Samenvatting handels- en
economisch recht
Examen: meerderheid van de vragen over vennootschapsrecht
Best beginnen met de casus op het examen
Overzicht & bronnen
Ondernemingsrecht is geen gesloten of coherent systeem, wel-afgelijnd geheel van regels
Was sterk verspreid over diverse wetgeving, met afzonderlijke aanknopingspunten; shift van
handelaar naar onderneming
Sinds 1 november 2018 nagenoeg volledig gecodificeerd in 2 wetboeken:
o Wetboek Economisch Recht (WER)
o Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV)
Deelgebieden:
Handelsrecht
Vennootschapsrecht
Kapitaalmarktrecht
Financieel recht
Insolventierecht
Economisch recht
Handelsrecht
Initieel: gewoonterecht
Mensen die handel doen hebben nood aan soepele regels in vergelijking met
ondernemingsrecht
Regelde commerciële verrichtingen op soepele wijze met als aanknopingspunt: daden van
koophandel – handelaar
o “zijn zij die daden uitoefenen, bij de wet daden van koophandel genoemd, en
daarvan, hoofdzakelijk of aanvullend hun gewoon beroep maken”
o Onlogisch: personen die goederen aankopen om te verkopen
(distributieondernemingen); productieactiviteit (industrie); dienstverlenende
bedrijvigheid; intermediërende activiteit, maar GEEN ambacht en landbouw
bijvoorbeeld
o De notie handelaar is vervangen door de notie onderneming (handelsrecht is een
onderdeel van ondernemingsrecht geworden)
Doel: soepeler en efficiënt handelsverkeer
Wat?
o statuut van de handelaar (m.i.v. bewijsregels en faillissementswetgeving),
handelscontracten, recht van de waardepapieren (wisselbrief en cheque)
Waar?
o Vroeger: wetboek van koophandel
Vennootschapsrecht
Wat?
o Tak van het ondernemingsrecht
1
, o Organisatierecht
o Uitoefening van een activiteit in de vorm van een vennootschap =
samenwerkingsverband (te nuanceren)
Vennootschap
Verenigingen / stichting
o Voornamelijk organisatierecht: oprichting, bestuur, aandeelhoudersafspraken,...
o Bescherming schuldeisers in geval van beperkte aansprakelijkheid
Waar?
o Wetboek van vennootschappen en verenigingen
(ter vervanging van Wetboek van vennootschappen, VZW-Wet)
Kapitaalmarktrecht
Wat?
o Bescherming van de goede werking van kapitaalmarkten (Euronext, Alternext,...)
o Is van toepassing als een vennootschap haar aandelen laat noteren op een beurs
Waar?
o WVV: specifieke bepalingen toepasselijk op genoteerde vennootschappen (aandelen
op gereglementeerde markt)
o Specifieke wetgeving (staat niet in WVV of WER): wetten die specifiek de
aandeelhouders zullen beschermen
Prospectuswet (informeren van de primaire markt) (los van notering)
Document waarvan de inhoud door Europese wetgeving is
vastgelegd, omtrent bv risico m.b.t. tot de markten waar het bedrijf
actief is,… en dat de goedkeuring moet verkrijgen door de Belgische
overheid
Transparantiewet (informeren van de secundaire gereglementeerde markt)
2 wetgevende akten die tot doel hebben de secundaire markt te
beschermen
Zodat eenieder met dezelfde kennis kan handelen op de beurs
MAR (voorkomen van misbruik van voorwetenschap)
OBA-Wet (openbaar overnamebiedingen)
Financieel recht
Wat?
o Regels van publiek bankrecht: het statuut van de aanbieders van financiële diensten
Niet in dit vak
Vb. vergunningsvereisten + Baselnormen
o Regels van privaat bankrecht: verhouding tussen de aanbieder van financiële
diensten en diens cliënt
Rekeningen en betalingen
Kredietrecht (recht die zich bezighoudt met de verhouding tussen
kredietgever en kredietnemer)
Waar?
o Specifieke wetgeving (vb. Bankwet, Wet Financieel Toezicht)
o Boek VII WER (vroeger Wet Hypothecair Krediet, WCK, ...), BW
Insolventierecht
Wat?
o Houdt zich bezig met bedrijven die insolvabel zijn (niet in staat om schulden terug te
betalen)
2
, o WCO-procedure: voorkomen van faillissement (behoud van werkgelegenheid en
economische activiteit) proberen de onderneming nog te redden
Aanknoping: onderneming
o Faillissement: afwikkeling van vermogen (goede marktwerking)
vroeger: handelaar
Sinds 1/5/18: onderneming
Waar?
