STUDIE VAN HET SOCIAAL WERK
WAT IS SOCIAAL WERK? Moeilijk om uit te leggen -> beginnen voorbeelden op te noemen, mensen helpen.
BESCHERMDE BEROEPSTITEL: maatschappelijk assistent
SOCIAAL WERK is ontstaan door en voor vrouwen
SOCIAAL WERK is een praktijk gebaseerd beroep en een academische discipline die sociale verandering en
ontwikkeling, sociale cohesie, empowerment en bevrijding van mensen bevordert. Principes van sociale
rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve verantwoordelijkheid en respect voor diversiteiten staan centraal
in het sociaal werk. Onderbouwd door sociaalwerktheorieën, sociale wetenschappen, menswetenschappen en
inheemse en lokale vormen van kennis, engageert sociaal werk mensen en structuren op levensuuitdagingen
en problemen aan te pakken en welzijn te bevorderen.
SOCIAAL WERK is verbonden met de samenleving waarvan het deel uitmaakt. Definities veranderen dus
doorheen de tijd maar ook geografisch.
SOCIAAL WERK IS EEN SOCIAAL CONSTRUCT wat wil zeggen een activiteit die het product is van hoe we
in een bepaalde tijd in onze samenleving kijken naar sociale problemen en hoe we die gaan aanpakken. Of
anders geformuleerd : het is de historische en maatschappelijke context die bepaald wat sociaal werk is.
Wanneer wij gaan interveniëren = tussenkomen in het leven van mensen, wanneer iets als een probleem
gezien wordt.
HET IS DE HISTORISCHE EN MAATSCHAPPELIJKE CONTEXT DIE BEPAALD WAT SOCIAAL WERK IS.
DE INTERNATIONAL FEDERATION OF SOCIAL WORKERS (IFSW) is de wereldwijde organisatie voor
professioneel sociaal werk. Het omvat 141 professionele sociale werkverenigingen die meer dan 3 miljoen
maatschappelijk werkers vertegenwoordigen. IFSW heeft een formele consultatieve status bij de Verenigde
Naties en andere mondiale organen. Het doel van de organisatie is bij te dragen aan het bereiken van een
sociaal rechtvaardige wereld door middel van professioneel sociaal werk. IFSW en zijn partners bepalen en
beoordelen de internationale normen voor sociaal werk, de definitie van sociaal werk en beleid dat de
resultaten van goede praktijken bevordert.
THE INTERNATIONAL ASSOCIATION OF SCHOOLS OF SOCIAL WORK (IASSW) is de wereldwijde
vereniging van scholen voor sociaal werk. De IASSW bevordert de ontwikkeling van sociaal werkonderwijs over
de hele wereld, ontwikkelt normen om de kwaliteit van sociaal werkonderwijs te verbeteren, moedigt
internationale uitwisseling aan, biedt forums voor het delen van sociaal werkonderzoek en -beurzen, en
bevordert mensenrechten en sociale ontwikkeling door middel van beleids- en
belangenbehartigingsactiviteiten.
Een beroepsvereniging is een belangenvereniging van mensen met hetzelfde beroep.
DE BEROEPSVERENIGING HEEFT TOT DOEL: de verdediging door alle wettelijke middelen van de
beroepstitel en de beroepsprestaties van haar leden; de behartiging en bevordering van de beroeps-, morele,
sociale en economische belangen van haar leden, in rechte en in feite; het aangaan van overeenkomsten met
de overheid, andere organisaties, ondernemingen en/of personen; aan de openbare instanties wetgevende en
andere reglementeringen voor te stellen in verband met de uitoefening van de vertegenwoordigde beroepen.
,SOCIAAL WERK ALS EEN PRAKTIJK GEBASEERD BEROEP: laat zich niet strikt aflijnen en krijgt vorm in
de concrete praktijk. Breed te interpreteren.
SOCIAAL WERK IS EEN ACADEMISCHE DICSIPLINE -> een wetenschap: handelingswetenschap
Soiciaal werk als handelingswetenschap gaat zowel interventies bestuderen op niveau van het individu als op
het niveau van de samenleving.
SOCIALE COHESIE: betekent dat sociaal werkers bijdragen aan het sociaal weefsel in de samenleving. Sociaal
werkers proberen iedereen te verbinden met de samenleving op zoveel mogelijke plaatsen.
