Inhoud
Week 1 – Object en subject....................................................................................................................3
Begrippen...........................................................................................................................................3
Onderscheid roerende en onroerende zaken.....................................................................................3
Bestanddeelvorming (3:4 BW)............................................................................................................4
Verhouding tussen 3:4 en 5:20 BW.....................................................................................................5
Beperkte rechten (zie ook week 3).....................................................................................................6
Week 2 – Creëren, produceren, repareren, toevoegen en afscheiden...................................................8
Eigendom bij natrekking (5:14 en 5:15)..............................................................................................9
Eigenlijke en oneigenlijke vermenging (5:15 en HR Teixeira de Mattos).............................................9
Zaaksvorming (5:16 BW)...................................................................................................................10
Week 3 – Eigendom, beperkte rechten en burenrecht.........................................................................13
Burenrecht (vanaf 5:37 BW).............................................................................................................13
Beperkte rechten: algemeen............................................................................................................14
Beperkte rechten: erfdienstbaarheid (5:70 e.v.)...............................................................................17
Beperkte rechten: erfpacht (5:85 e.v.)..............................................................................................19
Beperkte rechten: opstal (5:101 e.v.)................................................................................................21
Erfdienstbaarheid, kwalitatieve verplichting, kettingbeding.............................................................22
Week 4 – Gemeenschap, mandeligheid en appartementsrechten.......................................................24
Gemeenschappen.............................................................................................................................24
Mandeligheid....................................................................................................................................25
Appartementsrechten......................................................................................................................27
Week 5 – Overdracht, bezit & houderschap.........................................................................................30
Bezit & houderschap + macht...........................................................................................................30
Overdracht van goederen en vestiging beperkte rechten.................................................................31
Titel: titelgebreken............................................................................................................................33
Levering............................................................................................................................................34
Levering/vestigingshandeling bij voorbaat (3:97).............................................................................36
Uitleg van afspraken/aktes...............................................................................................................37
Verkrijging en vervreemding door tussenpersonen..........................................................................39
Week 6 – Fiduciaire verhoudingen en derdenbescherming..................................................................41
Derdenbescherming bij roerende zaken...........................................................................................41
Derdenbescherming bij vorderingen................................................................................................43
Derdenbescherming bij registergoederen........................................................................................44
Derdenbescherming van 3:36...........................................................................................................47
Fiduciaire verhoudingen...................................................................................................................47
Kwaliteitsrekening.............................................................................................................................49
1
,Week 7 – Verjaring en overgangsrecht.................................................................................................50
Overgangsrecht.................................................................................................................................50
Verjaring...........................................................................................................................................50
Verkrijging van beperkte rechten door verjaring..............................................................................51
Schadevergoeding bij verlies eigendom door verjaring....................................................................52
Verjaring van de rechtsvordering tot opheffing van een onrechtmatige toestand (3:314 lid 1)........52
Week 9 – Leverancierskrediet...............................................................................................................54
Eigendomsvoorbehoud.....................................................................................................................54
