§ 1 De steden
- Gemeenten zijn er niet altijd geweest => worden niet erkend als eigen rechtspersoon; wel in
late ME
A. Stadsrechten of stadsprivileges
Stadsrecht= term die veel ladingen kan dekken
In oorsprong: stadsprivilege ( wet die voor 1 concreet iemand geldt)
Steden streven om erkenning te krijgen, te kunnen autonoom handelen dus willen
Eerst de facto steden ontstaan als socio-eco entiteit (voor jaar 1000 dus al nederzetting die
je steden kan noemen
Vb) Gent: kruispunt van Schelde- Leie > handelaars vestigen zich daar en later dan stad
uitbouwen
➢ Eerste nucleus echt klein, primitieve stad van enkele straten groot met verdedigingswal
=> kleine socio-eco entiteit
➢ Later handel uitbreiden en kloosters vestigen zich
➢ Eco groeit id stad , politieke en kerkelijke macht groeit ook
Kerk ih centrum > parochie groter? Dan extra parochie > stad breidt zich uit
➢ Stad verdient geld
Vb) Tongeren: al stedelijke kernen van vroeger
Maar Vlamingen zoals de andere Vlamingen en iedereen ondergeschikt ad graaf van VL
Dan de iure: pas van stad spreken als er erkenning is van het bestaan van die stad
o Het recht toekennen aan die stad/ gemeenschap om autonoom te worden
o Volgens eigen regels leven
De stad als sociaal-economische entiteit:
➢ De facto reeds in Romeinse tijd
➢ Enkele kernen in Germaanse tijd
➢ Late middeleeuwen: bloei = groei vd steden ‘kunststeden’ met kerk/kathedraal +
prachtig stadhuis > steden tegen elkaar concurreren om zoveel mogelijk mensen aan
te trekken om handel te drijven => Het uit zich ih maken en versieren stadhuizen (
deel Gotisch- deel Renaissance)
, Bij ons heel kleine gemeenten van omvang (bv Geraadsbergen) => steden mogen zich stad
noemen omdat ze die rechten krijgen
1066 Hoei= oudste stad die privilege kreeg
Socio-eco entiteit is ouder! >< de iure ; wettelijk document verklaart autonomiteit
Steden worden rijk => gaat nog niet over steden van vandaag, Gent, de grootste maar zo
heel groot zijn ze niet
De stad publiekrechtelijk erkend
Structuur gemaakt om aan zelfbestuur te kunnen doen, binnen stad zich organiseren
Wie is de woordvoerder?
o Bestuurders = schepenen / burgemeesters
o Ook wetgevend macht, ook rechters ; stedelijke rechtspraak
o Vrederechters avant la lettre
➢ Hogere overheid erkend stad als drager van rechten en plichten => verklaart wrm lokale
gemeenschap deze vrijheden niet willen afgeven
➢ Stadsburgers = stadspoorter ‘burger’ ; eerste burgers in middeleeuwen => hebben rechten
en vrijheden (participatie van de stad)
➢ Stadsrecht/grondwet:
Formeel: 1 document: overheid zegt aan lokale gemeenschap dat ze zich stad mogen
noemen (soort perkament dat bewaard werd in Belfort)
Materieel: stadsrecht/stadscharter = een constitutie: hoe stad organiseren, gaan we
verkiezingen houden + fundamentele rechten = in stadsrechten staat dat iedere burger mag
gaan en staan waar hij wil en hij niet mag aangehouden worden (ook bij ons zo), als
stadspoorter in men vrijgesteld van belastingen / of net opgedragen bepaalde belastingen
o Dat formele document wordt gegeven op 1 moment => ook gewoonterecht zal
toevoegingen doen aan stadsrecht => niet alle stadsrechten in dat document (zowel
privaat = privaatrechtelijke bepalingen: regels over huur / erfrecht als publiekrecht in
stadsrecht)
Stadsrecht kan dus verschillende betekenissen hebben
Stadsrechten worden ‘gegeven’/men wordt erkend => overheid erkent dit => niet gelijk
welke gemeente kan zich dus stad noemen => juridische macht schenkt ‘zomaar’
gemeenschap rechten en plichten en krijgt zo een juridische status = publiekrechtelijke
rechtspersoon = stad
>< Feitelijk (de facto) Stad zelf die rechten heeft verworven en bevochten
Privilege wordt ‘verleend’ => stadsrecht word toegekend door soevereine/hoogste macht
(bv graaf van VL) => theoretisch gezien volgens Romeinse recht kan alleen keizer dit = geeft
aan kerk privileges/immuniteiten gegeven (bv heerlijkheden)
Nu geen keizer => dus probleem => koning doet dit dan (bij ons Vlaamse graaf)
Dus principe : uitgaan van hoogste macht, maar de facto : in VL door graaf van VL:
Stadsrecht wordt verleend door streven naar macht, autonomie, evenwicht = Afgedwongen,
gekocht, gegeven,
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur chantalvr3. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,26. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.