Wat is recht?
Moeilijk definitie aan te geven
Rationeel opgebouwd geheel v. begrippen, waarden, normen, instellingen… die gebruikt worden als
middel om maatschappelijke orde te regelen & om sancties (erkend (niet altijd
opgelegd)/uitgevoerd door overheid) toe te passen met oog op handhaving
“Rechtsregels”
o Afdwingbaar via overheid (geweldmonopolie: overheid = enige in maatschappij die
desnoods geweld mag gebruiken zodat regels nageleefd worden)
Ook methode, jargon, terminologie, beroepen…
Codificatie in wetboeken, maar kan ook modificerend zijn (verandering in wetregeling)
Regulering (alles is geregeld, alles staat in de wet -> gaat tegen vrijheid in) vs
deregulering (minder regels hebben)
Gemaakt om onze maatschappij te vormen, om te kunnen samenleven
Meestal financiële balans: geld krijgen bij verlies & geld afgeven bij overtreding
Civil law
o Algemene codificatie v. rechtsnormen -> wetgeving neemt prominente plaats in
o Minder gedetailleerde contracten, hebben eerder aanvullende regeling
Common law
o Rechtspraak = draaisysteem -> recht ontstaat op basis v. wat rechter beslist
=> recht ontwikkelt zich v. geval tot geval
o Wetgeving pas uitgevaardigd om eventuele ontbrekende onderdelen in specifieke gevallen
op te lossen zonder hierover algemeen systeem aan te bieden
=> Wetten hebben vervolledigende & corrigerende rol
o Gedetailleerde contracten
Recht vs rechtvaardigheid
Verhouding middel / doel -> Rechtvaardigheid bereiken a.d.h.v. recht
Doel blijkt o.a. uit:
o Eed die advocaten, magistraten… moeten afleggen (“ik zweer alleen rechtvaardige zaken te
behandelen”)
o Debatten politieke regelgevende instellingen
Doel wordt soms niet bereikt
o Het toepassen van een op zich goede regel kan bv. slecht uitvallen
Bv. mondelinge huur
=> Zeggende woorden < wat op papier staat
o Algemeen: rechter heeft weinig ruimte
=> Moeten wet toepassen, kunnen niet zomaar alles beslissen
Positief recht = enige bindende recht
(het recht dat in bepaalde gemeenschap door mensen vastgesteld/erkend is -> AFDWINGBAAR)
vs Natuurrecht
(puur morele/vanzelfsprekende regels: ‘NATUURLIJK’ mag je dat niet -> NIET AFDWINGBAAR)
, Recht vs rechtswetenschap
=> recht = in theorie rationeel, maar in praktijk toegepast door mensen
Paradigma’s
o Geheel v. basisveronderstellingen waarop men de wetenschap bouwt
=> Bv. iedereen wordt geacht ‘de wet’ te kennen: GEEN RECHTSDWALING
=> Bv. indeling in rechtstakken
Gediplomeerde juristen (universitaire studie)
o PROFESSIONALISERING
(uitz. hof v. assisen -> lekenjury => niet-gediplomeerde juristen)
o Correctionele rechtbank: bestaat uitsluitend uit professionele juristen
Gevolg: gevaar voor kloof jurist/anderen (denk aan Justice for Sanda: beperkte kennis v. recht zorgt
voor opstanden)
Recht vs rechtspraktijk
Wettelijke vs werkelijke land
=> Niet alles wat in het ‘werkelijke land’ (= praktijk) gebeurt, mag in het ‘wettelijke land’
=> !!!Niet al wat gebeurt i.v.m. recht IS recht!!!
o Probleem v. onvoorzienbaarheid voor wetgever
o Interpretatienood (= subjectief: niet elke rechter even streng/tolerant) voor rechter
-> Hoe pas je de wet toe op nieuwe situaties? (bv. geen verkeersborden nodig wanneer er
met paard & kar gereden wordt)
o Missen = menselijk (ook juristen zijn mensen)
o Ander invloeden & waarden
Niet-juridisch (beleidskeuzes, kosten, personeelsgebrek…)
Juridisch
Recht vs rechtsbedeling
Recht hebben ≠ recht krijgen
Reden: verbod v. ‘eigenrichting’ => MOET via overheid (geweldmonopolie)
Terminologie:
o Rechtspraktijk/rechtsbedeling = rechtspraktijk in de enge zin
=> Recht spreken wanneer 2 partijen niet overeenkomen
o Rechtspraak in de enge zin = enkel v. rechterlijke macht
Rechtbank bepaalt sanctie in concreto
Maar: mensen (ook rechters) missen al eens (= ‘gerechtelijke dwaling’), verschillen v. mening…
=> Mogelijkheid om in beroep te gaan
Publiekrecht vs privaatrecht
2 soorten verhoudingen
o Essentie: horizontale (privaatrecht -> tussen privépersonen)/verticale (publiekrecht -> heeft
te maken met bv. overheid) relaties
o Onderscheid vaak moeilijk & 1 probleem heeft verschillende aspecten (‘multidisciplinair’),
MAAR BELANGRIJK
(bv. verzekeringsplicht (voldoen aan de wet = publiek recht) & verzekering (verzekering zelf =
privaatrecht) -> boete wanneer je niet verzekerd bent; exceptie openbare orde…)
Bv. verkeersongeval: zowel overtreding behandeld door openbare instantie
(verkeersregels) als botsen tegen iemand anders (privé)
Aansprakelijkheid: iemand die fout begaat en daarmee iemand anders schaadt,
moet de schade vergoeden (= burgerlijke/buitencontractuele aansprakelijkheid
-> burgerlijk recht -> privaatrecht)
Exceptie openbare orde: wat niet kan in de openbare orde
=> Openbaar ministerie gebruikt dit vaak om op te komen tegen ‘schijnhuwelijk’
(trouwen om andere redenen dan samen een duurzaam leven te leiden)
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur bigoverbeke. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,56. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