Reclamerecht....................................................................................................................................57
Voorbehouden van pandrecht (3:81 lid 1)........................................................................................58
Leaseconstructies.............................................................................................................................58
Week 10 – Verhaal, beslag en retentie.................................................................................................61
Hoofdregels verhaal..........................................................................................................................61
Voorrangsregels................................................................................................................................61
Beslag: algemeen..............................................................................................................................62
Beslag op onroerende zaken.............................................................................................................63
Derdenbeslag (beslag op vorderingsrechten op naam)....................................................................64
Retentierecht....................................................................................................................................65
Verhaal in faillissement.....................................................................................................................67
Soorten vorderingen en schulden Rangorde in faillissement ...........................................................69
Week 11 – Uitwinning zekerheden.......................................................................................................70
Algemene bepalingen pand- en hypotheekrecht..............................................................................70
Vestiging pand en hypotheek............................................................................................................72
Uitwinning en verrekening pandrecht op vorderingsrecht...............................................................73
Uitwinning hypotheekrecht..............................................................................................................74
Uitwinning stil pandrecht op roerende zaak.....................................................................................76
Onverpandbare vorderingen............................................................................................................76
Oneigenlijke en eigenlijke lossing.....................................................................................................77
Week 12 – Voorrechten, fiscus en samenloop van leerstukken............................................................77
Voorrechten......................................................................................................................................77
Voorrecht en bodemrecht fiscus.......................................................................................................78
Jurisprudentie.......................................................................................................................................81
2
,Week 1 – Object en subject
HR Blaauboer / Berlips
Is de verplichting tot het ophogen en bestraten van het perceel overgegaan op Maks, of blijft dit nog
liggen bij Berlips? HR zegt nee; een dergelijke afspraak is immers een relatief recht en gaat niet mee
met het goed op de verkrijger. Dit zou strijdig zijn met het principiële onderscheid
goederenrecht/verbintenissenrecht. Dit kan wel, maar dat kan alleen als er sprake is van een
goederenrechtelijke rechtsfiguur, of een verbintenisrechtelijke rechtsfiguur met derdenwerking.
Begrippen
Goederen zijn zaken en vermogensrechten (3:1)
Zaken zijn voor de menselijke beheersing vatbaar (niet de zee / de lucht) stoffelijke objecten (niet
auteursrecht, vorderingsrecht, beperkt recht) (3:2)
o Onroerende zaak (3:3 lid 1)
Heeft altijd een eigenaar (5:24), staat is anders altijd eigenaar. Soms beperkt recht
alleen op onroerende zaak (erfpacht, erfdienstbaarheid, opstal, appartement)
o Roerende zaak (3:3 lid 2)
Kan een res nullius zijn en dus relevant voor toe-eigening (5:4 jo. 3:113)
Registergoederen zijn goederen voor welker overdracht/vestiging inschrijving in daartoe
bestemde openbare registers noodzakelijk/constitutief is (3:10).
o Een vermogensrecht is dus soms een registergoed en soms niet, afhankelijk of de
vestiging/overdracht in de registers ingeschreven moet worden.
o Dit betekent dat vorderingsrechten geen registergoederen zijn, beperkte rechten zijn dit
wel als ze rusten op registergoederen (3:98). Vruchtgebruik dus soms een registergoed.
Onderscheid roerende en onroerende zaken
Of een zaak onroerend of roerend is, wordt bepaald aan de hand van artikel 3:3 BW. Onroerend zijn
de zaken die voldoen aan lid 1, de rest is allemaal roerend:
Met de grond verenigde beplanting
o HR Woonark, HR Rijdende havenkranen: vereniging bepalen a.d.h.v.
verkeersopvatting, hoe ziet het er naar buiten toe voor het oog uit? De planten
moeten zich in de grond bevinden, althans dat moet naar buiten toe blijken.
o Bij planten is duurzaamheid dus niet vereist, horizontale natrekking is onmogelijk en
planten kunnen ook niet indirect verenigd zijn met de grond.
Gebouwen en werken die duurzaam met de grond zijn verenigd
o HR Woonark: is er sprake van vereniging met de grond?
Een woonark zag eruit om duurzaam ter plaatse te blijven en was daarnaast
aangesloten op gemeentelijke riolering en nutsvoorzieningen.
HR: Voordat gekeken moet worden of een zaak duurzaam verenigd is, moet
vereniging met de oever eerst vaststaan. Er is sprake van een schip i.d.z.v. 8:1
BW, nu het blijkens zijn constructie bestemd is om te drijven en ook drijft.