o Vroeger: Faillissementswet + Wet Continuïteit Ondernemingen
o Sinds 1/5/18: boek XX WER
Economisch recht
Regelt de economische activiteit
o Elke activiteit die bestaat uit het aanbieden van goederen of diensten op de markt
(“onderneming”)
Wat?
o Ordening: evenwicht tussen rechtmatig geachte belangen
Marktpraktijken, m.i.v. consumentenbescherming
B2B-wet
o Sturing: economische doeleinden van conjuncturele of structurele aard
Conjunctureel: bv. prijzenwetgeving (bv als de markt faalt)
Structureel: bv. mededingingswetgeving (verbod op concentraties,
kartelafspraken en misbruik van machtspositie en economische
afhankelijkheid)
Waar?
o Wetboek van Economisch recht
o Andere: internationale bronnen, decreten, ordonnanties, gebruiken
Definitie van “onderneming” (algemeen)
OUD ARTIKEL I.1,1° WER (tot 31/10/18)
Onderneming = elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die op duurzame wijze een
economisch doel nastreeft
o Economisch doel = aanbieden van goederen en diensten
Rechtsvorm en winstoogmerk irrelevant
o Duurzaam: zekere organisatie, meer dan sporadisch
Nog van toepassing bij enkele boeken
o Boek IV WER. Bescherming van de mededinging
o Boek V WER. Mededinging en prijsevoluties
o Boek VI WER. Marktpraktijken en consumentenbescherming (I.1,8,39°)
belangrijkste
Opm.: ook afwijkende aanknopingspunt voor Boek III WER
o Cf. bv. inschrijvingsplicht KBO (zie later)
NIEUWE ALGEMENE DEFINITIE (sinds 1/11/18) in alle andere boeken geldt deze definitie
Artikel 1,1,1° WER
o Iedere natuurlijke persoon die zelfstandig een beroepsactiviteit uitoefent
Behalve een werknemer is geen onderneming, voert alleen maar uit
(werkt onder gezag)
o Iedere rechtspersoon
3
, Kan drager zijn van rechten (en dus van goederen, kan contracten afsluiten,
kan naar de rechtsbank stappen,…) kan alles doen dat een natuurlijke
persoon ook kan doen
BEHALVE publiekrechtelijke RP die geen goederen of diensten aanbiedt op
een markt
BEHALVE de staat (alle niveaus) en OCMW
o Iedere andere organisatie zonder rechtspersoonlijkheid
BEHALVE indien geen uitkeringsoogmerk en dat men ook geen winsten
uitkeert
Definitie van “vennootschap” – WVV
3 reguliere samenwerkingsverbanden die naar Belgisch recht bestaan:
Vennootschappen
Verveningen
Stichtingen
Artikel 1:1 WVV:
o Een vennootschap wordt opgericht bij een rechtshandeling door één of meer
personen, vennoten genaamd, die een inbreng doen. Zij heeft een vermogen en stelt
zich de uitoefening van één of meer welbepaalde activiteiten tot voorwerp. Zij heeft
tot doel aan de vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel uit
te keren of te bezorgen
Winst realiseren met als doel om die uit te keren aan de aandeelhouders
Niet langer noodzakelijk samenwerkingsverband
Rechtspersoonlijkheid of niet
In een hoge schijf door veel winst: beter naar BV overschakelen belast aan 35% ipv aan
45-50% en indekking van economisch risico
Keuzevrijheid maar typendwang
o Je kan een vennootschapsvorm kiezen maar als die gekozen is moet je je houden aan
de regels van die vennootschapsvorm
Maatschap: meest eenvoudige vennootschapsvorm (gewoon een contract, gewoon het
samen handelen met andere partijen is al een maatschap)
o Kan niet eenhoofdig worden opgericht, minstens 2 partijen nodig (artikel 1:1 geld
hier dus niet)
VOF: maatschap maar met wel rechtspersoonlijkheid
o Elke aandeelhouder in de VOF is onbeperkt aansprakelijk
Comm.V: beherende (treden naar buiten toe als aandeelhouder van de vennootschap:
onbeperkt aansprakelijk) en stille vennoten (enkel operationeel actief: beperkt aansprakelijk)
NV: de grootste vennootschappen (vaak beursgenoteerd)
CV: coöperatief
Definitie van “vereniging”
Artikel 1:2 WVV
4