EMPOWERMENT: proces van versterking waarbij individuen, organisaties en gemeenschappen greep krijgen
op eigen situatie en hun omgeving en dit via het verwerven van controle, het aaanscherpen van kritisch
bewustzijn en het stimuleren van participatie.
BEVRIJDING VAN MENSEN: structuren in de samenleving die zorgen voor onderdrukking. Sociaal werkers
moeten kritisch kunnen denken en bewust zijn door te reflecteren over mechanismen van ongelijkheid,
discriminatie, onderdrukking, …
VIER ETHISCHE PRINCIPES:
- Sociale rechtvaardigheid
- Mensenrechten
- Collectieve verantwoordelijkheid
- Respect voor diversiteiten
ETHIEK: wat is goed handelen?
SOCIAAL WERK IS EEN NORMATIEVE PREFESSIONALITEIT : wordt gehanteerd om te verduidelijken dat
de principes een voortdurende reflectie over de vraag: wat is goed sociaal werk?
SOCIAAL WERKERS ZIJN NIET ZOMAAR UITVOEDERS VAN HET BELEID
SOCIALE RECHTVAARDIGHEID: gaat over visies op wat faire en rechtvaardige relaties tussen individu en
samenleving zijn.
MENSENRECHTEN: uvrm, basisrechten van alle mensen, menswaardig bestaan garanderen
COLLECTIEVE VERANTWOORDELIJKHEID: rol van de overheid om aan het welzijn van burgers te werken.
RESPECT VOOR DIVERSITEITEN: niet alleen de etnisch-culturele diversiteit, maar ook geslacht en leeftijd.
Diversiteit wordt hier begrepen in zijn meest brede vorm.
SOCIAAL WERK WORDT ONDERBOUWD DOOR SW THEORIEËN, SOCIALE
WETENSCHAPPEN, MENSWETENSCHAPPEN EN INHEEMSE EN LOKALE VORMEN VAN
KENNIS.
WETENSCHAPPELIJKE KENNIS: natuurwetenschappen en menswetenschappen -> verklarende
wetenschappen en handelingswetenschappen.
HANDELINGSWETENSCHAP valt niet te herleiden tot toepassen van beschrijvende wetenschap.
, INHEEMSE EN LOKALE VORMEN VAN KENNIS: praktijkkennis en ervaringskennis. Kennis verandert
steeds, heel belangrijk.
SOCIAAL WERK engageert mensen en structuren om levensuitdagingen en problemen aan te pakken en
welzijn te bevorderen.
Niet enkel het individuele welzijn van mensen staat centraal ook de bredere context, samenleving
Sociaal werker is constant op zoek naar verbindingen. Ze bevinden zich op het kruispunt tussen het private
(mens) en het publieke (maatschappij).
Het is heel complex, je moet de samenleving draaiend houden.
Je moet de noden en behoeften op elkaar afstemmen.
HET SOCIALE -> TUSSENGEBIED
WAT IS HET NUT VAN EEN DEFINITIE ALS ZE TOCH VOORTDUREND VERANDERT?
De houdbaarheidsdatum van de definitie sociaal werk is beperkt. Maar de vraag wat sociaal werk is blijft
essentieel. Het gaat niet om het komen tot een afgewerkt product dan wel om het proces dat leidt tot dat
product. De vraag wat sociaal werk is is voortdurend in beweging door de maatschappelijke context. Wat
sociaal werk is kan dan ook moeilijk in een definitieve definitie gegoten worden.
DE GLOBALE DEFINITIE IS TE ABSTRACT. Staat vol abstracte en theoretische begrippen. Dit komt door de
grote variatie in praktijken die de definitie probeert te overkoepelen. In de definitie gaat het over de idealen en
principes niet over de specifieke rollen en taken van sociaal werkers.
“Nurses clearly nurse,teachers teach, but what do sociaal workers do? Bovendien blijkt uit onderzoek dat
sociaal werkers en docenten in sociaal werk opleidingen verschillende interpretaties geven aan wat sociaal
werkers doen.
HET DNA VAN SOCIAAL WERK IN VIJF KRACHTLIJNEN:
- Politiserend werken
- Nabijheid
- Proceslogica
- Generalistisch
- Verbindend werken
POLITISEREND WERKEN:
Waarborgen van rechten: toegang tot menswaardig leven
Collectiviseren van maatschappelijke problemen: aandacht voor oorzaken, beleidmakers erop wijzen