Een schip is in het algemeen een roerende zaak. Vereniging met de grond kan
in ieder geval niet worden aangenomen enkel op grond van een verbinding
d.m.v. kabels en aansluiting op leidingen en riolering.
o HR Rijdende havenkranen: of iets verenigd is, bepalen a.d.h.v. verkeersopvatting
De havenkranen zijn ter plaatse gemonteerd op rails, waarop zij over een
afstand van 700 meter heen en weer kunnen bewegen.
HR: Voor de beoordeling of een zaak roerend of onroerend is, moet men
kijken naar de uiterlijke kenmerken en hun eventueel waarneembare
samenhang (dus verkeersopvatting). De stukken laten geen andere conclusie
3
, toe dan dat de onderhavige kranen blijkens hun constructie bestemd zijn om
zich op het land te bevinden en dat zij, zij het indirect via rails, ook feitelijk in
voortdurende verbinding staan met de onder de kranen gelegen grond.
o HR Portacabin: is er sprake van een duurzame vereniging met de grond?
De Portacabin was verbonden met nutsvoorzieningen, riolering, tuintje
aangelegd, hekje erom heen, tegels gelegd.
HR: Een gebouw kan duurzaam met de grond verenigd zijn in de zin van 3:3
BW, doordat het naar aard en inrichting bestemd is om duurzaam ter plaatse
te blijven. Of een gebouw daartoe bestemd is, wordt bepaald aan de hand
van de bedoeling van de bouwer zover deze naar buiten toe blijkt (want
derden).
Niet relevant is dat bouwsel technisch gezien verplaatst kan worden.
Verkeersopvattingen kunnen niet worden gebezigd als zelfstandige
maatstaf voor de vraag of er sprake is van een roerende of
onroerende zaak, maar helpt mee bij beantwoording van de vraag
indien onduidelijkheid bestaat over vereniging of duurzaamheid.
Verhouding tussen 3:3 en 5:20 BW
3:3 gaat over het onderscheid tussen roerend en onroerend. 5:20 gaat over verticale natrekking door
de grond en daarmee over de vraag wie eigenaar is van een gebouw of werk dat duurzaam met de
grond is verenigd hetzij rechtstreeks hetzij door vereniging met andere gebouwen of werken.
De wetgever heeft met opzet de formulering van 5:20 hetzelfde gemaakt. De arresten Woonark,
havenkranen en Portacabin zijn dus ook van toepassing op 5:20 lid 1 sub e. Voor de vraag wie
eigenaar is van de gebouwen of werken, is dus van belang om te kijken of deze duurzaam met de
grond zijn verenigd. Als het werk verenigd is met de grond en bestemd is om duurzaam ter plaatse te
blijven, dan is voldaan aan vereisten uit HR Woonark, HR Havenkranen en HR Portacabin en is dus
sprake van een onroerende zaak (3:3 lid 1) en dus is de grondeigenaar ook eigenaar van het werk
(5:20 lid 1 sub e).
Over het algemeen komt eigenaar van de grond (5:20) overeen met onroerende zaken daarop. Er zijn
echter 3 uitzonderingen:
1. Opstalrecht & grafteken (aanhef 5:20: ‘voor zover de wet niet anders bepaalt’)
o 3:3 BW huis is onroerend want duurzaam met de grond verenigd gebouw
o 5:20 jo. 5:101 BW geen onderdeel van de eigendom van de grond
2. Netwerken (5:20 lid 2)
o 3:3 BW netwerk is onroerend want duurzaam met de grond verenigd werk
o 5:20 lid 2 BW geen onderdeel van de eigendom van de grond, maar van aanlegger
3. Horizontale natrekking breekt verticale natrekking (Slot 5:20 lid 1 sub e)
o Verticale natrekking, tenzij iets bestanddeel is van andermans
onroerende zaak en er sprake is van horizontale natrekking (3:4).
o Scenario hiernaast is geen kwestie van horizontale natrekking
vanuit B, want deel van A trekt harder en is de hoofdzaak. B’s kant
is dus slechts bestanddeel. Vanuit A dus horizontale natrekking.
