kind niet krijgt wat het nodig heeft.
- Komen vaak voor
- Niet altijd orthopedagogische hulp nodig
- Blijven vaak onder de radar: deze problemen vallen niet snel op, vaak ook omdat
gezin niet beseft dat er een opvoedingsprobleem is.
Secundaire opvoedingsproblemen
- Ongezond kind en/of ouder (beperking, stoornis, ziekte …)
o Blind kind, doof kind, depressieve ouder, verslaafde ouder …
- Vaak orthopedagogische hulp (vrijwillig of verplicht opgelegd): door de diagnose is het
vaak makkelijker deze hulp te aanvaarden en krijgen.
- Goede opvoeding is minder vanzelfsprekend en perspectiefloze vaker aanwezig,
waardoor hulp nodig is.
- Gestoorde gezinsrelatiepatronen zijn moeilijk te onderscheiden van POS.
Er zijn gezinnen met een fundamenteel gestoord gezinssysteem, waardoor ze
ongezond zijn door de manier waarop ze functioneren.
o Gezond gezinssysteem = ouders zien kinderen graag, zijn betrokken en bieden
grenzen aan in de opvoeding
o Ongezond gezinssysteem
Los-zand gezin = gezin waar geen verbinding/hechting is, waar iedereen
in en uit loopt, er is geen thuis maar enkel een huis, niemand weet wie
wanneer thuis is en er zijn geen gezamenlijke activiteiten/momenten
waarin het gezin zich met elkaar kan verbinden. Dit is pathologische en
veroorzaakt opvoedingsproblemen.
1
, Examenvragen vorige jaren Orthopedagogiek
Kluwengezin = gezin dat heel dicht op elkaar & symbiotisch leeft, dat
altijd alles samen doet, versmachtend en verstikkend voor ouders &
kind, geen privacy, zo streng verstrengeld dat er geen kansen zijn om de
samenleving te gaan verkennen. Dit is pathologische en veroorzaakt
opvoedingsproblemen.
Contextuele problemen
- Alles wat er kan mislopen in de context/omgeving loopt mis
o Armoede, vluchtelingen …
Wat is orthopedagogiek?
Orthopedagogiek heeft te maken met het opvoeden van kinderen, met het rechttrekken van
wat moeilijk gaat of foutloopt in de opvoeding. Het houdt zich dus bezig met problematische
opvoedingssituaties, waarin de ontwikkeling van het kind in gedrang komt. Met als doel:
terug perspectief krijgen in de perspectiefloze opvoeding en ontwikkeling van het kind.
Orthopedagogiek is een wetenschap die probeert kennis te verzamelen met oog op
preventie.
Waar kan je een orthopedagoog vinden in de praktijk?
Een orthopedagoog of orthopedagogische hulpverlener is iemand die zich bezighoudt met
de ontwikkeling, opvoeding van kinderen en jongeren waarbij dingen moeilijk gaan of iets
fout gelopen is. Deze kan tewerkgesteld worden in verschillende settings:
- Jeugdzorg/-hulp
o CGGZ = Centra Geestelijke Gezondheidszorg
o Instellingen voor verstandelijk en/of lichamelijk beperkte jongeren
o Behandelen van jongeren die te maken krijgen met psychische problemen of
stoornissen, geestelijke beperkingen, leerstoornissen …
- Speciaal onderwijs: behandel- en begeleidingsplan maken voor kinderen met leer- en
gedragsproblemen om zo hun situatie te verbeteren.
- Praktijk (ZP of groepspraktijk): begeleiden van kwetsbare jongeren in een
problematische leefsituatie of verontrustende opvoedingssituatie.
ONDERWIJS
Leg het M-decreet uitgebreid uit.
- Werd ingevoerd op 1 september 2015.
- Oorspronkelijk ging dit tijdelijk zijn, maar dat is niet meer het geval.
- M = maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften
- Doel: zoveel mogelijk kinderen naar het gewoon onderwijs laten gaan (alleen als dit
echt niet kan, in uitzonderlijke gevallen, naar het buitengewoon onderwijs).
- Krachtlijnen
o Eerst gewoon onderwijs, dan pas buitengewoon onderwijs
o Elk kind heeft recht op redelijke aanpassingen binnen het gewoon onderwijs:
STICORDI = maatregelen voor kinderen die extra zorg nodig hebben, vorm van
verhoogde zorg voor kinderen in het gewoon onderwijs waarbij leren niet
vanzelf gaat.
Stimuleren = extra duwtje in de rug geven bij leerling/leerkacht om
bepaalde zaken toch onder de knie te krijgen.
2