Bestanddeelvorming (3:4 BW)
Volgens 5:3 kan iemand géén eigenaar zijn van een bestanddeel van een zaak. Je kunt ook geen
goederenrechtelijke rechten hebben op bestanddelen, dus ook geen beperkte rechten. Het
goederenrechtelijke recht ziet op de zaak als geheel.
4
,Artikel 3:4 is de relevante bepaling voor beantwoording van de vraag of er sprake is van
bestanddeelvorming. 3:4 geeft 2 criteria, welke nevengeschikt zijn (HR UTB/Glencore, ook wel Zalco
II):
1) Lid 2: een zaak die met een hoofdzaak zodanig verbonden wordt dat zij daarvan niet kan
worden afgescheiden zonder dat beschadiging van betekenis wordt toegebracht aan een der
zaken, wordt bestanddeel van de hoofdzaak
o HR UTB/Glencore, Zalco II:
Aluminium is gestold in de ovens, is dit verbonden met de ovens en zo ja, is het
dan op grond van 3:4 lid 2 bestanddeel geworden van deze ovens?
HR: Bij de vraag of het aluminium zonder schade van betekenis kan worden
verwijderd, moet beantwoord worden aan de hand van een zuiver fysiek
criterium. Economische en vermogensrechtelijke gevolgen zijn irrelevant.
Maar zegt HR: met het geval dat je het slechts met beschadiging van betekenis
kan weghalen, moet worden gelijkgesteld de situatie dat je het wel zonder
beschadiging kan weghalen maar tegen onevenredig hoge kosten en inspanning.
Dus uitzondering bij economische waanzin.
o Bestanddeelvorming o.g.v. lid 2 komt niet vaak voor, meeste zaken kunnen zonder
beschadiging van betekenis gescheiden worden van elkaar.
2) Lid 1: alles wat volgens verkeersopvatting onderdeel van zaak is, is bestanddeel van die zaak.
o Verkeersopvatting moet vaak worden beoordeeld aan de hand van het oordeel van de
beroepsgroep of aan de hand van het handelsverkeer, hoe wordt iets verkocht?
o HR Depex/curatoren Bergel c.s.:
Depex verkoopt en levert onder voorboud apparatuur aan Bergel, die vervolgens
failliet gaat. Curatoren weigeren apparatuur af te geven, want
bestanddeelvorming en dus ingevolge 5:3 in eigendom van Bergel.
HR: er zijn twee belangrijke gezichtspunten voor bepalen bestanddeelvorming:
Er is sprake van één zaak als de twee objecten in constructief opzicht
specifiek op elkaar zijn afgestemd (bv. als bij demonteren beide zaken niet
meer voor andere doeleinden gebruikt kunnen worden).
Er is sprake van een bestanddeel wanneer het object onvoltooid is zonder
het andere object. Je moet hierbij niet kijken naar functie van het object
in het productieproces, wel onaf zonder bv. licht en verwarming.
NB: Het onvoltooidheidscriterium ziet niet slechts op de vraag of
het object niet functioneert zonder het andere object, maar ook of
het object volgens de regels het andere object moet bevatten.
o HR Prorail/Rijswijk Wonen, Groutankers:
Groutankers worden gebruikt om gedurende de bouw ervoor te zorgen dat de
zaken niet instorten
HR: als iets noodzakelijk is gedurende de bouw (tijdelijke hulpfunctie), dan is dat
een aanwijzing dat er geen sprake is van zaakseenheid en dus geen bestanddeel
Verhouding tussen 3:4 en 5:20 BW
Door bestanddeelvorming verliest de eigenaar van de eerdere zaak zijn rechten op het bestanddeel,
want 5:3 staat aan het bestaan van die rechten in de weg. het Depex-arrest bevat daarom een
restrictieve uitleg van 3:4 lid 1. 3:227 lid 2 BW is het spiegelbeeld voor hypotheekrechten van deze
bepaling, omdat hieruit voortvloeit dat het hypotheekrecht rust op alles wat wordt nagetrokken.
Echter, 5:20 lid 1 sub e geeft naast rechtstreekse verbinding met de grond, ook een grond voor
verticale natrekking via indirecte verbinding met de grond. Als iets o.g.v. 3:4 geen bestanddeel van
een gebouw is, dan kan wel sprake zijn van indirecte vereniging met de grond via het gebouw en
daarmee verticale natrekking via 5:20 lid 1 sub e.
5
, Voor 3:3 en voor 5:20 lid 1 sub e moet er gekeken worden of de gebouwen of werken
duurzaam met de grond zijn verenigd. Er is hier dan sprake van directe vereniging, welke
beoordeeld moet worden aan de hand van HR Woonark, HR Havenkranen en HR Portacabin
bestemming
Voor 5:20 lid 1 sub e is echter ook een optie dat er sprake is van indirecte vereniging. De HR
heeft geoordeeld (HR Havenkranen, HR WKK) dat ook dit moet worden beoordeeld aan de
hand van HR Woonark, HR Havenkranen en HR Portacabin. En dit bestemmingscriterium leidt
sneller tot natrekking dan artikel 3:4 via Depex & Zalco II. Goederen kunnen dan volgens 3:4
niet worden nagetrokken, maar wel via 5:20.
Dit betekent dat er sprake is van de tweewegenleer: er kan sprake zijn van natrekking via 3:4
en er kan sprake zijn van natrekking door indirecte vereniging via 5:20 lid 1 sub e. Het een
sluit het ander niet uit, je zult ze allebei moeten testen.
Vb. zonnepanelen op gebouwen
Géén natrekking van zonnepanelen door gebouw o.g.v. 3:4 BW, want volgens
verkeersopvatting is gebouw niet onaf zonder zonnepanelen en niet in constructief opzicht op
elkaar afgestemd (Depex), daarnaast kan je de zonnepanelen verwijderen zonder
beschadiging van betekenis.
Wél natrekking van zonnepanelen door grond o.g.v. 5:20 lid 1 sub e BW, want ze zijn verenigd
met het gebouw want permanent contact en bestemd om duurzaam ter plaatse te blijven
(HR Havenkranen en HR Portacabin).
Wil de eigenaar van het gebouw dus eigenaar van de zonnepanelen worden, dan moet er een
tweede opstalrecht worden gevestigd op grond om ook die verticale natrekking te
doorbreken.
NB: voor de verhouding tussen 3:4 en 5:20 lid 1 sub e is nog van belang dat uit de laatste volzin van
sub e, blijkt dat bestanddeelvorming (horizontale natrekking) voorgaat op verticale natrekking. Als
een zaak dus horizontaal en verticaal wordt nagetrokken door twee andere onroerende zaken, dan
gaat de horizontale natrekking ex 3:4 BW voor op de verticale natrekking.
Beperkte rechten (zie ook week 3)
Volgens 3:8 is een beperkt recht een recht dat is afgeleid uit een meer omvattend recht, hetwelk met
het beperkte recht is bezwaard.
Hypotheekrecht (registergoed)
C
Een meer omvattend recht kan ook een beperkt recht zijn, Vruchtgebruik (op goed)
als deze maar meer omvat dan het beperkte recht dat op
het beperkte recht wordt gevestigd. Let hierbij wel erop dat niet B Erfpacht
op alle beperkte rechten een beperkt recht gevestigd kan worden.
Een erfdienstbaarheid kan slechts op een onroerende zaak A Eigendom
gevestigd worden en dus niet op een vermogensrecht. Als C een
recht van vruchtgebruik heeft op het erfpachtrecht van B, dan zou C daar ook weer een
hypotheekrecht op kunnen vestigen (want vruchtgebruik van C is registergoed). Daarnaast kan C ook
een vruchtgebruik vestigen op zijn eigen vruchtgebruik, mits deze kleiner is dan het meer omvattende
recht.
Kenmerken systeem beperkte rechten
Gesloten stelsel / numerus clausus (3:81 lid 1 BW)
Prior tempore potior iure: tijdstip vestiging recht is doorslaggevend voor volgorde executie
o Relevante regel voor natrekking en opstal. Als op de grond al een hypotheekrecht rust
en vervolgens vestig je een opstalrecht voor de zonnepanelen, dan mag bij de executie
de hypotheekhouder het later gevestigde opstalrecht negeren = zuivering. Dit kan
voorkomen worden doordat je een rangwisseling afspreekt.
6
,o HR Bowie: 3:262 lid 1 geeft de optie voor hypotheekhouders om een rangwisseling af te
spreken. Lid 2 geeft ook de optie dat hypotheekgerechtigden van rang wisselen met een
ander beperkt recht (bv. opstal, zie hierboven). Via analogische redeneren heeft de HR
in dit arrest besloten dat dit ook kan voor pandrechten, want past in het stelsel van de
wet (vgl. HR Quint/Te Poel)
7
,Week 2 – Creëren, produceren, repareren, toevoegen en
afscheiden
Nee
Is het 1 (roerende!) zaak:
Art. 3:4 BW uitwerken!!
Verkeersopvatting, HR Depex/Curatoren Ja
Schade van betekenis (HR UTB/Glencore)
Sprake van oneigenlijke
vermenging?
HR Texeira de Mattos:
Losse zaken, maar niet te
onderscheiden Nieuwe identiteit (1) gevormd (2) in de zin van art
Bewijsrechtelijke probleem: 5:16?
3:109 en 3:119 HR Hollanders Kuikenbroederij
HR Hinck/Van der Werff & Visser
Ja
5:16 lid 1 BW:
Eigenaar oorspronkelijke zaken wordt eigenaar van de
nieuwe zaak
Verschillende eigenaren → art. 5:14 mede-eigendom
Nee 5:16 Lid 2 BW:
Zaken behoren mede aan ander toe
Vormen of doen vormen voor zichzelf → HR
Breda/Antonius:
wat vloeit er in het licht van de verkeersopvatting
voort uit de rechtsverhouding.
TENZIJ: kosten van vorming dit wegens geringe
omvang niet rechtvaardigen
Sprake van (eigenlijke!) vermenging in de zin van art 5:15 BW?
Vermenging: door roeren / door elkaar heen / in elkaar opgaan (verkeersopv.)
1 zaak? reeds onder 3:4 behandelt; het gaat erom dat je niet meer die exacte zaken kan loshalen. Je kan wel
30 gram graan eruithalen, maar niet die exacte 30 gram
Nee Ja
Sprake van natrekking in de zin van 5:14 Art 5:14 lid 1 Is er een hoofdzaak?
Zie lid 3: verkeersopvatting of waarde
N.B. Zalco bij soortzaken
Nee Lid 2 (mede-eigendom)
Ja Lid 1 (‘natrekking’ door hoofdzaak)
Er is een casus denkbaar die niet onder 5:14-5:16 valt: splitsing.
Fiets is van A, en A haalt trapper van de fiets. Van wie is de trapper? Lijkt logisch dat die van A is,
maar dit blijkt nergens uit de wet.
8
, HR Quint/Te Poel jo. HR Bowie: oplossing aanvaarden die niet in de wet staat mag, mits dit niet
uitdrukkelijk verworpen is door de wet en aansluit bij systematiek, namelijk de wel geregelde
gevallen.
Eigendom bij natrekking (5:14 en 5:15)
Twee oorspronkelijk losse roerende zaken worden één zaak (volgens 3:4), de eigenaar van deze ene
zaak wordt bepaald aan de hand van 5:14. Als deze twee oorspronkelijke zaken van verschillende
eigenaren zijn, dan is de vraag of een van de zaken als hoofdzaak is aan te merken (lid 3).
1. Is een van beide zaken aan te merken als hoofdzaak? (lid 3) eigenaar hoofdzaak = eigenaar
alles
a. Volgens verkeersopvatting de hoofdzaak
HR Sleepboot Egbertha: verkeersopvatting prevaleert boven waardecriterium
HR Zalco I: Dit is bij vermenging soortgelijke zaken géén bruikbaar criterium
b. De waarde van een van beide zaken overtreft die van de ander aanmerkelijk
HR Zalco I: bij vermenging van soortgelijke zaken moet er sprake zijn van een
aanmerkelijk waardeverschil, niet snel aannemen en dus vaak mede-eigendom.
HR Nieuwe Matex: gelijksoortige zaken van uiteenlopende hoeveelheden
worden door vermenging één zaak. Met verhouding 1/20 is er nog steeds
sprake van mede-eigendom ex. art. 5:14 lid 2 BW.
Als verpande deel de hoofdzaak is, dan op de rest ook pandrecht (5:3 jo. 3:227 lid 2). Als niet-
verpande deel hoofdzaak is, dan verliest bestanddeel het pandrecht (5:3 jo. 3:81 lid 2 sub a).
2. Géén hoofdzaak? (lid 2) mede-eigendom naar evenredig aandeel
Je bent géén eigenaar van 80.000 liter benzeen, maar je bent gerechtigd tot 80% van 100.000
liter benzeen. Dit vloeit voort uit 3:4 en 5:3: je hebt al vastgesteld dat er sprake is van één
zaak o.g.v. 3:4 en dat er van de oorspronkelijke zaken geen hoofdzaak is aan te wijzen. 5:3
stelt dat bestanddelen van een zaak niet op zichzelf als zaak worden beschouwd, je kan dus
geen eigendomsrecht hebben op een deel van het geheel. Je bent medegerechtigd tot een
volledig goed; mede-eigendom is een vorm van gemeenschap als bedoeld in 3:166 e.v. BW.
Nieuwe zaak in de zin van 5:14 lid 2 is niet hetzelfde als nieuwe zaak i.d.z.v. 5:16, want de
zaak hoeft niet een eigen identiteit te hebben maar slechts anders te zijn dan oorspronkelijke
zaak.
Wat betekent het mede-eigendom door vermenging voor eventuele gevestigde pandrechten?
Een aandeel van de nieuwe zaak is verpand, een aandeel van nieuwe zaak is onbezwaard
want eigenaar is beschikkingsonbevoegd vanwege faillissement (HR Zalco I). Volgens de HR
komt na vermenging van deze twee aandelen het pandrecht op het onverdeelde aandeel –
het deel waarop het pandrecht voor vermenging ook al rustte – van de nieuwe zaak i.d.z.v.
5:14 lid 2 te rusten. 23 en 35 lid 2 Fw staan eraan in de weg dat op het andere deel ook een
pandrecht rust.
Eigenlijke en oneigenlijke vermenging (5:15 en HR Teixeira de Mattos)
Artikel 5:15 is alleen van toepassing als door vermenging één zaak is ontstaan en de oorspronkelijk
losse zaken voor vermenging aan verschillende eigenaars toebehoorden. Er is dan sprake van
eigenlijke vermenging, dus echte vermenging.
Eigenlijke vermenging (5:15)
Meerdere roerende zaken worden één zaak (volgens 3:4 lid 1 of lid 2)
o Met beschadiging scheiden of naar verkeersopvatting één zaak (p. 5, geen harde grens)
o Dit is het makkelijkst te beargumenteren aan de hand van de manier waarop het pleegt
te worden verhandeld (per kilo, niet per korrel)
De oorspronkelijke zaken behoren toe aan verschillende eigenaars
9
